چالش‌های تازه برای تسلا و سهام‌داران

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل ازدیپلماسی مدرن (Modern Diplomacy)، بر اساس گزارش‌ها در تاریخ ۸ خرداد ۱۴۰۴ معادل با ۲۹ مه ۲۰۲۵، ایلان ماسک رسماً از سمت خود در وزارت کارایی دولت (Department of Government Efficiency - DOGE) در دولت دونالد ترامپ استعفا داد و به ۱۳۰ روز حضور پرحاشیه‌اش پایان داد؛ حضوری که با مناقشات فراوان و عدم تحقق اهداف مالی همراه بود.

استعفای ماسک در پی انتقاد‌های عمومی از لایحه‌ی بودجه‌ای مورد حمایت جمهوری‌خواهان صورت گرفت؛ لایحه‌ای که برخلاف مأموریت DOGE، منجر به افزایش قابل توجه کسری بودجه فدرال شد. این اتفاق، روابط پیچیده میان وابستگی‌های سیاسی، مسئولیت‌های شرکتی، و تأثیر چهره‌های برجسته بر بازار‌های مالی نوظهور را پررنگ‌تر کرد.

تزلزل در رهبری و اعتماد سرمایه‌گذاران

طبق این گزارش، استعفای ماسک نقطه عطفی در بررسی‌ها و تردید‌های فزاینده درباره رهبری او و تأثیر آن بر تسلا محسوب می‌شود. در حالی که هدف از این اقدام، تمرکز دوباره بر شرکت تسلا بود، این تغییر نتوانست نگرانی سرمایه‌گذاران و افکار عمومی نسبت به تعهد واقعی ماسک به اهداف کلیدی شرکت یعنی نوآوری و پایداری را کاهش دهد.

برعکس، این خروج تنها بر مشکلات عمیق‌تری در تسلا نور انداخت؛ چرا که این شرکت همچنان با کاهش فروش و بحران اعتباری مواجه است. تقسیم تمرکز ماسک بر موضوعات مختلف، پرسش‌هایی جدی را در خصوص میزان پایبندی او به هدایت تسلا در این دوران تحول‌زا ایجاد کرده است. فشار‌ها از سوی سهام‌داران برای بازگشت به اصول بنیان‌گذارانه‌ی تسلا هر روز بیشتر می‌شود.

جنبش جهانی علیه تسلا؛ با هشتگ TeslaTakedown

در اوایل سال ۲۰۲۵، هشتگ #TeslaTakedown در شبکه‌های اجتماعی مانند X به‌صورت گسترده ترند شد. این کمپین اعتراضی جهانی با هدف تحریم تسلا و شخص ایلان ماسک شکل گرفت. فعالان در ایالات متحده، کانادا، اروپا و استرالیا خواستار فروش خودرو‌ها و سهام تسلا توسط مردم و نهاد‌ها شدند.

این موج اعتراضی در پی تصمیمات جنجال‌برانگیز ماسک، به‌ویژه پیوستن او به DOGE، آغاز شد؛ تصمیمی که به باور منتقدان استقلال تسلا را زیر سؤال برد. حتی پیش از آغاز این اعتراضات جهانی، عملکرد سهام تسلا دچار بی‌ثباتی بود. در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۵، سهام تسلا بیش از یک‌سوم ارزش خود را از دست داد و در میان ضعیف‌ترین عملکرد‌ها در شاخص S&P ۵۰۰ قرار گرفت.

رقابت شدید با خودروسازان چینی و کاهش سود تسلا

بخش عمده‌ای از این افت به واکنش منفی عمومی نسبت به سیاست‌های سختگیرانه کارایی تحت DOGE نسبت داده شد که فعالیت‌های تسلا را مختل کرده بود. در همین حین، خودرو‌های برقی تسلا در رقابت با برند‌های چینی که بازار‌های آسیایی و اروپایی را تسخیر کرده‌اند، دچار افت تقاضا شده‌اند.

در نتیجه‌ی این رقابت، تسلا با کاهش تولید و اخراج دسته‌جمعی کارکنان مواجه شد. این شرکت اکنون در حال کاهش بیش از ۱۰ درصد از نیروی کار جهانی خود است؛ بزرگ‌ترین تعدیل نیرو در چهار سال گذشته. حاشیه سود ناخالص تسلا در سه‌ماهه چهارم تنها ۱۷.۶ درصد بود؛ پایین‌ترین میزان از سال ۲۰۲۰ تاکنون.

خروج آمریکا از توافق پاریس و آسیب به تصویر زیست‌محیطی تسلا

با خروج رسمی دولت ترامپ از توافق پاریس، نگرانی‌ها درباره صداقت ادعای تسلا در زمینه پایداری محیط‌زیست افزایش یافت؛ به‌ویژه با در نظر گرفتن حضور ماسک در دولت. تسلا سال‌هاست که خود را پیشگام فناوری سبز و حمل‌ونقل بدون آلایندگی معرفی می‌کند و وعده داده تا کارخانه‌هایش را به‌طور کامل کربن‌خنثی کند.

اما در سال ۲۰۲۲، حذف نام تسلا از شاخص ESG توسط S&P، باعث شد این ادعا‌ها زیر سؤال رود. ماسک در واکنش، سیستم ESG را "کلاهبرداری" خواند و به‌عنوان مثال، اشاره کرد که برخی شرکت‌های دخانیات رتبه ESG بالاتری نسبت به تسلا دارند. دلیل حذف، اتهامات تبعیض نژادی و محیط کاری نامطلوب بود. پس از انتشار بیانیه‌ای از سوی تسلا در حمایت از برابری و ضدتبعیض، این شرکت مجدداً به شاخص بازگشت.

شکاف میان اهداف پایداری و واقعیت‌های سیاسی

ترکیب نقش دولتی و تجاری ماسک موجب بروز تضاد‌هایی آشکار شده است. از یک‌سو، اعتماد به خودرو‌های برقی تسلا که نقشی کلیدی در آینده‌ای پایدار دارند، در حال کاهش است؛ و از سوی دیگر، سیاست‌های جدید آمریکا پس از خروج از توافق پاریس، شامل لغو یارانه‌های خودروی برقی، حمایت از سوخت‌های فسیلی و حذف قرارداد‌های DEI، همگی در تضاد با چشم‌انداز سبز تسلا هستند.

پس از این تغییرات، موجی از خروج سرمایه از صندوق‌های ESG ایجاد شد و تنها در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۵، بیش از ۶.۱ میلیارد دلار از این بازار خارج شد؛ رقمی که پس از خروج ۴.۳ میلیارد دلاری در پایان ۲۰۲۴ بسیار معنادار است.

پایان بازی دوگانه؛ بازسازی اعتماد عمومی

در نهایت، کناره‌گیری ایلان ماسک از DOGE گامی اساسی در جهت ترمیم اعتبار برند تسلا محسوب می‌شود. بازگشت به مأموریت اصلی شرکت و جداکردن کامل سیاست از کسب‌وکار، تنها راه نجات تسلا و احیای اعتماد عمومی است. کمپین جهانی #TeslaTakedown هشداری بود که ماسک نمی‌تواند نقش‌های متضاد سیاسی و تجاری را هم‌زمان ایفا کند.

اگر ماسک نتواند مرز میان سیاست و فناوری را روشن‌تر ترسیم کند، آینده‌ای مبهم‌تر از همیشه برای تسلا در پیش خواهد بود.