عربستان و کویت برای غارت گنج ایران در خلیج فارس اقدام کردند
میدان گازی آرش، که در کویت و عربستان با نام «الدره» شناخته می‌شود، یکی از بزرگ‌ترین میادین گازی مشترک در شمال خلیج فارس است. این میدان با ذخایر تقریبی ۲۰ تریلیون فوت مکعب گاز و ۳۱۰ میلیون بشکه نفت، به دلیل موقعیت استراتژیک خود در منطقه‌ای بین مرزهای دریایی ایران، کویت و عربستان، همواره کانون تنش بوده است. قرارگیری این میدان در آب‌های کم‌عمق و منطقه مورد مناقشه، آن را به یکی از پیچیده‌ترین پرونده‌های انرژی منطقه تبدیل کرده است.
ادعاهای کویت و عربستان: میدان آرش متعلق به ماست!
کویت و عربستان در بیانیه اخیر شورای همکاری خلیج فارس ادعا کرده‌اند که میدان آرش به‌طور کامل در آب‌های سرزمینی کویت و منطقه بی‌طرف مشترک این دو کشور قرار دارد. در سال ۲۰۲۲، این دو کشور توافقی دوجانبه برای توسعه مشترک این میدان امضا کردند و اعلام داشتند که ایران هیچ حقی در این منطقه ندارد. سعد البراک، وزیر نفت کویت، تأکید کرده که هر کشوری برای ادعای مالکیت باید ابتدا مرزهای دریایی خود را با کویت مشخص کند، در حالی که مرز دریایی ایران و کویت همچنان نامشخص است.
پاسخ قاطع ایران به ادعاهای شورای همکاری
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در واکنش به بیانیه شورای همکاری خلیج فارس، ادعاهای مطرح‌شده درباره جزایر سه‌گانه ایرانی (تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی) را رد کرد و گفت ایران هر اقدام لازم برای تأمین امنیت و منافع خود در این جزایر را انجام خواهد داد. درباره میدان آرش نیز، ایران بر همکاری سازنده با کویت تأکید کرده و خواستار بهره‌برداری مشترک از این میدان بر اساس مذاکرات دوجانبه شده است. این موضع نشان‌دهنده تمایل ایران به حل دیپلماتیک این مناقشه است.
ریشه‌های اختلاف: چرا آرش محل تنش است؟
مناقشه بر سر میدان آرش به نبود توافق بر سر مرزهای دریایی بین ایران و کویت بازمی‌گردد. در سال ۲۰۰۱، ایران عملیات اکتشافی در بخش‌هایی از این میدان را آغاز کرد که با اعتراض شدید کویت متوقف شد. مذاکرات دوجانبه برای تعیین مرزهای دریایی نیز بی‌نتیجه ماند. در مقابل، کویت و عربستان با تکیه بر توافقات دوجانبه، مدعی مالکیت کامل میدان هستند. این اختلاف حقوقی، همراه با رقابت منطقه‌ای و نیاز فزاینده به منابع انرژی، آتش مناقشه را شعله‌ور نگه داشته است.
پیامدهای ژئوپلیتیکی: خطر تشدید تنش در خلیج فارس
با توجه به تحریم‌های اقتصادی علیه ایران و نیاز این کشور به بهره‌برداری از میادین مشترک، میدان آرش اهمیتی استراتژیک یافته است. از سوی دیگر، کویت و عربستان نیز برای تأمین نیازهای داخلی انرژی خود به این میدان چشم دوخته‌اند. ادامه این مناقشه می‌تواند تنش‌ها را در خلیج فارس افزایش دهد و حتی به درگیری‌های منطقه‌ای منجر شود. حل این اختلاف از طریق دیپلماسی و توافق بر سر بهره‌برداری مشترک، نه‌تنها به نفع اقتصاد کشورهای درگیر است، بلکه می‌تواند از بروز بحران‌های امنیتی جلوگیری کند.
آیا دیپلماسی انرژی راه‌حل نهایی است؟
میدان گازی آرش به آزمونی برای دیپلماسی انرژی در خاورمیانه تبدیل شده است. تعیین مرزهای دریایی و توافق بر سر بهره‌برداری عادلانه می‌تواند به همکاری‌های منطقه‌ای منجر شود. با این حال، تا زمانی که مذاکرات جدی و همه‌جانبه‌ای بین ایران، کویت و عربستان شکل نگیرد، این میدان همچنان کانون تنش باقی خواهد ماند. تحولات سریع منطقه نشان می‌دهد که حل این مناقشه بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد.
