به گزارش همشهری ـآنلاین، جوان نوشت: در آستانه دور جدید مذاکرات هسته‌ای میان ایران و امریکا، تحرکات اروپا برای صدور قطعنامه علیه تهران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شدت گرفته است و گزارش دیروز آژانس هم که مدعی فعالیت‌های محرمانه در سه سایت هسته‌ای ایران شده، بهانه‌ای مناسب در اختیار غربی‌ها قرار داده تا فضای سیاسی علیه تهران را متشنج کنند. این سناریوی تکراری که به نظر می‌رسد با چراغ سبز واشینگتن طراحی شده، هدفی جز افزایش فشار بر ایران ندارد تا در مذاکرات پیش‌رو امتیازات بیشتری را بگیرند. در این میان، کشورهای اروپایی که نگران بی‌نصیب‌ماندن از نتایج احتمالی توافق تهران و واشینگتن هستند، تلاش می‌کنند با بهره‌گیری از ابزار شورای حکام، برای خود سهمی در فرآیند دیپلماتیک آینده دست‌وپا کنند. اسرائیل هم که از هرگونه توافق بدون لحاظ شدن خواسته‌هایش ناراضی است، تلاش می‌کند با تشدید فضای تهدید مسیر مذاکرات را تحت تأثیر قرار داده و همه گزینه‌ها علیه ایران را روی میز نگاه دارد. در واکنش به این تحرکات، تهران به نمایندگان تروئیکا هشدار داده که هرگونه اقدام تنش‌آمیز از طریق آژانس تأثیر منفی بر روند مذاکرات خواهد گذاشت و این اقدامات تنش‌زا بی‌پاسخ نمی‌ماند.
درحالی که نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته آینده برگزار می‌شود، کشورهای غربی بار دیگر درصدد بهره‌برداری سیاسی از این نهاد برای طرح اتهامات تکراری و بی‌پایه علیه برنامه هسته‌ای ایران هستند. به گزارش رویترز، دیپلمات‌ها می‌گویند کشورهای غربی در جلسه آتی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قصد دارند برای اولین بار در ۲۰ سال گذشته، ایران را به نقض تعهداتش در چارچوب عدم اشاعه هسته‌ای متهم کرده و قطعنامه‌ای علیه آن ارائه کنند. این قطعنامه ایران را به دلیل عدم همکاری کافی با آژانس در خصوص مسائل هسته‌ای مورد انتقاد قرار خواهد داد. بر اساس اطلاعات ارائه‌شده توسط دیپلمات‌های مطلع به رویترز، این اقدام با هدف افزایش فشار بر ایران برای پایبندی به تعهداتش در چارچوب توافقات بین‌المللی صورت می‌گیرد.
منابع دیپلماتیک اعلام کردند که قدرت‌های غربی، به‌ویژه تروئیکای اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) و ایالات متحده در حال هماهنگی برای پیشبرد این قطعنامه هستند. بر اساس این گزارش، قطعنامه احتمالی بر مواردی از جمله عدم شفافیت در فعالیت‌های هسته‌ای ایران، محدودیت در دسترسی بازرسان آژانس و افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم تمرکز خواهد داشت. آخرین باری که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رسماً ایران را به نقض تعهدات پادمانی متهم کرد، سپتامبر ۲۰۰۵ بود.
آژانس جاده‌صاف‌کن غرب
همزمان با تحرکات غربی‌ها، آژانس هم با گزارش‌های جانبدارانه، به عنوان جاده‌صاف‌کن غربی‌ها عمل کرده است تا بتوانند دیگر اعضای این نهاد بین‌المللی را متقاعد کنند که علیه تهران رأی دهند. آژانس دیروز در تازه‌ترین گزارش خود ادعا کرده است که ایران پیش‌تر فعالیت‌های هسته‌ای محرمانه‌ای را با استفاده از موادی که به آژانس اعلام نشده بودند، در سه مکان انجام داده است. به گزارش وال استریت ژورنال، این سه مکان و مکان‌های احتمالی مرتبط دیگر، بخشی از یک برنامه ساختاریافته هسته‌ای بوده‌اند که ایران تا اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی اجرا می‌کرد. آژانس همچنین گزارش داده که ایران ذخایر اورانیوم غنی‌شده تا سطح ۶۰ درصد خود را به ۶/ ۴۰۸ کیلوگرم افزایش داده است، سطحی که به میزان مورد نیاز برای تولید چندین سلاح هسته‌ای بسیار نزدیک است. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس ادعا کرده است: «ایران تنها کشور غیرهسته‌ای است که به این سطح از غنی‌سازی دست یافته و ما خواهان شفاف‌سازی فوری و کامل از سوی تهران هستیم.»
با این اوصاف، کشورهای غربی با استناد به گزارش‌های جانبدارانه آژانس، تلاش دارند چهره‌ای تهدیدآمیز از فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران ترسیم کنند و فضا را برای اعمال فشارهای دیپلماتیک و صدور قطعنامه جدید فراهم سازند. این درحالی است که ایران همواره اتهامات مربوط به نقض تعهدات را رد کرده و تأکید دارد که برنامه هسته‌ای‌اش کاملاً صلح‌آمیز است. ایران بارها همکاری شفاف خود با آژانس را اعلام کرده و هرگونه سوءاستفاده سیاسی از نهادهای فنی بین‌المللی را مغایر با اصل بی‌طرفی و اعتبار آنها دانسته است.
