همشهری آنلاین: از سال ۱۴۰۰ به این سو، فیلم‌های جنگی سینمای ایران، جز «موقعیت مهدی»، معمولا در گیشه شکست خورده‌اند. این فیلم‌ها که اغلب با بودجه‌های کلان دولتی تهیه و تولید شده‌اند، با استقبال مواجه نمی‌شوند و حتی در جلب رضایت کسانی که به ضرورت سرمایه‌گذاری برای تولید این فیلم‌ها باور دارند هم ناموفق‌اند. اما چرا؟ چرا سینمای جنگی ایران در سال‌های اخیر با چنین افولی مواجه شده؟ آیا ذائقه مخاطب عادت داده‌شده به فیلم‌های کمدی دیگر با فیلم‌های جنگی ارتباط نمی‌گیرد یا این فیلم‌ها هستند که از جذابیت لازم برای ارتباط با مخاطب بی‌بهره‌اند؟
بعد از موفقیت انتقادی «ایستاده در غبار» در سال ۱۳۹۵ که به زندگی شهید احمد متوسلیان می‌پرداخت، این تصور غالب ایجاد شد که یکی از علل اصلی شکست فیلم‌های دفاع مقدس نداشتن قهرمان است و این نقیصه با پرداختن به زندگی فرماندهان دفاع مقدس جبران می‌شود. اما چیزی که امتیاز «ایستاده در غبار» محسوب می‌شد، صرفا داشتن قهرمان و به تصویر کشیدن زندگی یک شخصیت واقعی دوران دفاع مقدس نبود؛ بلکه ساختار مستندگونه و کمتر امتحان‌شده آن در سینمای ایران بود که مورد توجه قرار گرفت. اهمیت این ساختار تا جایی بود که محمدحسین مهدویان، کارگردان «ایستاده در غبار»، در چند فیلم بعدی‌اش نیز داستانی دراماتیک را با شیوه‌های فیلمسازی مستند درهم آمیخت تا همچنان از اقبالی که در فیلم نخستش به دست آورده بود منتفع شود.
در ۴ سال اخیر نیز، تنها فیلم دفاع مقدسی که مورد توجه نسبی سینماروها قرار گرفته، «موقعیت مهدی» ساخته هادی حجازی‌فر است که با ساختاری اپیزودیک و پرداختی تغزلی کوشید تصویر متفاوتی از شهید مهدی باکری و برادرش حمید ارائه کند. حجازی‌فر که در «ایستاده در غبار» نقش احمد متوسلیان را بازی می‌کرد و در چند فیلم بعدی مهدویان هم حضور چشمگیری داشت، در «موقعیت مهدی» همه توان خود را صرف آن کرد تا با فرمی سنجیده و ساختاری مستحکم، داستان مهدی باکری را روایت کند. همین دو نمونه که ذکرش رفت کفایت می‌کند تا متقاعد شویم که موفقیت فیلم‌های دفاع مقدس نه وابسته به هزینه بالا و استفاده از بازیگران چهره بلکه در گرو شناخت ساختار و فرم است. اما رسیدن به فرم و ساختار منسجم چیزی نیست که به سادگی امکان‌پذیر باشد.
تنها راه فائق آمدن بر مشکلات سینمای دفاع مقدس این است که دست‌اندرکاران این سینما به این باور برسند فیلم دفاع مقدسی صرفا پیام و محتوا نیست و مهم این است که داستانی را بی‌لکنت در قالب فرمی جذاب روایت کنند. تجربه نشان داده تا وقتی که پای سرمایه‌گذاری دولتی در میان باشد، چیزی که کمتر از همه اهمیت دارد، فرم و ساختار است.
جدول زیر آماری از فیلم‌های دفاع مقدسی از سال ۱۴۰۰ تا امروز است.
مجموع فیلم‌ها: ۱۰ فیلم
مجموع تماشاگران: یک میلیون و ۳۰۶ هزار و ۹۹۲ نفر
مجموع فروش: حدودا ۴۷ میلیارد تومان
پرفروش‌ترین فیلم: «موقعیت مهدی»
کم‌فروش‌ترین: «هایپاور» (بدون گیشه)
