چهارشنبه گذشته در یک مراسم خصوصی ناهار در کاخ سفید، مارک لوین، مجری محافظهکار رادیو و تلویزیون به ترامپ گفت که ایران تنها چند روز با ساخت سلاح هستهای فاصله دارد؛ ادعایی که دستگاه اطلاعاتی دولت ترامپ آن را نادرست میداند. به گفته یکی از مقامات اطلاعاتی و یکی از متحدان نزدیک ترامپ، لوین از ترامپ خواسته تا به دولت اسرائیل اجازه دهد علیه تأسیسات هستهای ایران اقدام کند؛ اقدامی که ترامپ پیشتر به بنیامین نتانیاهو گفته بود میتواند دیپلماسی را نابود کند.
لوین همچنین در فضای عمومی کارزاری علیه استیو ویتکاف، دوست دیرینه ترامپ و فرستاده ویژه او که مسئول مذاکرات هستهای است به راه انداخته. در این دیدار، آیک پرلموتر، سرمایهدار بزرگ جمهوریخواه و مدیر پیشین مارول که رابطه نزدیکی با ویتکاف دارد، به همراه خود ویتکاف نیز در این جلسه حضور داشت.
ماگا علیه مرداک
در جبههای دیگر، وفاداران به جنبش MAGA (مخفف شعار عظمت را به آمریکا بازگردانیم که راهبرد جنبش «اول آمریکا» است) با نگرانی به رسانههای روپرت مرداک مینگرند. این رسانهها بهشدت از ویتکاف انتقاد کرده و حتی او را به «سخنگویی قطر» متهم کردهاند. این ادعاها برخی از اعضای نزدیک به ترامپ را خشمگین کرده، چراکه آنها این اتهامات را تلاشی برای تضعیف مذاکرات میدانند.
در همین حال، مرداک در محافل خصوصی نیز از تلاشهای ویتکاف ابراز نارضایتی کرده است. یکی از مقامات ارشد دولت به پولیتیکو گفت: «آنها دارند رئیسجمهوری را تحت فشار قرار میدهند تا تصمیمی بگیرد که خودش نمیخواهد.»
این فشارها باعث شده که کارزار هماهنگی برای دفاع از موضع دیپلماتیک ترامپ و ویتکاف شکل بگیرد. ساعاتی پس از جلسه لوین با ترامپ، تاکر کارلسون که ظاهراً از جزئیات جلسه مطلع شده بود، در شبکه اجتماعی ایکس به لوین تاخت و او را به تلاش برای کشاندن آمریکا به جنگ متهم کرد.
کارلسون نوشت: «هیچ گزارش اطلاعاتی موثقی وجود ندارد که نشان دهد ایران حتی نزدیک به ساخت بمب است یا قصدی برای آن دارد. پس چرا مارک لوین باز هم دارد درباره سلاحهای کشتار جمعی فریاد میزند؟ چون هدف واقعی او چیز دیگری است.»
ترامپ در میان کشمکش
این لابیگریهای پشتپرده و حملات رسانهای، شکاف عمیقی را در حزب جمهوریخواه درباره سیاست خارجی آمریکا آن هم تنها چند ماه پس از آغاز اولین دور ریاستجمهوری ترامپ به نمایش گذاشته است. در حالی که بسیاری از جمهوریخواهان تندرو به تلاشهای دیپلماتیک ویتکاف با دیده تردید نگاه میکنند، جناح میانهروتر حزب بر کاهش تنشها با تهران تأکید دارد.
ترامپ که با وعده پایان دادن به جنگهای بیپایان آمریکا در جهان به قدرت رسید، اکنون در میانه این کشمکش قرار گرفته است. برخی متحدان ترامپ بر این باورند که او بر موضع خود ایستاده و حتی فشارهای اخیر باعث ناراحتی او شده است.
