جنگ بین ابر قدرت ها | سهام تسلا به خاک سیاه نشست
همزمان با تلاش دونالد ترامپ برای تثبیت قدرت خود در کاخ سفید در دومین دوره ریاست‌جمهوری‌اش، شکاف غیرمنتظره‌ای در یکی از مهم‌ترین پیوندهای سیاسی و اقتصادی‌اش شکل گرفت: رابطه با ایلان ماسک.
این دو نفر که در مبارزات انتخاباتی ۲۰۲۴ به‌عنوان یک زوج سیاسی قدرتمند شناخته می‌شدند و همکاری‌شان در دولت با هدف کوچک‌سازی دولت فدرال به اوج رسیده بود، حالا در میانه جدالی بر سر قانون مالیاتی جدید ترامپ، به مسیرهای متفاوتی رفته‌اند. ماسک که در سال ۲۰۲۴ صدها میلیون دلار برای پیروزی ترامپ هزینه کرده بود و حتی ریاست یک نهاد کلیدی دولت موسوم به DOGE را بر عهده داشت، حالا در اقدامی بی‌سابقه، قانون پیشنهادی مالیاتی ترامپ را «چندش‌آور و نفرت‌انگیز» توصیف کرده و از قانون‌گذاران خواسته از تصویب آن خودداری کنند.
نقطه شکست؛ از کابینه تا کاخ سفید
نخستین نشانه‌های تنش، زمانی پدیدار شد که ماسک در جلسات کابینه با وزرا و مشاوران اقتصادی ترامپ بر سر کاهش شدید بودجه آژانس‌ها و اختلاف بر سر تعرفه‌ها درگیر شد. در ادامه، تصمیم کاخ سفید برای کنار گذاشتن جرد ایزاکمن ـ یکی از متحدان نزدیک ماسک ـ از ریاست ناسا، تیر خلاص را زد. این تصمیم توسط سرجیو گور، رئیس دفتر پرسنل ریاست‌جمهوری که در زمان تصدی ماسک در DOGE با او اصطکاک زیادی داشت، اتخاذ شد.
سقوط ماسک از مدار تصمیم‌سازی دولت، نه‌تنها موقعیت متحدانش را در خطر انداخته، بلکه این سؤال را پیش کشیده که آیا او همچنان حاضر است به‌عنوان بزرگ‌ترین حامی مالی حزب جمهوری‌خواه نقش‌آفرینی کند؟ استفن مایرو، مدیر مشاوران سیاست بیکن، معتقد است: «قدرت ماسک از پیوند مستقیم با ترامپ نشئت می‌گرفت. حالا که این پیوند تضعیف شده، طبیعی‌ست که نفوذش کاهش یابد.»
هزینه شخصی، سود عمومی؟
ماسک که به‌گفته خودش، "با هزینه و ریسک شخصی بسیار بالا" رهبری پروژه کوچک‌سازی دولت را برعهده گرفته بود، حالا شاهد است که تمام دستاوردهای DOGE، با یک لایحه مالیاتی از بین می‌رود. دفتر بودجه کنگره اعلام کرده است که این لایحه طی ۱۰ سال آینده ۲.۴ تریلیون دلار به کسری بودجه آمریکا خواهد افزود. این در حالی است که DOGE از ابتدای سال جاری تنها حدود ۱۸۰ میلیارد دلار صرفه‌جویی گزارش کرده است.
ماسک در پستی در پلتفرم ایکس، نوشت: «این موضوع تمام صرفه‌جویی‌های تیم DOGE را به باد می‌دهد»؛ جمله‌ای که به‌وضوح خشم و ناامیدی او را نشان می‌دهد.
سقوط مشترک؛ اقتصاد و سیاست
همزمان با تنش‌های سیاسی، ثروت ماسک نیز تحت فشار قرار گرفته است. داده‌های بلومبرگ نشان می‌دهد که ارزش خالص دارایی او در سال ۲۰۲۵ حدود ۶۴ میلیارد دلار کاهش یافته که بزرگ‌ترین سقوط ثبت‌شده در میان ۵۰۰ میلیاردر برتر جهان است. این افت عمدتاً به کاهش ارزش سهام تسلا و تشدید انتقادات عمومی از نقش‌آفرینی سیاسی ماسک در دولت ترامپ بازمی‌گردد. حتی حضور او در مراسم تحلیف رئیس‌جمهور و سخنرانی‌های عمومی نتوانسته از ریزش اعتماد بازار نسبت به او جلوگیری کند.
در پی بالا گرفتن اختلافات میان دونالد ترامپ و ایلان ماسک، سهام شرکت تسلا با سقوط قابل‌توجهی مواجه شد؛ اتفاقی که تحلیل‌گران از آن به عنوان یکی از پرهزینه‌ترین جدایی‌های تاریخ در عرصه کسب‌وکار و سیاست یاد می‌کنند. ماجرا از آن‌جا آغاز شد که ترامپ در یک گردهمایی انتخاباتی، ضمن انتقاد از مواضع متناقض ماسک در قبال سیاست‌های مهاجرتی و مالیاتی، او را «بی‌ثبات و فرصت‌طلب» توصیف کرد.
ماسک نیز در واکنش، ضمن فاصله‌گیری از ترامپ، اعلام کرد که از هیچ‌کدام از نامزدهای انتخاباتی ۲۰۲۴ حمایت نخواهد کرد. این تنش‌ها موجب نگرانی سرمایه‌گذاران درباره آینده روابط تسلا با دولت احتمالی جمهوری‌خواهان شد؛ به‌ویژه آنکه تسلا برای توسعه زیرساخت‌های خود در آمریکا، همچنان به حمایت‌های مالیاتی و دولتی وابسته است. به دنبال این جدال، ارزش سهام تسلا در دو روز معاملاتی اخیر بیش از ۷ درصد کاهش یافت و بیش از ۵۰ میلیارد دلار از ارزش بازار این شرکت کاسته شد.
برخی تحلیل‌گران معتقدند در شرایط حساس انتخابات پیش رو، فاصله‌گیری چهره‌هایی مانند ماسک از جریان ترامپی می‌تواند نشانه‌ای از شکاف در میان نخبگان فناوری و محافظه‌کاران باشد؛ شکافی که اثرات اقتصادی آن می‌تواند فراتر از تسلا باشد و فضای کلی بازار را نیز تحت‌تأثیر قرار دهد.
سرنوشت یک اتحاد
جدایی ماسک از ترامپ نه‌تنها پایانی بر یک اتحاد استراتژیک است، بلکه نمادی از پیچیدگی روابط قدرت در دولت ترامپ محسوب می‌شود؛ دولتی که حول فردگرایی و وفاداری شخصی می‌چرخد. هرچند کاخ سفید با تأکید بر اینکه «ترامپ تصمیم‌گیر نهایی در مورد اعضای کابینه است» سعی دارد ماجرا را تحت کنترل نشان دهد، اما هیچ‌کس نمی‌تواند انکار کند که پیوند رفیق اول و رئیس‌جمهور حالا دیگر فقط یک یادگاری از روزهای اوج کمپین ۲۰۲۴ است.
