۲۰۲۴ گرم‌ترین سال زمین تحت تاثیر پدیده ال‌نینو !!

ال نینو و سال 2024

سازمان ملل متحد روز گذشته (جمعه) هشدار داد سال جاری میلادی (۲۰۲۴) تحت تاثیر پدیده ال‌نینو، ممکن است گرم‌تر از سال ۲۰۲۳ باشد که در این صورت، رکورد گرم‌ترین سال زمین دوباره خواهد شکست.

به گزارش ایسنا، در همین ارتباط، سازمان ملل متحد خواستار کاهش شدید انتشار گازهای گلخانه‌ای برای مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی شد.

ال نینو چیست ؟

ال‌نینو یا ال‌نینیو (به اسپانیایی: El Niño ) یکی از چرخه‌های مشهور آب و هوایی جهان است که هر ۲ تا ۷ سال یک‌بار باعث ایجاد ناهنجاری‌های بزرگی در آب و هوای سراسر سیّارهٔ زمین می‌شود از جمله این ناهنجاری‌ها می‌توان به سیلاب‌های ناگهانی، خشک‌سالی، قحطی و اپیدمی اشاره کرد.

سازمان جهانی هواشناسی سازمان ملل متحد اعلام کرد که بین ماه‌های ژوئن تا دسامبر، رکوردهای دمایی ماهانه جدیدی ثبت می‌شود و به‌ علت گرم شدن پدیده هوای ال نینو این الگو احتمالا ادامه خواهد داشت. اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا پیش‌بینی کرده است که احتمال دارد سال ۲۰۲۴ گرم‌تر از سال ۲۰۲۳ باشد و ۹۹ درصد اطمینان دارد که سال ۲۰۲۴ جزو پنج رتبه اول گرم‌ترین سال‌های ثبت‌شده در تاریخ زمین خواهد بود.

آژانس آب‌ و هوای سازمان ملل متحد اعلام کرد ژوئیه و اوت سال گذشته گرم‌ترین ماه‌های ثبت‌شده در تاریخ زمین بود و رسما تایید کرد که سال ۲۰۲۳ با اختلاف زیادی گرم‌ترین سال ثبت‌ شده بوده است. این نهاد اعلام کرد در سال ۲۰۲۳ میانگین سالانه دمای جهان ۱.۴۵ درجه سانتی‌گراد بیشتر از دمای قبل از صنعتی شدن (۱۸۵۰-۱۹۰۰) بوده است.

الگوی آب‌ و هوایی طبیعی که معمولا با افزایش گرما در سرتاسر جهان همراه است، معمولا دمای کره زمین را در سال بعدی افزایش می‌دهد. با توجه به اینکه ال‌ نینو در اوجش معمولا بیشترین تاثیر را بر دمای جهان دارد، سال ۲۰۲۴ ممکن است حتی گرم‌تر از سال گذشته باشد.‌

در سال ۲۰۲۳، دمای جو زمین ۱.۱۸ درجه سانتی‌گراد بیشتر از میانگین این دما در قرن بیستم و ۰.۱۵ درجه سانتی‌گراد بیشتر از سال ۲۰۱۶ میلادی بود. بر اساس این گزارش، قطب شمال، شمال آمریکای شمالی، آسیای مرکزی، اقیانوس اطلس شمالی و شرق استوایی اقیانوس آرام گرم‌تر از میانگین دما بودند.

در همین حال، مرکز رصد تغییرات اقلیمی کوپرنیک هفته پیش اعلام کرد سال ۲۰۲۳ گرم‌ترین سال کره زمین از زمان ثبت این داده‌ها در جهان بوده و بی‌تردید عواقب آن برای بدن انسان کشنده است.

پدیده ال‌نینو چگونه ایجاد می‌شود؟

جریان باد شرق به غرب در حد فاصل عرض‌های جغرافیایی ۳۰ درجه شمال و جنوب در اقیانوس آرام نیز به‌قوه خود وجود دارد. این بادها آب‌های گرم سطح اقیانوس را به غرب می‌رانند. آب‌های گرم در غرب اقیانوس، نزدیک نواحی ساحلی جنوب شرق آسیا، استرالیا و اقیانوسیه انباشته می‌شوند. در سمت شرقی اقیانوس آرام، نزدیک سواحل غربی آب‌های سرد از اعماق اقیانوس به بالا می‌آیند تا جایگزین آب‌های گرمی شوند که به غرب رفته‌اند.

