به گزارش خبرنگار ایرنا، مشاهدات عینی و داده های شرکت آب منطقه ای مازندران نشان می دهد که دبی آب رودخانه های استان افزایش قابل توجهی پیدا کرده است، موضوعی که کشاورزان بیشتر از همه نسبت به این که حجم وسیعی از منابع آبی استان هر ساله بدون بهره برداری مفید به دریای خزر می ریزد، ابراز تاسف می کنند.
طی یک دهه گذشته با آمار کاهش بارندگی و روان آب های رودخانه های دائمی و همچنین کم شدن ذخایر آبی پشت سدها و آببندان ها که تا مرحله اخطار و نوبت بندی منابع آبی استان پیش می رود و از سوی دیگر با بارش برف قابل توجه در ارتفاعات البرز و بارندگی های سیل آسا و درنتیجه روان آب هایی با دبی بالا به صورت هرز وارد دریا خزر می شود، در هر ۲ صورت حسرت کشاورزان را در پی دارد.
کم آبی در مازندران در گذشته‌های دور بیشتر در مناطق شرقی و آن هم اواخر مرداد ماه رخ می‌داد، اما سابقه خشکسالی و کم آبی به دشت هراز با رودخانه پر آب روان در آن منطقه حتی در فروردین ماه از فصل بهار در سال ۱۳۹۷ وجود دارد، بنابراین اگر امروز بار دیگر کشاورزان و شهروندان منطقه مرکزی استان حسرت به هرز رفتن آب روان رودخانه هراز را می خورند، در واقع به نوعی انتظار، توقع و حتی هشدار به مسوولان نسبت به تکمیل سد هراز است.
رودخانه "هراز" به عنوان مهم ترین رودخانه استان مازندران، سالانه یک میلیارد متر مکعب روان آب را در خود عبور می دهد و تامین کننده آب کشاورزی ۱۱۰ هزار هکتار شالیزاری دشت هراز است.
بررسی آماری از وضعیت بارندگی های سال جاری نشان می دهد که میانگین بارش ۱۱ ماهه مازندران ۶۶۷.۹ میلی‌متر بوده در مقایسه با مدت مشابه سال قبل که ۶۰۷.۹ میلی متر بوده، حدود ۹ درصد افزایش داشته است. آمار شرکت‌آب منطقه ای مازندران نیز میزان آورد رودخانه‌های مهم استان از ابتدای سال آبی جاری تا کنون بهمن ماه را ۸۶۶ میلیون متر مکعب اعلام کرد که ۱۸ درصد بیشتر از مدت مشابه سال گذشته و هفت درصد کمتر از بازه زمانی مشابه در دوره درازمدت است.
اگرچه افزایش بیش از ۳.۵ برابری پوشش برفی استان در سال آبی جاری (مهر ماه تا پایان بهمن ماه امسال) امیدواری را برای بهار ۱۴۰۴ با آب شدن به هنگام ذخایر برفی ارتفاعات و تدوام آورد رودخانه‌های مازندران را بین کشاورزان به وجود آورده است، اما با پیش بینی های پیشروی خشکسالی ناشی از افزایش دمای هوا در فصل تابستان، شرایط را برای فعالیت های کشاورزی و تامین آب شرب سخت‌تر خواهد کرد.
شالیکاران شهرستان های آمل، بابل، محمودآباد، فریدونکنار و بابلسر که مستقیم از آب شرب و کشاورزی سد هراز بهره مند خواهند شد، گفتند که دولت چهاردهم می تواند با اهتمام ویژه و با تامین اعتبار ۷۱ هزار میلیارد ریال، کار ناتمام دولت های گذشته را با وفاق ملی عملیاتی کند، در واقع توقع به حق مردم دیار علویان نظام جمهوری اسلامی ایران که بیش از ۱۰هزار و ۴۰۰ شهید داده است را جامعه عمل می پوشاند.
