به گزارش همشهری آنلاین یک نمونه بارز کارکرد اجتماعی سنت‌های بومی، ریش‌سفیدان دو روستا توانستند درگیری میان ۳۳ نفر از اهالی را که به محکومیت حبس منجر شده بود، به صلح و سازش ختم کنند. با ورود ریش‌سفیدان، طرفین نزاع به گفت‌وگو و بخشش راضی شدند و بدون نیاز به اجرای احکام کیفری، آشتی برقرار شد. علی امینی، فرماندار شهرستان زیرکوه به همشهری می‌گوید که خرده فرهنگ‌ها همچنان در این خطه اصالت دارد و این بار توانسته ناجی محکومان و بازگشت آنان به کانون خانواده شود.
عطر آشتی بین بقرایی و تاجکوه
ماجرا از شکایت اهالی دو روستای همجوار در شهرستان زیرکوه استان خراسان جنوبی به قوه قضائیه آغاز شد تا عاقبت درگیری جمعی مشخص شود و متهمان به سزای اعمال خود برسند.
عارف اسدالهی، رئیس حوزه قضایی زیرکوه درباره اجرای حکم متهمان به همشهری می‌گوید: «پرونده قضایی در دادسرای زیرکوه تشکیل و پس از طی مراحل قانونی و تحقیقات، کیفرخواست صادر شد. در مرحله دادگاه نیز رایی مبنی بر محکومیت به حبس ۳۳ نفر از اهالی این دو روستا صادر شد.» وقتی زندانی شدن ۳۳ نفر از روستاییان به گوش بزرگان و ریش سفیدان روستا رسید، بدون معطلی دست به کار شدند تا نقش میانجگیری خود را امتحان کنند و به راه بخشش و گذشت متوسل شدند.
اسداللهی ادامه می‌دهد: «ریش سفیدان دو روستا دادنامه‌ای نوشتند و تضمین کردند که شاکیان با بخشش و گذشت از جرم محکومان، رضایت داده‌اند. پس از آن نیز در دادگستری استان خراسان جنوبی، حکم حبس به حالت تعلیق درآمد.» مسجد روستای بقرایی نیز میزبان مسئولان قضایی استان و شهرستان زیرکوه و همچنین معتمدان روستاهای بقرایی و تاجکوه شد و ۳۳ محکوم به حبس بخشیده شدند و بر زندان رفتن آنان قلم عفو کشیده شد.
شیعه و سنی در کنار هم
روستاهای بقرایی و تاجکوه هر دو از روستاهای کم برخوردار و مرزی استان خراسان جنوبی هستند که در مجموع مرز مشترک ۱۵۰ کیلومتری با افغانستان دارند؛ بقرایی روستایی شیعه نشین با جمعیت ۳۰۳ نفر و تاجکوه روستایی با اهل سنت و جمعیت ۱۸۰ نفر. آمار دادگستری استان خراسان جنوبی نشان می‌دهد که از ابتدای سال تاکنون ۱۷۴ پرونده در شهرستان زیرکوه با گذشت شاکیان منتهی به صلح و سازش شده است.
این رویداد نشانه‌ای از اهمیت و کارایی فرهنگ گفت‌وگو و نقش میانجی‌گری بزرگترها در جوامع محلی است. پادرمیانی بزرگترها، با کوله‌باری از تجربه، احترام اجتماعی و بی‌طرفی این هم توانسته، تنش‌ها را بدون خشونت و تنبیه، به تفاهم بدل کند.
فرماندار زیرکوه به همشهری می‌گوید: «فرهنگ بخشش و سازش در زیرکوه سبب شده تا کمترین آمار جرم و جنایت را نسبت به دیگر شهرستان‌های استان داشته‌باشیم. فرهنگ گوش‌دادن به نصیحت و داوری ریش‌سفیدان به عنوان میراثی ارزشمند از همبستگی اجتماعی همچنان در روستاهای زیرکوه جاری و ساری است. این فرهنگ، برخلاف سازوکارهای خشک حقوقی، بر عاطفه، حرمت و منطق جمعی تکیه دارد و به جای باقی گذاشتن زخم، زخم‌ها را درمان می‌کند.» در مناطق مرزی، که زیرساخت‌های توسعه محدود و ظرفیت‌های حمایت اجتماعی اندک‌اند، سنت‌های ریشه‌دار فرهنگی، نقش جایگزین احکام رسمی را دارند.
علی امینی ادامه می‌دهد: «هر چند روستاهای بقرایی و تاجکوه، مذاهب شیعه و سنی دارند، اما درگیری اصلا به دلیل اختلافات مذهبی نبوده و همه اهالی شیعه و سنی در همه روستاهای زیرکوه در آرامش در کنار هم زندگی می‌کنند.» اهالی روستاهای بقرایی و تاجکوه به دامداری و کشاورزی مشغول‌اند و خشکسالی‌های پی در پی مهاجرت جوانان به شهر را به دنبال داشته‌است.
