همشهری آنلاین- «ستیز با جهان مدرن» با زیرعنوان (سنتگرایی و تاریخ فکری پنهان سده بیستم) نوشته «مارک سجویک» با ترجمه علیرضا بشردوست و «عصرسرمایهداری نظارتی» با زیرعنوان (نبرد برای آیندهای انسانی در مرز جدید قدرت) نوشته «شوشانا زوبف» با ترجمه زهرا عالی دو کتابی هستند که به تازگی از سوی نشر نو منتشر شدهاند.
ستیز با جهان مدرن؛ سنتگرایی و ظهور سکولاریسم
ستیز با جهان مدرن، بررسی جامعی از جنبش سنتگرایی ارائه میدهد؛ یک سنت فکری کمتر شناخته شده اما بسیار تأثیرگذار که در صدد مقاومت در برابر نیروهای مدرنیته در طول قرن بیستم بود. سنتگرایی جریانی فکری است که بهعنوان نقد ماتریالیسم غربی، سکولاریسم و سرعت سریع تغییرات مدرن ظهور کرد. سجویک، محقق مطالعات دینی، ریشههای جنبش، شخصیتهای کلیدی و تأثیر آن بر فلسفه و سیاست را دنبال میکند و تحلیلی ارائه میدهد که چگونه سنتگرایی نه تنها چشمانداز فکری، بلکه ایدئولوژیهای سیاسی و اعمال معنوی را در سراسر جهان شکل داد.
این کتاب بر شخصیتهای اصلی جنبش سنتگرایی، بهویژه نوشتههای فیلسوف فرانسوی رنه گنون و فیلسوف ایتالیایی جولیوس اوولا، که هر دو در روایت سجویک نقش محوری دارند، تمرکز دارد. این روشنفکران ماشینی شدن جامعه و افول ارزشهای معنوی در تفکر مدرن غربی را رد میکردند. در عوض، آنها از بازگشت به آنچه بهعنوان یک درک متعالی و فراتر از دنیای مادی مینگریستند، حمایت میکردند، که اغلب از سنتهای دینی کهن، مانند هندوئیسم، تائوئیسم و تصوف، بهعنوان الگوهایی برای جهانبینی مبتنی بر معنویت بیشتر استفاده میکردند. سجویک همچنین راههایی را بررسی میکند که در آن سنتگرایی صرفاً یک جنبش فلسفی نبود، بلکه انتقادی قدرتمند از دگرگونیهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ناشی از مدرنیته، از جمله ظهور سکولاریسم، دموکراسی و فناوری بود. او بررسی میکند که چگونه متفکران سنتگرا بر این باور بودند که این دگرگونیها نظم مقدس جهان را از بین میبرند و ماهیت معنوی واقعی بشریت را فاسد میکنند. این کتاب بیشتر به بررسی رابطه بین سنتگرایی و جنبشهای سیاسی کلیدی، بهویژه آنهایی که تمایلات اقتدارگرا یا فاشیستی دارند، میپردازد. سجویک تأثیر تفکر سنتگرایی را بر توجیهات فکری برای ظهور جنبشهای راست در اروپا، بهویژه در سالهای منتهی به جنگ جهانی دوم و پس از آن، مورد بحث قرار میدهد. او همچنین در نظر میگیرد که چگونه برخی از سنتگرایان با ایدئولوژیهای فاشیستی مرتبط شدند، اگرچه آنها اغلب از ماتریالیسم انتقاد میکردند.
خواندن این کتاب برای هر کسی که علاقهمند به درک نقد مدرنیته و ایدههایی است که همچنان بر افکار راست و جنبشهای معنوی امروزی تأثیر میگذارد، ضروری است.
مارک سجویک (متولد ۱۹۶۰) مورخ بریتانیایی است و دانشآموخته دانشگاههای آکسفورد و برگن. او سالها در دانشگاه آمریکایی قاهره تدریس کرد و اکنون استاد مطالعات عربی و اسلامی دانشگاه آرهوس دانمارک است. او همچنین رئیس انجمن نوردیک مطالعات خاورمیانه و گرداننده شبکه اروپایی مطالعات اسلام و باطنیگری است.
