بررسی قانونی خریدوفروش ارزهای دیجیتال در ایران و جهان

این وضعیت باعث می‌شود که افراد در انجام معاملات خود دچار شک‌وتردید شوند. در این مقاله، به بررسی وضعیت قانونی خرید ارز دیجیتال در ایران و کشورهای مختلف جهان پرداخته و تلاش می‌کنیم تا تصویری شفاف از قوانین حاکم بر این بازار در ایران و جهان ارائه دهیم.

وضعیت قانونی خریدوفروش ارز دیجیتال در ایران

در ایران، خریدوفروش ارز دیجیتال در سال‌های اخیر تحت‌تأثیر تغییرات زیادی قرار گرفته است. تا پیش از سال ۱۴۰۴، این فعالیت‌ها بیشتر در یک فضای خاکستری قانونی انجام می‌شد. دولت باتوجه‌به استقبال زیاد افراد از ارزهای دیجیتال و تأثیرات جهانی آن‌ها، اقدام به قانون‌گذاری در این زمینه کرد. مصوبات مختلف، از جمله تصویب‌نامه مرداد ۱۳۹۸ و آیین‌نامه استخراج رمزارزها در شهریور ۱۴۰۱، شرایط جدیدی را برای خریدوفروش ارز دیجیتال فراهم کرد.

طبق این مصوبات، خرید ارز دیجیتال تنها از طریق صرافی‌هایی که مجوز رسمی از بانک مرکزی دارند، مجاز است. همچنین، استفاده از ارز دیجیتال برای پرداخت‌های داخلی همچنان ممنوع بوده و خرید ارز دیجیتال فقط برای سرمایه‌گذاری و تبادلات بین‌المللی امکان‌پذیر است. براین‌اساس، هرگونه فعالیت‌ صرافی‌های غیرمجاز تخلف محسوب شده و تحت پیگرد قانونی قرار دارد.

آیا خریدوفروش ارز دیجیتال در ایران قانونی است؟

خریدوفروش ارز دیجیتال در ایران به طور رسمی ممنوع نشده، اما محدودیت‌هایی در این زمینه وجود دارد. در حال حاضر، صرافی‌های ارز دیجیتال که مجوز رسمی از بانک مرکزی دارند، مجاز به فعالیت بوده و معاملات ارز دیجیتال فقط از طریق این صرافی‌ها انجام می‌شود. بااین‌حال، استفاده از ارزهای دیجیتال برای پرداخت‌های داخلی در کشور همچنان غیرقانونی است و نمی‌توان از آن‌ها برای خرید کالا و خدمات در داخل ایران استفاده کرد.

خرید ارز دیجیتال در ایران صرفاً برای سرمایه‌گذاری مجاز است. افراد می‌توانند ارزهای دیجیتال را خریداری کرده و به‌عنوان سرمایه‌گذاری نگهداری کنند. در این میان، انجام تراکنش‌های تجاری یا استفاده از این ارزها برای پرداخت‌های آنلاین در داخل کشور همچنان با مشکلات قانونی مواجه است.

محدودیت‌های خریدوفروش ارز دیجیتال در ایران

در ایران، محدودیت‌های مربوط به خرید ارز دیجیتال یا فروش آن به‌طور جزئی وجود دارد. یکی از اصلی‌ترین محدودیت‌ها، ممنوعیت استفاده از ارزهای دیجیتال به‌عنوان ابزار پرداخت رسمی است. بانک مرکزی ایران به‌طور رسمی استفاده از ارزهای دیجیتال برای تراکنش‌های مالی داخلی را ممنوع کرده است. به همین دلیل، هیچ کسب‌وکاری نمی‌تواند ارز دیجیتال را برای خرید کالا و خدمات داخل کشور پذیرفته یا استفاده کند.

همچنین، برخی از محدودیت‌های قانونی در ایران شامل ممنوعیت تبلیغات گسترده برای جذب سرمایه در فضای مجازی و تعیین سطح احراز هویت برای کاربران تازه‌وارد است. به عبارتی، برای فعالیت‌های سرمایه‌گذاری در این حوزه، کاربران باید باتوجه‌به سطح احراز هویت و تجربه خود، در سطوح مشخص شده فعالیت خود را ادامه دهند.

آیا استخراج ارز دیجیتال در ایران قانونی است؟

استخراج ارز دیجیتال در ایران در صورت دریافت مجوزهای لازم از نهادهای مرتبط امکان‌پذیر است. طبق مصوبه‌های دولت، از جمله مصوبه مرداد ۱۳۹۸ و شهریور ۱۴۰۱، فعالیت‌های مرتبط با استخراج رمزارزها تحت نظارت بانک مرکزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار دارد. ماینرها برای فعالیت در این حوزه باید مجوزهای لازم را اخذ کرده و در مراکز قانونی و مطابق با استانداردهای انرژی فعالیت کنند. این مصوبات به طور ویژه شرایط استخراج ارز دیجیتال در مراکز استخراج و تأمین انرژی موردنیاز آن‌ها را تنظیم کرده است.

بااین‌حال، برای فعالیت در زمینه استخراج ارز دیجیتال، علاوه بر دریافت مجوز، استخراج‌کنندگان باید پیروی از گواهی‌های امنیتی مانند ISO/IEC 27001 را رعایت کنند. از سوی دیگر، برخلاف برخی از کشورهای دیگر که استخراج ارز در آن‌ها آزاد است، در ایران استفاده از ارز دیجیتال برای پرداخت‌های داخلی همچنان ممنوع اعلام شده است.

