به گزارش همشهری آنلاین، در قله‌ای مرتفع مشرف به شهر نطنز، بنایی تاریخی با نام «گنبد باز» خودنمایی می‌کند؛ مقبره‌ای منحصربه‌فرد که به باز شکاری محبوب شاه‌عباس صفوی تعلق دارد. این گنبد آجری که از فاصله دور نیز قابل‌مشاهده است، یکی از جاذبه‌های شاخص تاریخی و معماری منطقه به شمار می‌رود.
بنای گنبد باز که بر فراز کوهی با ارتفاع حدود دو هزار متر از سطح زمین قرار گرفته، بر سکویی دایره‌ای‌شکل با قطر حدود ۱۰ متر و ارتفاعی بین ۸۰ سانتی‌متر تا ۳ متر ساخته شده است. فاصله آن تا لبه پرتگاه تنها یک متر گزارش شده است. گنبد از آجر و ملات گچ بنا شده و دارای ساختاری هشت‌ضلعی با اضلاع سه‌متری و پی به قطر ۱.۸ متر است.
روایتی از دل تاریخ مطابق با روایت‌های تاریخی، این مقبره به یاد باز شکاری ویژه شاه‌عباس صفوی، ملقب به «باز لَوَند» ساخته شده است. طبق نوشته نصرالله فلسفی در کتاب زندگانی شاه‌عباس اول، شاه علاقه خاصی به شکار پرندگان با باز شکاری داشت و از مناطق مختلف ایران و حتی کشورهایی نظیر روسیه و ترکستان، بازهای چابک برای او فرستاده می‌شد.
در سال ۱۰۰۱ هجری قمری، در مسیر شاه‌عباس از اصفهان به قزوین، باز لوند در نزدیکی نطنز از دنیا رفت. شاه که علاقه زیادی به این پرنده داشت، دستور داد تا بنایی یادبود بر بلندای کوه ساخته شود. از آن زمان، این مکان به نام «گنبد باز» شناخته می‌شود.
ویژگی‌های معماری این بنا دارای یک درگاه شمال غربی است که از طریق ۱۱ پله مارپیچ به بالای گنبد منتهی می‌شود. درگاه‌های بنا با ارتفاع ۱۸۰ سانتی‌متر، طول ۱۰۰ و عرض ۸۰ سانتی‌متر ساخته شده‌اند. سقف داخلی گنبد دارای یک دریچه مدور است که امکان مشاهده داخل و نمای خارجی گنبد را فراهم می‌کند.
گنبد باز نه‌تنها نمادی از علاقه پادشاه صفوی به شکار است، بلکه به‌عنوان بنایی تاریخی، بخشی از میراث معماری ایران نیز به شمار می‌رود.