تنش آبی و خشکسالی در دشت ۱۱۰ هزار هکتاری «هراز» که نیمی از زمین های برنجکاری مازندران را شامل می شود، فقط به دلیل غفلت و کم توجهی به تامین اعتبار برای سرعت بخشیدن به ساخت سد هراز (منگول) پس از گذشت ۱۳ سال از آغاز عملیات این طرح از سوی کشاورزان منطقه مطرح است، این در حالی است که تامین آب شرب و کشاورزی نیمی از جمعیت و زمین های شالیکاری مازندران و همچنین رونق ۴۰ درصد صنعت گردشگری استان فقط با تکمیل سد هراز می تواند انقلابی را در اقتصاد این خطه شمالی بوجود بیاورد.
کشاورزان مازندران به خصوص شالیکاران دشت هراز درحالی از وضعیت کندی ساخت سد هراز و رخنه خشکسالی به پرآب ترین منطقه استان مازندران نگران وگلایه دارند که سال ها حسرت مهار روان آب این رودخانه با متوسط سالانه یک میلیارد مترمکعب به هرز وارد دریای خزر می شود را می خورند.
آخرین وضعیت عملیات اجرایی سد هراز
«سد هراز» بزرگترین طرح مهار آب و تامین آب کشاورزی و آشامیدنی از آب‌های سطحی در مازندران است، که به گفته معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه‌ای استان، پس از گذشت ۱۴ سال از آغاز ساخت آن برای تکمیل و بهربرداری نیازمند ۷۱ هزار میلیارد ریال اعتبار است.
اخبار خوشی که با پیگیری استاندار مازندران در خصوص شتاب اجرای طرح های نیمه کاره استان به خصوص سد هراز وجود دارد، تامین اعتبار از محل فروش اموال مازاد دولتی است، طرحی که شرکت با منطقه ای استان در این خصوص پیشگام شده است.
تامین اعتبار برای طرح سد هراز به عنوان بزرگترین طرح مهار آب‌های سطحی مازندران با امضای یک تفاهمنامه برای مولدسازی املاک مازاد شرکت آب منطقه‌ای مازندران یک سال پیش وارد گام تازه‌ای شد و اکنون نیز با امضای دومین تفاهمنامه برای مولدسازی سه قطعه زمین به ارزش ۲ هزار و ۴۷۶ میلیارد ریال، امیدواری برای سرعت گرفتن عملیات اجرای این طرح افزایش یافته است.
مهدی یونسی رستمی استاندار مازندران در کارگروه مولد سازی و دارایی های استان مازندران با توضیح این که منابع دولت بسیار محدود است و همکاری دستگاه‌های اجرایی در طرح مولد سازی باید بیشتر شود، افزود: اگر هر دستگاهی نسبت به این موضوع کم کاری کند، مجبور به اجرای قانون هستیم.
وی با اشاره به این که، مصداق کمبود منابع دولتی، طولانی شدن طرح های نیمه تمام مازندران است، اظهار کرد: سد هراز مهمترین طرح نیمه کاره استان است که با گذشت بیش از ۱۵ سال همچنان به اتمام نرسید و اعتبار زیادی هم نیاز دارد.
استاندار مازندران با بیان این که این طرح علاوه بر افزایش درصد مهار آب های سطحی، آب کشاورزی دشت ۱۱۰ هزار هکتاری دشت هراز، آب شرب شهرهای گروه الف استان را تامین می کند، اظهار داشت: خوشبختانه در مولد سازی زمین با ارزش منطقه نوشهر شرکت آب منطقه ای به مرحله خوبی رسیده است که در صورت همکاری بنیاد مستضعفان در انتقال سند، عملیات اجرایی این سد مهم استان شتاب خواهد گرفت.
ساخت این سد ۶۵۰ میلیون متر مکعبی در دهه ۶۰ مطرح شد و عملیات اجرایی آن نیز سال ۱۳۸۹ آغاز شد، اما مشکلات اعتباری و برخی مسائل دیگر سبب شد که طبق برنامه زمان‌بندی پیش نرود.
