شهرهای ایران در محاصره کانون های گرد و غبار قرار دارند. چشمه‌های گرد و غبار خارجی و داخلی سالانه ۱۳۷ میلیون تن ریزگرد را تولید و روانه شهرهای ایران می‌کنند. ریزگردهای تولید شده از چشمه‌های خارجی ۵ برابر کانون‌های داخلی تولید گرد و غبار است، اما کانون‌های داخلی تولید ریزگردها در ۲۳ استان فعال است و ۶ استان بحرانی‌ترین چشمه‌های تولید ریزگرد کشور را دارند.
برهمین اساس، دبیر ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت مقابله با پدیده گرد و غبار با اشاره به شناسایی مناطق و کانون‌های غبارخیز داخلی از تدوین وابلاغ برنامه عمل کنترل و کاهش اثرات چشمه‌های گرد و غبار داخلی به دستگاه‌های عضو و استان‌های غبارخیز خبرداد.
علی‌محمد طهماسبی بیرگانی در گفت‌وگو با همشهری‌آنلاین افزود: «درحال حاضرخیلی از این برنامه ها در شورای برنامه ریزی استان‌ها تصویب شده و هر یک از استان های درگیر در موضوع گرد و غبار قرار است علاوه بر اعتبارات ملی، اعتبارات استانی هم برای مقابله با گرد و غبار دریافت کنند.»
اعتبارات مقابله با گرد و غبار کافی نیست
او با اشاره به اینکه اعتبارات ملی مربوط به مقابله با گرد و غبار در کشور کافی نیست، گفت: منابع پیش بینی شده در این حوزه برای کل کشور، سالانه بین ۴تا ۵ هزار میلیارد ریال است که باتوجه به محدودیت منابع مالی دولت، مشارکت صنایع در حوزه مقابله با پدیده گرد و غبار ضروری است.
دبیر ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت مقابله با پدیده گرد و غبار افزود: ۳۵ میلیون هکتار از مناطق کشور غبارخیز است که ۱۵ میلیون هکتار از این اراضی مرتع هستند. اقداماتی مانند غرق (پیشگیری از چرای بی رویه دام‌ها) و پیشگیری از فرسایش بادی خاک مربوط به این اراضی از موضوعات مورد توجه ستاد ملی مقابله با گرد و غبار است. طبق قانون برنامه هفتم، این ستاد متعهد است که برنامه جامع مقابله با گرد و غبار را در کشور اجرایی کند و این برنامه برای همه استان‌های کشور تهیه شده است.
طهماسبی ادامه داد: این برنامه شامل اقدامات متفاوت و متعدد دربرش استانی است و تکلیفی است و اجرای آن را در برنامه هفتم توسعه گنجاندیم که دولت باید پیگیری کند. انواع اقدامات همچون پیش‌بینی هشدار، توسعه سامانه‌ها و ایستگاه‌های اندازه‌گیری، پایش و پیش‌بینی، اقدامات پیشگیرانه و سازگار کننده و اقدامات مقابله‌ای با توجه به استان و دستگاه‌های مرتبط از جمله اقدامات برنامه ۱۰ ساله مقابله با گرد و غبار است.
همکاری چندجانبه برای کاهش اثرات ریزگردها
این مقام مسئول توضیح داد: «در برنامه مقابله با گرد و غبار، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان منابع طبیعی، سازمان هواشناسی، سازمان حفاظت محیط‌زیست، سازمان زمین شناسی با توجه به وظایف و اختیارات خود و همچنین وزارت بهداشت و درمان در بحث توصیه و اقدامات حفاظت از مردم در مقابل آسیب‌های گرد و خاک، تجهیز مراکز درمانی در شهرها و روستاها و طیف گسترده ای از اقدامات تکالیفی دارند. در برنامه ۱۰ ساله مقابله با گرد و غبار از استانداران خواسته شده تا اقدامات لازم را در شورای برنامه ریزی توسعه استان‌ها مصوب و بر اساس اولویت پیگیری کنند.»
دبیر ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت مقابله با پدیده گرد و غبار از اهمیت توجه به دیپلماسی منطقه ای برای کاهش اثرات گردوغبار چشمه های خارجی تولید ریزگرد بر شهرهای ایران نیز تاکید کرد و گفت: در زمینه کانون‌های غربی و جنوبی اقداماتی صورت گرفته و در حال اجراست؛ اما متاسفانه برخی کشور مثل ترکمنستان تا کنون نسبت به ریزگردهایی که که از این کشور وارد شهرهای ایران می شود، بی توجه بوده است. با این حال از طریق وزارت نیرو، وزارت امورخارجه و سازمان حفاظت محیط زیست در حال رایزنی برای اجرای برنامه های کاهش تولید ریزگرد از صحرای قره قوم در این کشور هستیم.