یکی از نزدیکان قدیمی ترامپ گفت: «لوین و مرداک دائم در گوش ترامپ هستند اما من فکر میکنم دارند به ضرر خودشان کار میکنند. چون من ترامپ را میشناسم؛ وقتی تصمیمش را گرفت، دیگر اگر بخواهی زور بزنی، بیشتر لج میکند.»
کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید به پولیتیکو گفت: «رئیسجمهوری همیشه حاضر است به طیف گستردهای از نظرات گوش دهد اما در نهایت، تصمیم نهایی را خودش میگیرد.»
هرچند هر دو جناح معمولاً مواضع خود را در قالب دوگانهای از «توافق یا اقدام نظامی» ارائه میدهند اما واقعیت پیچیدهتر از اینهاست. در مورد طرفداران نظامی گری، بسیاری از کارشناسان نظامی و هستهای معتقدند که چنین اقدامی از سوی آمریکا و اسرائیل احتمالاً فقط بهطور موقت برنامه ایران را عقب خواهد انداخت، نه اینکه آن را بهکلی نابود کند.
در همین حال، برخی از چهرههای شناختهشده جنبش MAGA، مانند چارلی کرک و جک پوسیبیک، با استفاده از تریبونهای عمومی خود از مسیر دیپلماسی دفاع میکنند. آنها ترامپ را تشویق میکنند که مذاکرات را ادامه دهد و در برابر چیزی که آن را «لغزش تدریجی به سوی جنگ با رهبری اسرائیل» میدانند، مقاومت کند.
ونس وارد می شود
جیدی ونس، معاون رئیسجمهوری و شاید بانفوذترین رهبر جناح ضدجنگ حزب جمهوریخواه- که ارتباط نزدیکی با بسیاری از فعالان آنلاین MAGA دارد- نیز وارد میدان شده. او درست پس از دیدار لوین با ترامپ، در پادکستی با تئو وان، به دفاع از ویتکاف پرداخت.
ویتکاف بهتازگی پیشنهادی به ایران ارائه داده که طبق آن، تهران میتواند به غنیسازی اورانیوم در سطح پایین ادامه دهد، اما در نهایت بخشی از یک کنسرسیوم منطقهای غنیسازی شود. ایران بهروشنی اعلام کرده که غنیسازی در داخل کشور را کنار نخواهد گذاشت. بنابراین، ویتکاف در تلاش است با ارائه راهحلی این فاصله را پر کند.
ویتکاف قرار است روز جمعه یا یکشنبه با وزیر امور خارجه ایران، عباس عراقچی، برای ششمین دور مذاکرات دیدار کند.
طرفداران تشدید فشار بر ایران میگویند این بهترین فرصت در سالهای اخیر برای اقدام علیه ایران است. مارک دوبوویتز، مدیرعامل اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسیها و منتقد سرسخت ایران گفت که این مباحث علنی، تصور آمادگی آمریکا برای اقدام یا حمایت از اسرائیل را تضعیف کرده است.
در میان متحدان ترامپ و مقاماتی که از اقدام نظامی پرهیز دارند، گزارشهایی در برخی رسانههای محافظهکار دیده میشود که در خفا آنها را ساخته وپرداخته جریانهای تندرو حامی اسرائیل میدانند. این مقامات بیشتر هفته گذشته را صرف بیاعتبارسازی گزارشی از فاکسنیوز درباره گزارش یک آژانس اطلاعاتی اتریشی کردهاند که مدعی بود ایران برنامه گستردهای برای ساخت سلاح هستهای و سلطه منطقهای دارد.
این صفآراییها در پی ارزیابی تازه آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز انجام شده است که ادعا کرده تهران طی سه ماه گذشته ذخایر «اورانیوم نزدیک به درجهتسلیحاتی» خود را افزایش داده است.
