نقش مردم در حفظ میراث فرهنگی چیست؟ | حفاظت فقط بر عهده دولت است؟

به گزارش همشهری ‌آنلاین معاون دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در نخستین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی گروه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مرکز پژوهش‌های مجلس با محوریت «الزامات و ابعاد مسئولیت عمومی در قبال میراث فرهنگی» گفت: «تجربه پژوهشی مرکز از سال ۱۴۰۰، مسئله ناکارآمدی مدیریت دولتی در حوزه حفاظت از میراث به‌عنوان یک مسئله محوری را نشان داده‌است و باید به سراغ نهادینه کردن مسئولیت اجتماعی در جامعه برویم.»
سعید شفیعا، با اشاره به نمونه‌هایی از کنشگری موفق مردم در حوزه محیط‌زیست، ادامه داد: «در ماجرای انتقال خاک جزایر در نوروز یا یادگاری‌نویسی بر سی‌وسه‌پل، آنچه باید مورد توجه قرار گیرد، بعد فرهنگی و اجتماعی رفتارهاست. اگر مردم احساس نکنند که این فضا به آن‌ها تعلق دارد، نظارت و حفاظت نیز شکل نمی‌گیرد.»
او با اشاره به اینکه مرکز پژوهش‌ها دو گزارش تهیه کرده است که یکی به بررسی مسئولیت عمومی و دیگری به تدوین بسته تقنینی مشارکت اجتماعی می‌پردازد، یادآور شد: «اگرچه فقط ۳۴ هزار اثر ثبت شده داریم، اما تخمین ما وجود حداقل یک میلیون اثر واجد ارزش است. تنها ۸ درصد این آثار دارای حریم مشخص‌اند و این، نشانگر یک بحران جدی در سیاست‌گذاری‌های فعلی است.»
احمد محیط‌طباطبایی، رئیس کمیته ملی موزه‌های ایران نیز دراین نشست گفت: «تصمیم‌گیری بدون در نظر گرفتن حافظه تاریخی، به فجایع منتهی می‌شود. تخریب سازه‌های سنتی مانند قنات‌های یزد، باعث شده است که بارش‌های ناگهانی خساراتی جدی به شهر وارد کنند.»
سید مهدی ناظمی، استاد فلسفه هنر، با بیانی فلسفی به مفهوم فرهنگ پرداخت و گفت: «فرهنگ و انسان، رابطه‌ای ذاتی با هم دارند. انسان بدون فرهنگ وجود ندارد، و هر جا فرهنگ تضعیف شود، باید در انسان بودن آن جامعه تردید کرد. برای مردمی‌سازی حفاظت، باید با اقشار مذهبی، که بخش پیشران جامعه هستند، وارد گفت‌وگو شد و آن‌ها را نسبت به میراث فرهنگی حساس کرد.»
در پایان نشست، شرکت‌کنندگان پیشنهادهایی برای تقویت مشارکت مردمی در حفاظت از میراث ارائه دادند که از جمله آن‌ها می‌توان به احیای انجمن‌های محلی میراث، تدوین محتواهای آموزشی جدید، پیوند میان میراث و آموزش رسمی، و تقویت قوانین بازدارنده اشاره کرد.