نشر نو کتاب «ستیز با جهان مدرن» نوشته «مارک سجویک» را با ترجمه علیرضا بشردوست در ۶۳۱ صفحه، به بهای ۸۰۰ هزار تومان منتشر کرده است.
عصر سرمایهداری نظارتی و تهدیدهای جدید
در این شاهکارِ حاوی اندیشهها و جویشهای اصیل، شوشانا زوبُف درباره پدیدهای که آن را سرمایهداری نظارتی نامیده است بینشهایی خیرهکننده ارائه میدهد. خطر بسیار جدی است: در قرن بیستویکم نوعی ساختار فراگیرِ جرح و تعدیلِ رفتار سرشت انسان را تهدید میکند، همچنان که در قرن بیستم سرمایهداری صنعتی جهان طبیعی را از شکل انداخت.
کتاب «عصر سرمایهداری نظارتی» تحلیلی پیشگامانه از نظم اقتصادی جدید جهان امروز است که ذیل عصر دیجیتال ظهور کرده است. زوبوف، نویسنده این کتاب، مفهوم «سرمایهداری نظارتی» را برای توصیف اینکه چگونه شرکتهای فناوری از دادههای شخصی برای بیشینه کردن سود خود بهرهبرداری میکنند، که اساساً ماهیت سرمایهداری را تغییر میدهد و تهدیدهای مهمی برای دموکراسی و استقلال فردی ایجاد میکند، معرفی میکند. او سرمایهداری نظارتی را بهعنوان یک سیستم اقتصادی جدید تعریف میکند که در آن دادههای شخصی از فعالیتهای آنلاین افراد بدون اطلاع یا رضایت آنها جمعآوری میشود. پس از این، دادهها برای ایجاد محصولات متناسب با علایق افراد استفاده میشود که رفتار آینده آنان را پیشبینی کرده و بر آن تأثیر میگذارد. شرکتهایی مانند گوگل و فیس بوک پیشگامان این مدل اقتصادی هستند و از الگوریتمهای پیچیده برای تبدیل تجربیات انسانی به مواد خام برای افزایش سود خود استفاده میکنند. این کتاب ریشههای سرمایهداری نظارتی را در اوایل قرن بیست و یکم مییابد و نقش غولهای فناوری را در شکل دادن به این نظم جدید اقتصادی برجسته میکند. زوبوف توضیح میدهد که چگونه این شرکتها از فقدان مقررات و آگاهی عمومی برای ایجاد موقعیت مسلط در بازار استفاده و سرمایهگذاری کردند.
یکی از بحثهای اصلی کتاب این است که سرمایهداری نظارتی تهدیدی قابل توجه برای دموکراسی و استقلال فردی است. شرکتهای فناوری با جمعآوری و تجزیه و تحلیل مقادیر زیادی از دادههای شخصی، قدرت بیسابقهای برای دستکاری رفتار انسانها و شکل دادن به افکار عمومی به دست میآورند. زوبوف هشدار میدهد که این تمرکز قدرت، نهادهای دموکراتیک را تضعیف میکند و پایههای یک جامعه آزاد را از بین میبرد. در پایان، بهرغم نفوذ فراگیر سرمایهداری نظارتی، زوبوف بر اهمیت مقاومت و جستوجوی امور جایگزین تأکید میکند. او خواستار چارچوبهای نظارتی قویتر برای محافظت از حریم خصوصی افراد و اطمینان از پاسخگویی شرکتهای دیجیتال در مقابل مسئولیتهایشان است.
شوشانا زوبوف زاده ۱۸ نوامبر ۱۹۵۱ نویسنده، استاد، روانشناسی اجتماعی، فیلسوف و محقق آمریکایی است.
نشر نو کتاب «عصرسرمایهداری نظارتی» نوشته «شوشانا زوبف» را با ترجمه زهرا عالی در ۶۷۰ صفحه، به بهای ۹۰۰ هزار تومان منتشر کرده است.