همین بالا‌آمدن آب‌های سرد در سمت شرق اقیانوس آرام است که در فصل‌های سرد مواد مغذی و ماهی‌ها را به سطوح بالایی آب می‌رساند تا شرایط مطلوبی برای ماهی‌گیران مهیا شود. این پدیده فراچاهش (Upwelling) نام دارد و در سراسر مناطق دریایی و اقیانوسی دنیا ایده‌آل‌ترین نقاط را برای صنایع شیلات به‌وجود می‌آورد.

با دور‌شدن آب‌های سطحی گرم از ساحل، آب سرد از اعماق دریا به سطح آب می‌آید و با خود مواد مغذی و درنتیجه آبزیان را بالا می‌آورد. این پدیده که شرایطی ایده‌آل برای صنعت شیلات ایجاد می‌کند، فراچاهش نام دارد.

در سمت غرب اقیانوس آرام، آب گرم باعث گرما و ناپایداری هوای بالای خود می‌شود. کاهش فشار در اتمسفر بالای آب‌های گرم باعث بالارفتن هوا و تشکیل ابر و باران می‌شود. گرمای اتمسفر در غرب اقیانوس و بالا‌رفتن هوای گرم باعث می‌شود تا هوای سرد به‌سمت شرق اقیانوس حرکت کند و در سواحل غرب قاره آمریکا پایین بیاید. این باعث می‌شود تا فشار اتمسفر در شرق اقیانوس آرام بالاتر برود.

اختلاف فشار بین هوای شرق (فشار بالا) و غرب (فشار پایین) اقیانوس باعث می‌شود تا بادهای بازرگانی در این نقطه از کره زمین تقویت شوند؛ پدیده‌ای که به چرخه واکر (Walker Circulation) مشهور است.

بادهای بازرگانی باعث اختلاف دمایی بین غرب و شرق اقیانوس آرام می‌شود که چرخه اتمسفری واکر را به‌وجود می‌آورد. این پدیده باعث می‌شود تا در شرایط عادی، بارش‌ها به‌سمت غرب اقیانوس و سواحل جنوب شرقی آسیا و اقیانوسیه رانده شوند.

این وضعیت جوی معمولاً به‌صورت پایدار وجود دارد. بااین‌حال، تغییرات سیستم‌های آب‌وهوایی استوایی در اقیانوس آرام می‌تواند باعث اخلال در بادهای بازرگانی شود: افزایش دمای اندک (به‌اندازه ۰/۵ درجه سلسیوس) نواحی استوایی اقیانوس آرام به‌مدت چند ماه می‌تواند باعث تضعیف یا توقف یا حتی معکوس‌شدن بادهای بازرگانی شود.

با کاهش بادهای بازرگانی، حرکت آب‌های گرم سطحی به غرب اقیانوس آرام متوقف می‌شود. به‌علاوه، بدون حرکت آب‌های گرم به غرب، پدیده فراچاهش نیز متوقف می‌شود و آب سرد حاوی مواد مغذی و آبزیان به سطح اقیانوس نمی‌رسد – که موجب ناراحتی ماهی‌گیران غرب قاره آمریکا خواهد شد. بدین‌ترتیب سطح آب در سراسر اقیانوس به دمایی تقریباً یکنواخت می‌رسد و اختلاف دما و الگوهای آب‌وهوایی متداول از بین می‌رود. این پدیده را ال‌نینو می‌نامند.

کاهش فشار اتمسفر در شرق اقیانوس آرام باعث می‌شود تا جت‌استریم (رودباد یا جریان جتی) قطبی (که در شرایط معمولی در عرض‌های جغرافیایی بالا می‌وزد) به‌سمت جنوب حرکت کند. این باعث می‌شود نواحی گرمسیری قاره آمریکا در زمستان و حوالی کریسمس شاهد بارش‌های سیل‌آسا باشند؛ پدیده‌ای که به‌طور معمول در جنوب شرقی آسیا رخ می‌دهد. درعوض، نواحی جنوب شرقی آسیا با وقوع پدیده ال‌نینو وارد شرایط خشکسالی می‌شوند.

دیده ال‌نینو، با ضعیف یا معکوس شدن بادهای بازرگانی، آب‌های گرم در سمت شرق اقیانوس آرام باقی می‌مانند. برعکس، هنگام وقوع لانینا بادهای بازرگانی بسیار قوی‌تر از معمول می‌شوند و آب‌های گرم را به‌میزان بیشتری به غرب می‌رانند.