این سد به عنوان یکی از مهمترین سدهای در حال ساخت کشور طی سال‌های اخیر بارها به دلایل مختلف مورد توجه رسانه‌ها و جامعه قرار گرفته است. مباحثی مانند اثرگذاری در مهار آب‌های سطحی، ایفای نقش در تأمین آب آشامیدنی مورد نیاز مناطق پایین‌دست سد، تضمین آب مورد نیاز کشاورزی در دشت بزرگ و استراتژیک هراز، بهبود جریان زیست‌محیطی رودخانه و تولید انرژی به روش برق‌آبی نکات مهمی هستند که در ساخت این سد به عنوان اهداف اصلی مورد توجه قرار دارند. در عین حال طولانی شدن فرآیند ساخت، تأخیر در اجرا به دلیل کمبود اعتبار و بحث‌های مرتبط با دپوی زباله در نزدیکی محل دریاچه سد مسائل انتقادی مطرح شده درباره این سد هستند.
ذخیره آب سدهای مازندران به ۲۸۰ میلیون متر مکعب رسید
بنابر گزارش رسمی شرکت‌اب منطقه ای مازندران مجموع آب ذخیره شده در مخزن سدهای این استان اکنون به ۲۸۰ میلیون متر مکعب رسید که ۹۸ میلیون متر مکعب بیشتر از ذخیره سدهای استان در مدت مشابه سال گذشته است.
به گزارش ایرنا ۱۰ سد فعال و در حال بهره‌برداری در این استان وجود دارد که مجموع ظرفیت ذخیره این سدها ۳۲۷.۸ میلیون مترمکعب است و با احتساب سد گلورد که آبگیری کامل آن امسال آغاز می‌شود، تعداد این سازه‌ها به ۱۱ سد و مجموع حجم مخزن سدهای مازندران به ۴۴۲.۸ میلیون متر مکعب افزایش می‌یابد.
سد شهید رجایی ساری با ظرفیت مخزن ۱۶۲.۵ میلیون متر مکعب، سد آیت‌الله صالحی مازندرانی (البرز) با حجم مخزن ۱۴۱.۶ میلیون متر مکعب و سد گلورد با ظرفیت مخزن ۱۱۵ میلیون مترمکعب به ترتیب سه سد بزرگ مازندران هستند.
آب مورد نیاز حوزه کشاورزی مازندران علاوه بر منابع زیرزمینی، از ۱۱ سد بزرگ و کوچک با ظرفیت مجموع ۴۴۲ میلیون مترمکعب آب، ۱۲۰ شاخه رودخانه به طول هفت هزار کیلومتر و حدود ۸۹۰ قطعه آببندان با ظرفیت ذخیره مجموع ۴۰۵ میلیون متر مکعب تامین می‌شود.
مازندران حدود ۱۲۰ رودخانه اصلی و فرعی به طول هفت هزار کیلومتر دارد که دست‌کم ۲۰ رودخانه از این تعداد رودخانه‌های بزرگ و اصلی هستند و در این بین نیز رودخانه‌های تلار، تجن، بابل‌رود، چشمه‌کیله، سردآبررود، چالوس، نکارود و هراز مهمترین رودخانه‌های این استان محسوب می‌شوند.
آب به عنوان مهم ترین نیاز کشاورزی مازندران محسوب می شود، اما به با وجود اهمیت کشاورزی این استان در تامین امنیت غذایی کشور، اکنون فقط حدود ۱۱ درصد آب سطحی استان ذخیره می شود.
مازندران دارای ۴۶۰ هزار هکتار زمین زراعی و باغی است و سالانه بیش از هفت میلیون تن انواع محصولات کشاورزی تولید می کند (حدود یک میلیون تن برنج سفید، ۲میلیون و ۵۰۰ هزار تن مرکبات، ۱۸۰ هزار تن گوشت سفید، ۸۵ هزار تن انواع آبزیان، ۹۰ درصد کیوی، کشور، انواع گل و گیاه، گندم، علوفه و، کلزا) که ۱۰ درصد ارزش افزوده محصولات کشاورزی کشور را شامل می شود نقش ملی در امنیت غذایی دارد.