وضعیت قانونی خریدوفروش ارز دیجیتال در جهان

وضعیت قانونی خرید ارز دیجیتال در کشورهای مختلف دائماً در حال تغییر است. برخی کشورها قوانین مشخصی برای خریدوفروش ارز دیجیتال وضع کرده‌اند، درحالی‌که در برخی دیگر، قوانین هنوز به طور دقیق تعیین نشده است. همچنین، خریدوفروش ارز دیجیتال در بسیاری از کشورها ممنوعیت خاصی نداشته؛ اما همچنان قوانین دولتی مشخص اعلام نشده است.

در کشورهایی مثل آمریکا، کشورهای اتحادیه اروپا و ژاپن، خریدوفروش ارز دیجیتال به طور گسترده پذیرفته شده و برای این بازار نظارت‌های قانونی دقیقی وجود دارد. در آمریکا، کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) و کمیسیون معاملات آتی کالا (CFTC) به طور فعال در حال تنظیم قوانین و نظارت بر صرافی‌های ارز دیجیتال هستند. این کشورها قوانینی برای جلوگیری از پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم داشته که بر اساس آن‌ها، صرافی‌ها و کاربران باید قوانین احراز هویت را رعایت کنند.

در اتحادیه اروپا نیز خریدوفروش ارز دیجیتال کاملاً قانونی است و در بسیاری از کشورهای این اتحادیه، قوانین و استانداردهای نظارتی برای این بازار به تصویب رسیده است. ژاپن نیز یکی از کشورهای پیش‌گام در پذیرش ارزهای دیجیتال است که در سال ۲۰۱۷، بیت‌کوین را به‌عنوان یک ابزار قانونی برای پرداخت‌ها در نظر گرفت. در این کشور، صرافی‌های ارز دیجیتال تحت نظارت‌های دقیق قرار داشته و از آن‌ها خواسته می‌شود تا مقررات مالیاتی و امنیتی تصویب شده را رعایت کنند.

وضعیت قانونی در کشورهای درحال‌توسعه

در کشورهای درحال‌توسعه، وضعیت قانونی خریدوفروش ارز دیجیتال همچنان پیچیده و در حال گسترش است. در چین، خریدوفروش ارز دیجیتال به طور کامل ممنوع بوده و دولت چین فعالیت‌های ماینینگ را نیز از سال ۲۰۲۱ به‌شدت محدود کرده است. علاوه بر این، دولت چین برای جلوگیری از استفاده از ارزهای دیجیتال در معاملات مالی، اقدام به اعمال سیاست‌های سخت‌گیرانه می‌نماید.

هند یکی دیگر از کشورهایی است که وضعیت قانونی ارزهای دیجیتال در آن هنوز مبهم است. اگرچه برخی از مقامات هندی تمایل به قانونی‌سازی ارزهای دیجیتال دارند، اما در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای ممنوعیت آن‌ها انجام شده است. در پاکستان و نیجریه نیز وضعیت مشابهی وجود دارد. در این کشورها، خریدوفروش ارز دیجیتال تحت نظارت‌های ضعیفی قرار داشته و حتی برخی مقامات از ممنوعیت استفاده از این ارزها صحبت کرده‌اند.

آینده خریدوفروش ارز دیجیتال در ایران و جهان

باتوجه‌به گسترش و حجم معاملات و نقدینگی موجود در بازارهای مالی، بسیاری از معامله‌گران بازارهای مالی به خریدوفروش ارزهای دیجیتال علاقه مند هستند. در حالی که برخی کشورها با پذیرش و تنظیم مقررات مناسب، به توسعه این بازار پرداخته‌اند، بسیاری از کشورها هنوز با چالش‌هایی در زمینه نظارت، امنیت و تطابق با قوانین بین‌المللی مواجه هستند.

در ایران، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران سال 1403 دستورالعملی را برای تنظیم بازار رمزارزها صادر کرد. طبق این دستورالعمل، صرافی‌های رمزارزی می‌توانند در چارچوب قانونی، تراکنش‌های خود را با شفافیت کامل از طریق حساب‌های بانک مرکزی انجام دهند. در این مصوبه تاکید شده که بانک مرکزی تنها مرجع نظارت و ابلاغ قوانین و دستورالعمل ها در خصوص بازار رمزارزها است. این اقدامات نشان‌دهنده تلاش ایران برای رسمی‌سازی و تنظیم بازار رمزارزها در کشور است.

در سطح جهانی، روند پذیرش و تنظیم مقررات ارزهای دیجیتال در حال افزایش است. کشورهایی مانند آلمان، سوئیس و ژاپن با ایجاد چارچوب‌های قانونی شفاف، به توسعه بازار رمزارزها پرداخته‌اند. در مقابل، کشورهایی مانند چین و هند با محدودیت‌هایی در زمینه استخراج و استفاده از رمزارزها مواجه هستند. به‌طور کلی، آینده ارزهای دیجیتال در جهان به سمت تنظیم مقررات، افزایش شفافیت و پذیرش گسترده‌تر پیش می‌رود.

رپورتاژ