این نخستین حمله رسمی داعش به دولت جدید سوریه پس از سقوط بشار اسد بوده است.
تخاصم داعش و تحریر الشام
گروه تروریستی داعش، هیات تحریر الشام به رهبری محمد جولانی را به خیانت و سازش متهم کرده است. این اختلاف زمانی تشدید شد که محمد جولانی در ریاض با دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا دیدار کرد.
گفته شده، دو رویداد مهم یعنی اعلام قانون اساسی جولانی در ۱۳ مارس و دیدار او با ترامپ این اختلافات را تشدید کرده است تا جایی که برخی از علمای سلفی مانند ابوقتاده فلسطینی و ابومحمد مقدسی، جولانی را سکولار مرتد خوانده‌اند.
آنچه گروه‌های رادیکال را بیش از پیش خشمگین کرده یکی از پنج شرط ترامپ برای لغو تحریم‌های سوریه بوده است: اخراج جنگجویان خارجی از سوریه. خواسته‌ای که موافقت ضمنی جولانی با آن جایگاه او را در بین گروه‌های تندرو در سوریه به خطر انداخته است.
سابقه یک تنش
- تحریر الشام پیش از سقوط دولت بشار اسد گروه‌های متعدد وابسته به القاعده و نیز جنگجویان خارجی مانند اویغورها، چچن‌ها و ازبک‌ها را گرد هم آورده بود. اکنون سرنوشت این جنگجویان خارجی به یک بحران جدی تبدیل شده است.
- این چالش زمانی بحرانی شد که جولانی با فاصله گرفتن از القاعده و داعش، تحت نظارت اطلاعات ترکیه، آمریکا و انگلیس باعث شکاف در میان سلفی‌های افراطی شد.
متحدان دیروز، تهدید امروز
- پس از سقوط دولت بشار اسد، جولانی برای حفظ وفاداری جنگجویان خارجی، به آن‌ها تابعیت سوری اعطا کرده و برخی جنگجویان از کشورهای اردن، مصر، داغستان، ترکیه، ترکستان شرقی، تاجیکستان و آلبانی را به درجات عالی نظامی مانند سرتیپ یا سرهنگ ارتقا داد.
- اکنون اخراج این نیروها در میان حلقه‌های سلفی، خیانت تلقی شده است چرا که بازگرداندن این افراد به کشورهایشان اغلب به معنای به زندان افتادن یا اعدام این افراد است.
راهکارهای دولت موقت
گروه تحریر الشام به رهبری جولانی امروز در حال بررسی راه‌حل‌هایی برای حفظ تعادل است از جمله،
- کنار گذاشتن جنگجویان خارجی از نقش‌های کلیدی
- تلاش برای حفظ روابط حسنه با همسایگان
- حتی گفته شده، برخی از عناصر تهدیدکننده ممکن است چراغ خاموش به کشورهای ثالث مانند ترکیه منتقل شوند.
- همچنین دولت موقت سوریه تلاش کرده که گروه‌های مسلح را منحل و اعضای آن را در یک ارتش واحد جذب کند که البته تاکنون توفیق چندانی نداشته است.
محدودیت‌های جولانی
- در حالی که برخی گروه‌های تندرویی مانند احرار الشام و جیش الاسلام به ارتش جدید سوریه پیوسته‌اند، هماهنگی کاملی میان آنان برقرار نشده و فرماندهی مرکزی وجود ندارد.
- در همین حال، گروه‌هایی مانند حزب اسلامی ترکستان همچنان از ارکان کلیدی قدرت جولانی باقی مانده‌اند.
- گروه‌های تندروتر مانند «سریه انصارالسنه» مشروعیت تحریر الشام را رد کرده و تهدید کرده‌اند که جبهه‌های جدید را برای مبارزه خواهند کشود.
- داعش هم ۱۲ دسامبر به طور رسمی علیه تحریر الشام اعلان جنگ کرده است.
- گروه حراس‌الدین ـ شبکه پنهانی القاعده ـ نیز گرچه در ۲۸ ژانویه خود را منحل کرده ولی از اهل سنت خواسته سلاح خود را دشمنان خارجی حفظ کنند.