اتهامات اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه برنامه هسته‌ای ایران، بیش از آنکه ریشه در ارزیابی‌های فنی و بی‌طرفانه داشته باشد، بازتابی از فشارها و القائات رژیم صهیونیستی و برخی دولت‌های غربی است که به دنبال افزایش فشار سیاسی و روانی بر تهران هستند. درحالی‌که مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و امریکا ادامه دارد، کشورهای اروپایی که نگران حذف از فرآیند توافق احتمالی میان دو طرف هستند، تلاش می‌کنند از معدود ابزارهای باقی‌مانده خود یعنی شورای حکام برای اثرگذاری بر روند مذاکرات استفاده کنند. این کشورها با طرح ادعاهای تکراری و بدون سند، در پی سهم‌خواهی بیشتر از نتایج احتمالی توافق هستند چیزی که پیش‌تر وزیر خارجه فرانسه نیز به صراحت آن را اعلام کرده بود که باید منافع اروپا در توافق احتمالی تهران و واشینگتن در نظر گرفته شود. ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه در سخنانی ادعا کرد: «اگر مذاکرات امریکا و ایران شکست بخورد، ما برای بازگرداندن تحریم‌هایی که ۱۰ سال پیش برداشته شدند، لحظه‌ای درنگ نخواهیم کرد.» این موضع‌گیری نشان می‌دهد که اروپا با استفاده از ابزار فشار، تلاش دارد در روند مذاکرات نقش‌آفرینی فعال‌تری ایفا کند و از حاشیه‌نشینی خود جلوگیری نماید.
از سوی دیگر، رژیم صهیونیستی نیز طبق رویه همیشگی خود وارد میدان شده و با مطرح کردن ادعای تهدیدآمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران، در پی تأمین منافع امنیتی و سیاسی خود در این فضای متشنج است. دفتر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر صهیونیستی دیروز پس از گزارش آژانس اتمی، بار دیگر خواستار واکنش فوری جامعه جهانی شد و هشدار داد: «ذخایر اورانیوم ایران در آستانه رسیدن به سطح تسلیحاتی است و این تهدیدی مستقیم برای امنیت جهانی است.» تل‌آویو که از هرگونه توافق بدون لحاظ شدن خواسته‌هایش ناخشنود است، تلاش می‌کند با تشدید فضای تهدید، مسیر مذاکرات را تحت تأثیر قرار داده و گزینه‌های محدودسازی برنامه هسته‌ای ایران را روی میز نگاه دارد. بنابراین، نشست شورای حکام با استناد به گزارش آژانس اتمی، فرصت مناسبی برای جبهه عبری- غربی است تا فشارها به تهران را افزایش داده و در صورت لزوم، روند مذاکرات را به ریل دلخواه خود تغییر دهد.
چراغ سبز واشینگتن برای امتیازگیری بیشتر
اگرچه مقامات امریکایی در ظاهر سعی دارند خود را از معرکه‌ای که تروئیکای اروپایی به راه انداخته دور نگه دارند، اما به نظر می‌رسد این سناریو از سوی واشینگتن طراحی شده است، سناریویی که هدف آن استفاده از ابزار شورای حکام به عنوان اهرم فشار در میز مذاکرات و وادار ساختن ایران به امتیازدهی بیشتر است ولی چنین فضاسازی‌هایی می‌تواند روند دیپلماسی را تضعیف کند. دولت ترامپ اگرچه نسبت به گزارش آژانس ابراز نگرانی کرده، اما ترجیح می‌دهد از مسیر دیپلماسی به نتیجه برسد. مقامات امریکایی گفته‌اند که اعمال فشار، اگر حساب‌شده باشد می‌تواند باعث انعطاف بیشتر ایران در مذاکرات شود، اما اگر بیش از حد باشد، ممکن است به فروپاشی کامل مذاکرات منجر شود.
این مسئله در بحث درخواست امریکا برای توقف غنی‌سازی اورانیوم در ایران در میز مذاکرات نمود بیشتری داشت و مقامات ایرانی بارها هشدار داده‌اند که به چنین درخواستی تن نخواهند داد و چرخه غنی‌سازی متوقف نخواهد شد؛ چیزی که سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه ایران روز شنبه باز هم بر آن تأکید کرد و گفت: «توقف غنی‌سازی چیزی نیست که مردم ایران زیر بار آن بروند.» مقامات ایرانی گفته‌اند که اگر واشینگتن بر توقف غنی‌سازی پافشاری کند، توافقی در کار نخواهد بود و در صورت تشدید فشارها در میز مذاکرات یا در شورای حکام، می‌تواند روند مذاکرات را مختل کند. شبکه المیادین دیروز به نقل از مقامات ایرانی نوشت: «تهران به نمایندگان تروئیکا هشدار داده که هرگونه اقدام تنش‌آمیز از طریق آژانس تأثیر منفی بر روند مذاکرات خواهد گذاشت. همچنین، حرکت به سمت اسنپ‌بک سیاست ایران را در قبال برنامه هسته‌ای به‌طور کامل دگرگون می‌کند و به هرگونه اقدام تنش‌آمیز با اقدامات هسته‌ای متناسب و حساب‌شده پاسخ داده خواهد شد.»