به گفته مقامات آمریکایی، دستگاه اطلاعاتی آمریکا «زمان گریز» ایران-یعنی زمانی که طول میکشد تا ایران اورانیوم با درجه تسلیحاتی کافی برای ساخت یک بمب را تولید کند- بین یک تا دو هفته برآورد میکند. با این حال، مقامات همچنان ارزیابی میکنند که ایران تصمیم به ساخت سلاح هستهای نگرفته است.
ترامپ چه می کند؟
اما یک عامل بزرگ نامشخص در این میان وجود دارد: افراد در هر دو سوی این منازعه نمیدانند ترامپ در نهایت چه تصمیمی خواهد گرفت. یکی از منابع اشاره کرد که ترامپ آنقدر بر مواضعش پافشاری کرده که مایکل والتز، مشاور امنیت ملیاش را-که با اسرائیلیها در حال هماهنگی درباره اقدام علیه ایران بود- برکنار کرده است.
یکی از افراد نزدیک به مذاکرات گفت: «[ترامپ] واقعاً محکم پشت خواستههایش ایستاده و اجازه داده ویتکاف کارش را بکند. اما بسته به اینکه با چه کسی صحبت کند، ممکن است کمی عقبنشینی کند یا جلو برود.»
مارک لوین از جناح تندروها در یکی از برنامههای اخیرش گفت: «خبر خوب این است که دونالد ترامپ انزواگرا (راهبرد سیاست خارجی برگرفته از دکترین مونرو) نیست. او یمن را بمباران کرده و آنچه را که باید انجام داده است. اما تفکر انزواگرایانه همچنان سعی دارد بر او فشار بیاورد.»
به یک معنا، این کشمکش میان آمریکا و اسرائیل ماههاست که ادامه دارد. اسرائیل در محافل خصوصی بارها از دولت آمریکا خواسته تا برای عملیات علیه تأسیسات هستهای ایران به آنها بپیوندد اما ترامپ تاکنون این فشار را خنثی کرده است. وقتی رون درمر، وزیر امور راهبردی اسرائیل و از نزدیکان نتانیاهو، اوایل ماه مه به واشنگتن آمد، ترامپ از او خواست که جلوی هرگونه ماجراجویی اسرائیل علیه ایران را در زمانی که ترامپ در سفر خاورمیانه است، بگیرد. به گفته یکی از متحدان ترامپ و یکی از مقامات آمریکایی مطلع از مذاکرات، رئیسجمهوری در اواخر ماه مه بار دیگر این درخواست را تکرار کرد.
تصمیم ترامپ به ترجیح دیپلماسی بر اقدام نظامی- دستکم در حال حاضر-همچنین نشاندهنده شکاف فزاینده بین واشنگتن و اسرائیل است. اقدامات شدیداً حامی اسرائیل ترامپ در دوره اول ریاستجمهوریاش-از جمله به رسمیت شناختن قدس بهعنوان پایتخت اسرائیل، انتقال سفارت آمریکا به آنجا، شناسایی حاکمیت اسرائیل بر بلندیهای جولان و توافقنامههای ابراهیم- برای او در برابر حملات و انتقادهای احتمالی از سوی نتانیاهو یا دیگران پوشش سیاسی ایجاد کرده است.
اما اکنون این دو متحد نزدیک بر سر ایران اختلاف دارند. پیش از این اختلاف در راهبرد نیز، اسرائیلیها از پایان کمپین آمریکا علیه حوثیهای مورد حمایت ایران بدون اطلاعرسانی به آنها و همچنین عبور ترامپ از اسرائیل در سفر منطقهای اخیرش، ابراز نارضایتی کرده بودند.
یکی از متحدان قدیمی ترامپ گفت: «رئیسجمهوری قصد ندارد از جنگ حمایت کند... اما به شما میگویم این آدمها دستبردار نیستند. این همان دلیلی است که باعث شکاف در رابطه بین بیبی (نتانیاهو) و رئیسجمهوری ترامپ شده... اسرائیل فضا را درست درک نکرده است. جنبش ماگا از عملیات نظامی حمایت نمیکند.»