قرصِ سمی شورای حکام در مذاکرات هسته‌ای؟
به گزارش اقتصادنیوز، در شرایطی که مذاکرات تهران و واشنگتن بر سر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران به نقطه کلیدی رسیده، تصویب قطعنامه احتمالی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی می‌تواند به‌سان قرص سمی در روند مذاکرات هفته آینده عمل کند.
رد پیشنهاد آمریکایی
به نوشته نیویورک تایمز، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، روز دوشنبه در کاخ سفید خطاب به خبرنگاران گفت که به نظر می‌رسد ایران عنصر کلیدی پیشنهاد آمریکا را که با هدف شکستن بن‌بست در مذاکرات بر سر آینده برنامه هسته‌ای این کشور انجام شده، رد کرده است.
رئیس‌جمهور ایالات متحده با اشاره به پافشاری تهران به ادامه غنی‌سازی اورانیوم در خاک خود گفت: «آنها فقط چیزهایی را می‌خواهند که شما نمی‌توانید انجام دهید. آنها نمی‌خواهند از آنچه که باید از دست بدهند، دست بکشند. می‌دانید که این چیست: آنها به دنبال غنی‌سازی هستند».
ترامپ گفت مقامات آمریکایی و ایرانی روز پنج‌شنبه دیدار خواهند کرد، اما اشاره‌ای به اینکه این جلسه کجا برگزار می‌شود یا اینکه آیا استیو ویتکاف، نماینده ویژه او در امور خاورمیانه، ریاست آن را بر عهده خواهد داشت یا خیر، نکرد. با این حال ساعتی پس از آن، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد دور ششم مذاکرات هسته‌ای روز یک‌شنبه در مسقط برگزار خواهد شد.
ترامپ جزئیات کمی در مورد پاسخ ایران به آخرین پیشنهاد ویتکاف ارائه داد، اما گفت: «آنها نظرات خود را در مورد این توافق به ما ارائه داده‌اند و من گفتم، می‌دانید، این قابل قبول نیست». ترامپ به خبرنگاران گفت: «ما نمی‌توانیم غنی‌سازی داشته باشیم. ما دقیقاً برعکس آن را می‌خواهیم و تاکنون به آنجا نرسیده‌اند. از گفتن این حرف متنفرم، زیرا گزینه جایگزین بسیار بسیار وخیم است.»
نیویورک تایمز پیش از این ادعا کرده بود که دولت ترامپ یک توافق اولیه پیشنهاد داده بود که به ایران اجازه می‌داد تا زمانی که یک کنسرسیوم بین‌المللی، شامل ایران و کشورهای عربی، شروع به تولید سوخت برای مشتریان در سراسر خاورمیانه کند، به غنی‌سازی اورانیوم در سطوح پایین ادامه دهد. بر اساس اظهارات ترامپ و اظهارات مقامات ایرانی در روزهای اخیر، تهران بخشی از این پیشنهاد را که تمام غنی‌سازی را از خاک ایران حذف می‌کرد، رد کرده است.
ترامپ گفته که روز دوشنبه با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل صحبت کرده است. طی ماه‌های اخیر نخست‌وزیر اسرائیل ترامپ را تحت فشار قرار داده بود تا در بمباران تأسیسات ایران به اسرائیل بپیوندد، اما ترامپ اظهار داشته که این درخواست در حالی که او درگیر مذاکرات بود، «نامناسب» بود.
در پی این تماس، دفتر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که ترامپ در این تماس تلفنی به نتانیاهو گفته است: «آمریکا پیشنهادی معقول به جمهوری اسلامی ایران ارائه کرده و انتظار دریافت پاسخ آن را در روزهای آینده دارد». گفته می‌شود نتانیاهو به ران درمر وزیر امور راهبردی و دیوید بارنیا رئیس موساد دستور داده است که در آینده‌ای نزدیک با استیو ویتکاف فرستاده ویژه آمریکا در امور غرب آسیا دیدار کنند.
نه به پیشنهاد، علاقه به ادامه مذاکره
در همین شرایط، پایگاه خبری آکسیوس هم گزارش داده دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده و تمام تیم ارشد سیاست خارجی او روز یک‌شنبه در کمپ دیوید گرد هم آمدند تا در مورد استراتژی ایالات متحده در مورد بحران هسته‌ای ایران و جنگ غزه بحث کنند.
بر اساس این گزارش، مقامات ایرانی در حال نهایی کردن پاسخ خود به پیشنهاد توافق هسته‌ای ایالات متحده هستند و انتظار می‌رود طی ۲۴ ساعت آینده به طور رسمی آن را رد کنند.
یک مقام ارشد کاخ سفید گفته کاخ سفید نشانه‌هایی دریافت کرده است مبنی بر اینکه ایران علیرغم «نه» گفتن، به ادامه مذاکرات ابراز علاقه خواهد کرد: «ما پیشنهاد بسیار سختی را برای ایرانی‌ها فرستادیم و انتظار داریم که آنها پاسخ سختی بدهند».
پادمان، شورای حکام و قرص مذاکرات
تحولات اخیر پیرامون مذاکرات هسته‌ای در شرایطی رخ داده که از روز دوشنبه، نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آغاز شده است. رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در سخنرانی افتتاحیه این نشست بار دیگر مدعی شد که جمهوری اسلامی ایران یا به سؤالات پادمانی آژانس پاسخ نداده، یا پاسخ‌های فنی معتبر ارائه نکرده است و «تا زمانی که ایران به آژانس برای حل مسائل باقیمانده در حوزه پادمان‌ها کمک نکند، آژانس در موقعیتی نخواهد بود که اطمینان دهد برنامه هسته‌ای ایران صرفاً صلح‌آمیز است».
با این همه گروسی در نشست خبری پس از جلسه افتتاحیه، در پاسخ به پرسشی درباره ارتباط میان قطعنامه احتمالی شورای حکام علیه ایران و مذاکرات دوجانبه ایران و آمریکا گفت: «رابطه رسمی مستقیمی میان این دو وجود ندارد، اما به‌وضوح می‌توان گفت که میان این دو روند، ارتباط و تاثیر متقابل وجود دارد. این که این تأثیر متقابل مثبت یا منفی باشد، بستگی به نگاه ناظران دارد. برای برخی، تصویب قطعنامه می‌تواند انگیزه‌ای برای پیشبرد مذاکرات باشد و برای برخی دیگر ممکن است نتیجه عکس داشته باشد».
گفته می‌شود کشورهای غربی با تهیه پیش‌نویسی در تلاش هستند که طی نشست جاری شوری حکام، قطعنامه‌از را علیه برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران تصویب کنند. در پیش‌نویس اولیه قطعنامه غربی ارائه شده در این نشست، ادعا شده که ایران همکاری لازم را طبق توافقنامه پادمان‌هایش نداشته است.
همچنین طرف‌های غربی در پیش‌نویس خود مدعی شدند عدم همکاری لازم ایران مانع فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شد. در پیش‌نویس قطعنامه غربی همچنین ادعا شده که ایران از ارائه توضیحات فنی معتبر به آژانس در مورد وجود ذرات اورانیوم با منشأ انسانی در سایت‌های اعلام نشده، خودداری کرده و عدم همکاری با آژانس، مانع بزرگی در برابر امکان آژانس برای تأیید ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران است.
با این همه، گفته می‌شود، قطعنامه مذکور از ارجاع پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد خودداری کرده است. با این همه، تهران تهدید کرده که نسبت به صدور قطعنامه احتمالی واکنش نشان خواهد داد. موضوعی که باید دید تا چه حد بر روند مذاکرات جاری تاثیرگذار خواهد بود.
