ضد حال تاریخی چین به ایران؛ کشور دوست دولت را غافلگیر کرد
چینی‌ها هواپیماهایی را که ارزش هرکدام از آن‌ها کمتر از ۳۰ میلیون دلار برآورد می‌شود، در قالب تهاتر با نفت ایران، به بهای ۱۱۶ میلیون دلار تحویل داده‌اند!
روز گذشته، به‌طور رسمی اعلام شد که دو فروند هواپیمای ایرباس A۳۳۰ به ناوگان شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) پیوسته‌اند.
البته یک ماه گذشته «مهرداد بذرپاش» وزیر راه وشهرسازی سابق در توییتی با اعلام این خبرو تبریک به ملت، گفته بود که خرید این دو هواپیما در دولت گذشته انجام شده است.
مقدمات ورود این دو فروند هواپیما به ناوگان هوایی کشورمان از دو سال گذشته توسط یک شرکت گمنام چینی تحت عنوان HAOKUN ENERGY (هاکان انرژی) بابت تهاتر نفت ایران انجام شده اما نکته این است که چینی‌ها هواپیماهایی که هر یک از آن‌ها کمتر از ۳۰ میلیون دلار ارزش دارند، به قیمت ۱۱۶ میلیون دلار با نفت کشورمان تهاتر کرده اند!
البته ادعاهایی وجود دارد مبنی بر اینکه به همراه این دو فروند هواپیما که با احتساب هزینه تراشی‌هایی تحریم، در مجموع کمتراز ۶۰ میلیون دلار ارزش دارند، قطعاتی هم وارد کشور شده که تا کنون جزییاتی از آن منتشر نشده است.
اخبار غیر رسمی حاکی از این است که شرکت چینی HAOKUN ENERGY بخش قابل توجهی از بدهی‌های خود به ایران را تسویه نکرده است، در دولت گذشته،(هاکان انرژی) بابت خرید نفت کشورمان وارد پروژه‌هایی از جمله طرح توسعه فاز دوم فرودگاه امام به ارزش ۲.۵ میلیارد دلار شد که همان زمان کارشناسان این عدد را برای پروژه تعریف شده نجومی می‌دانستند که البته هاکان انرژی آن پروژه را هم پس از کلنگ زنی، رها کرد.
همچنین قرار بر این بود که هاکان انرژی با تهاتر نفتی، وارد پروژه‌های ریلی، خرید واگن و برقی کردن قطار تهران- مشهد، خرید هواپیما شود که هیچ یک به سرانجام نرسید. برای واردات ۵۵ فروند انواع هواپیما هم با هاکان انرژی توافقاتی شده بود که در نهایت پس از دو سال، دو فروند از آن، تقریبا با دو برابر قیمت روز گذشته وارد ناوگان ملی هما شد.
با وجود این ابهاماتی که درباره ارزش دو فروند ایرباس A۳۳۰ فروخته شده به هما از محل تهاتر نفتی ایجاد شده، ضرورت دارد که نهادهای نظارتی به این موضوع ورود کنند و سازمان هواپیمایی کشوری و شرکت هواپیمایی ملی ایران ایر (هما) برای تنویر افکار عمومی و شفاف‌سازی توضیحاتی از جزییات قرارداد با چینی‌ها برای واردات این هواپیماها ارایه دهند.
بذرپاش در روزهای آخر خود در وزارت راه و شهرسازی دولت سیزدهم در توصیه‌ای به فرزانه صادق گفته بود که مسیر خرید هواپیما و نوسازی ناوگان هوایی را باز کرده است و بجای اینکه دولت هواپیما بیاورد بخش خصوصی با روش‌های بهتری می‌تواند هواپیماهای بیشتری را وارد کند. حال سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا یک شرکت چینی آن هم با تهاتر نفت برای کشورمان دلالی هواپیما می‌کرده آن هم در حالی که وزیر راه سابق در همان زمان مدعی بود بخش خصوصی می‌تواند با روش های بهتر هواپیماهای بهتری وارد کشور کند.
آقای بذرپاش پاسخگو باش!
بذرپاش در واپسین روزهای حضور خود در وزارت راه و شهرسازی دولت سیزدهم، در توصیه‌ای به صادق – جانشین خود – تأکید کرده بود که مسیر خرید هواپیما و نوسازی ناوگان هوایی کشور را هموار کرده و دیگر ضرورتی ندارد دولت مستقیماً وارد این فرآیند شود؛ بلکه به باور او، بخش خصوصی با روش‌هایی کارآمدتر و انعطاف‌پذیرتر، توانایی واردات هواپیماهای بیشتری را دارد. این سخن از نگاه بسیاری، نشانه‌ای از رویکرد تازه‌ای در حوزه هوانوردی بود؛ رویکردی که می‌خواست دولت را از نقش مستقیم خارج کرده و فضا را برای فعالان خصوصی باز بگذارد تا با استفاده از منابع و ارتباطات خود، ناوگان هوایی کشور را نوسازی کنند.
اما حالا با ورود رسمی دو فروند هواپیمای ایرباس A۳۳۰ که توسط یک شرکت چینی و از طریق تهاتر نفت تأمین شده‌اند، پرسش‌هایی جدی مطرح می‌شود. مهم‌ترین پرسش این است که اگر بخش خصوصی واقعاً توان واردات هواپیما با روش‌هایی بهتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر را داشت، چرا پای یک واسطه چینی آن هم با مدل تهاتر نفت در میان آمده است؟ آیا این به معنای ناکارآمدی سازوکارهای داخلی یا نبود امکانات لازم در بخش خصوصی برای اجرای چنین پروژه‌هایی است؟
ابهام‌برانگیزتر اینکه هواپیماهایی که ارزش واقعی هر یک از آن‌ها کمتر از ۳۰ میلیون دلار تخمین زده می‌شود، در قالب تهاتر نفت با قیمتی معادل ۱۱۶ میلیون دلار وارد کشور شده‌اند. این موضوع شائبه دلالی و واسطه‌گری پرهزینه را تقویت می‌کند؛ آن‌هم در شرایطی که وزیر وقت راه و شهرسازی، صراحتاً از توان بخش خصوصی برای تأمین هواپیماهای بهتر با روش‌های اقتصادی‌تر سخن گفته بود. بنابراین، این تضاد میان ادعا و واقعیت‌های اجرایی، نه تنها جای ابهام دارد، بلکه نیازمند شفاف‌سازی از سوی مسئولان فعلی و سابق وزارتخانه است.