عواقب محیط‌زیستی ال‌نینو

ال‌نینو معمولاً هر دو تا هفت سال رخ می‌دهد؛ بااین‌حال، تناوب دقیق آن نامشخص و غیرقابل‌پیش‌بینی است. این پدیده می‌تواند تا چند ماه و در مواردی حتی تا یک یا دو سال ادامه پیدا کند. اختلاف‌نظرها در مورد آثار تغییر اقلیم بر شدت وقایع ال‌نینو بسیار است و نمی‌توان حکمی قطعی دراین‌باره داد؛ هرچند به‌نظر می‌رسد که افزایش دمای جهانی می‌تواند باعث افزایش فرکانس رویدادهای ال‌نینو و لانینا شود.

درون اقیانوس، تجمع هوای گرم در نواحی شرقی اقیانوس آرام باعث لایه‌ای‌شدن پروفیل دما در اقیانوس می‌شود. درنتیجه حرکت مواد مغذی از اعماق به سطح متوقف می‌شود. به‌این‌ترتیب جمعیت آبزیان در لایه‌های بالاتر به‌دلیل مهاجرت به نواحی خنک‌تر یا افزایش مرگ‌ومیر کاهش می‌یابد.

از طرف دیگر، آب‌های سرد حامل مواد غذایی در مناطق دیگر اقیانوس، مخصوصاً حوالی قطب جنوب یا سواحل شرق آسیا، افزایش پیدا می‌کنند. به‌این‌ترتیب جمعیت آبزیان این مناطق به‌طور غیرطبیعی افزایش پیدا می‌کند.

روی زمین، در سواحل غربی قاره آمریکا، افزایش رطوبت و دمای هوا منجر به باران‌های سیل‌آسا و طوفان می‌شود. این طوفان‌ها و سیل‌ها موجب آسیب‌های فراوان به محیط‌زیست و مناطق شهری خواهند شد. سیل‌ها به‌ویژه تأثیر منفی زیادی روی منابع آب سطحی دارند.

با افزایش رسوب‌برداری روان‌آب‌ها از مناطق روستایی و شهری، آلودگی‌هایی که در این مناطق وجود دارند، مخصوصاً آلاینده‌های صنعتی و کشاورزی، به‌سرعت در یک حوضه آبی پخش و روانه رودخانه‌ها، دریاچه‌ه‌ها و اقیانوس‌ها می‌شوند.

از آنجایی که پدیده ال‌نینو جهت جریان‌های آب‌و‌هوایی را تغییر می‌دهد، این افزایش رطوبت و بارش در مناطق شرق اقیانوس آرام به‌معنی کاهش رطوبت و بارش در مناطق شرق و حتی میانه آسیاست. در هنگام وقوع ال‌نینو، این مناطق با خشکسالی‌ها و افزایش دمای بسیار زیاد مواجه می‌شوند. کاهش بارش به کاهش ذخایر آب سطحی می‌انجامد.

این پدیده از طرفی باعث افزایش غلظت آلاینده‌ها در آب‌های سطحی شده و از طرف دیگر استخراج منابع آب زیرزمینی را افزایش می‌دهد. درنتیجه امکان وقوع پدیده‌هایی همچون فرونشست زمین و کاهش ظرفیت سفره‌های آب زیرزمینی (در اثر کاهش تخلخل خاک پس از فرونشست) بالا می‌رود. در این صورت، بارش‌های آینده، منجر به افزایش سیل در این مناطق و هدر‌رفتن آب باران می‌شود.

پدیده ال‌نینو می‌تواند به مدت چندین ماه یا حتی یک تا دو سال ادامه پیدا کند. پس از مدتی با ازبین‌رفتن عوامل ایجاد این پدیده، جریان‌های اقیانوسی دوباره به حالت متعادل خود بازمی‌گردند. بااین‌حال، این امکان وجود دارد که پس از وقوع ال‌نینو، پدیده لانینا (La Niña)، به‌معنی دختربچه، رخ دهد.

لانینا به پدیده‌ای گفته می‌شود که در آن جریان‌های اقیانوسی در جهت طبیعی خود (از شرق به غرب اقیانوس آرام) به‌طور غیرطبیعی شدت می‌گیرند. در این حالت می‌توان شاهد بارش‌های بسیار شدید و سیل‌آسا در نواحی شرق آسیا و خشکسالی‌های شدید در غرب قاره آمریکا بود.

بیشتر بخوانید

بارور کردن ابرها چیست/ چقدر طول میکشد و چقدر هزینه دارد ؟