دولت دست در جیب خزانه کرد
در حالی که سازمان هدفمندی یارانه‌ها به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نهادهای توزیع منابع رفاهی کشور شناخته می‌شود، تازه‌ترین گزارش دیوان محاسبات از بدهی سنگین ۲۶۴ هزار میلیارد تومانی این سازمان به خزانه پرده برداشته است؛ ناترازی مزمنی که حالا برخی نمایندگان مجلس صراحتاً خواستار انحلال کامل این سازمان شده‌اند. آن‌طور که رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس می‌گوید، ساختار فعلی هدفمندی به جای شفافیت و عدالت، به محملی برای رانت، بی‌انضباطی مالی و برداشت‌های خارج از قاعده از منابع عمومی تبدیل شده است.
دیوان محاسبات در گزارشی جدید اعلام کرد: سازمان هدفمندی یارانه‌ها تا پایان سال ۱۴۰۳، معادل ۲۶۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان به خزانه‌داری کل کشور بدهکار است.
این بدهی شامل:
- ۱۹۰ هزار میلیارد تومان از منابع عمومی
- ۴۰ هزار میلیارد تومان از تنخواه‌گردان خزانه
- ۳۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بدهی انتقالی از سال قبل
این گزارش همچنین عدم پرداخت تعهدات شرکت‌های دولتی و ضعف نظارتی بانک مرکزی و وزارت اقتصاد را از دلایل اصلی این بدهی‌های انباشته شناسایی کرد.
درآمد ثابت، هزینه رو به رشد
علی بابایی کارنامی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس، در واکنش به این بدهی‌های گسترده، گفت: «سازمان هدفمندی یارانه‌ها اعتقاد دارد درآمدش به دلیل عدم آزادسازی انرژی کاهش پیدا کرده، اما هزینه‌هایش افزایش یافته است.»
او با برجسته کردن این موضوع که درآمد این سازمان ثابت است اما هزینه‌ها بالا رفته ، تأکید کرد: «این سازمان بنگاهی است که درآمدهایش ثابت مانده، اما هزینه‌هایش افزایش یافته است. این طبیعی است که ناترازی به وجود بیاید.»
چرا یارانه‌ها هدفمند نمی‌شوند؟
بابایی کارنامی در توضیح ناترازی مالی سازمان یارانه‌ها، گفت: «قرار بود منابعی که از طریق افزایش قیمت انرژی جمع‌آوری می‌شد، به عنوان درآمد سازمان هدفمندی یارانه‌ها درآمدزایی کند. اما وقتی انرژی گران نشد، درآمدها رشد نکرد و از سوی دیگر، هزینه‌ها افزایش یافت، بدهکاری اتفاق افتاد.»
او در پاسخ به این سؤال که چرا درآمدهای این سازمان محقق نشده ، گفت: «بله، چون انرژی‌های مورد استفاده مردم هدفمند و گران نشدند. یعنی قیمت‌ها به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده‌ای افزایش نیافتند.»
دولت از خزانه، یارانه را پرداخت می‌کند
نماینده مجلس در پاسخ به این سوال که چگونه دولت می‌تواند این بدهی‌ها را جبران کند ، گفت: «دولت از هزینه‌های جاری و خزانه یارانه‌ها را پرداخت می‌کند. یعنی اینجا دیگر دیواری بین بودجه‌های مختلف وجود ندارد.»
او همچنین درباره ضرورت وجود سازمان یارانه‌ها ، اظهار کرد: «امروز دیگر ضرورتی برای وجود چنین صندوقی در کشور نیست. چون در بخش انرژی هدفمندی انجام نمی‌شود، این سازمان دیگر کاربردی ندارد. بهتر است منحل شود.»
تبصره ۱۴ بودجه؛ دولت موازی با پول مردم!
بابایی کارنامی در ادامه خطاب به تبصره ۱۴ بودجه سالانه گفت: «تبصره ۱۴ بودجه خود یک دولت موازی است. این دولت موازی به مرور زمان رانت هم ایجاد می‌کند. یعنی سازمان برنامه و بودجه هر جا بخواهد، از جیب مردم هزینه کند.»
او در ادامه اضافه کرد: «با وجود این سازمان، فقط یک دکان برای استفاده دولت‌ها ایجاد شده که احتمالاً تبدیل به حیاط خلوت هم شده است.»
هدفمندی یارانه؛ فراموش شده و یارانه‌ها باقی مانده‌اند
بابایی کارنامی در پایان تأکید کرد که منحل شدن این سازمان به معنای قطع یارانه نیست ، بلکه: «هزینه‌های مستقیم یارانه‌ها از محل بودجه کشور پرداخت شود و این امر امکان رصد و شفافیت بیشتری را فراهم کند.»
این صحبت‌ها در حالی مطرح می‌شود که سازمان هدفمندی یارانه‌ها از سال‌ها پیش با انتقادات متعددی مبنی بر عدم شفافیت، بدهی‌های سنگین و ضعف عملکرد مواجه بوده است.
