مقابله با تخریب باغ‌های قصردشت از حرف تا عمل
طی سه دهه گذشته، وسعت باغ‌های شیراز به ویژه باغ‌های محدوده شمالغرب این کلانشهر، به شدت کاسته شده و از حدود 4 هزار هکتار به کمتر از 900 هکتار کاهش یافته است؛ سرعت تخریب باغ‌ها در ادوار مختلف مدیریت شهری با فراز و فرودهایی همراه بوده است.
در دهه اول رشد روند تخریب و تغییر کاربری باغ‌های شیراز که شاید دلیل عمده آن احداث بلوار شهید چمران از وسط این محدوده بود، درختان مثمر و غیرمثمر بسیاری سوزانده و نابود شد تا ساختمان‌ها و برج‌هایی با کاربری‌های مختلف اعم از مسکونی، خدماتی و تجاری در آنها احداث شود.
طی دو دهه گذشته، علیرغم شکل‌گیری و استحکام جایگاه شوراهای اسلامی شهر، موجی از تقاضا برای احداث بیمارستان و هتل و مجموعه تجاری-مسکونی در محدوده باغ‌هایی که ریه‌های شیراز محسوب می‌شد، راهی مجاری و مبادی قانونی و عمده این تقاضاها به صدور مجوز منتهی شد تا شاهد احداث هتل، بیمارستان، پارکینگ، رستوران و... باشیم.
این روند در یک دهه و خصوصا چند سال اخیر، سرعت بیش از پیش گرفته و در کنار توسعه سازه‌هایی در کنار هتل و بیمارستان‌های موجود، باغ‌سوزی و نابودی عمدی و سهوی درختان و باغ‌ها و بالا آمدن برج و باروهایی با قیمت‌های نجومی، به نقطه‌ای رسیده که صدای عضو ناظر شورای شهر شیراز را بارها بلند کرده است.
اگرچه طی دهه‌های گذشته، تعداد انگشت‌شماری از اعضای شورای شهر شیراز، شفاف و صریح در خصوص تخریب باغ‌های این کلانشهر هشدار و آمار ارائه داده‌اند و در این بین، ابراهیم کمالی را می‌توان با قاطعیت جزو معدود اعضای شجاع پارلمان شهری کشور گنجاند.
صحبت‌ها و هشدارهای ابراهیم کمالی عضو ناظر شورای شهر شیراز در ستاد باغ‌های این کلانشهر، مبنی براینکه روزانه بالغ بر 24 مترمربع از باغ‌ها نابود می‌شود!! موجی را حتی در رسانه‌هایی که تمام قد پشتیبان و حامی مدیریت شهری بوده و هستند، ایجاد کرد، موجی که شاید محدود شدن آگهی‌های شهرداری شیراز نیز در آن بی‌تاثیر نبوده است.
با استناد به آرشیو رسانه‌ها در نیمه دوم دهه هشتاد شاهد هشدارهای مکرر پیرامون روند خسارت‌بار و رو به رشد تخریب و تغییر کاربری باغ‌ها و لزوم چاره‌اندیشی دستگاه‌های مسئول و ناظر در این خصوص بوده‌ایم، آرشیوهایی که مملو از تصاویر و گزارش‌ها و اخبار هشدار دهنده است.
از همان زمان نیز سیل تکذیب‌ها، تهدیدها و .... در کنار پاسخ‌های مقطعی و وعده‌هایی بوده‌ایم، اما در عمل، شاید به شکل مقطعی و در کوتاه مدت رفتارها به سمت حفاظت از باغ‌های موجود تغییر کرد اما با فروکش کردن حساسیت‌ها، باردیگر روند تخریب و تغییر کاربری با شدت و حدتی بیشتر ادامه یافت.
طی روزهای اخیر، شهردار شیراز مانند اسلاف خود، خط و نشان‌های ممتدی را برای مخربان و متخلفان باغ‌ها، کشیده و به مدد ابزارهای رسانه‌ای و هزینه‌هایی که از جیب شهر در این حوزه صرف می‌شود، کشیده است.
محمدحسن اسدی که جزو مدیران موفق گذشته تاکنون مدیریت شهری کشور طبقه بندی می‌شود و کارنامه او در حوزه اقتصاد شهری و البته توسعه زیرساخت‌های اتومبیل محور، درخشان بوده است، در موضع گیری تکراری و همانند دیگر شهرداران این کلانشهر طی سه دهه گذشته، از برخورد با متخلفان گفت. اما آنچه نگفت این بود که برای صیانت از باغ‌های موجود چه باید کرد؟ برای اینکه باغ‌دار به حفظ باغش ترغیب شود، کدام راهکار موثر است.
اگرچه شیراز امروز، به واسطه توسعه ساعت افزون خیابان‌ها و شوارع و پل‌ها و .... با سرعت از شهر باغ‌های سرسبز و هوای مطبوع دور و دورتر می‌شود و اتومبیل‌هایی که تا اندرونی شهر نفوذ کرده‌اند، به تدریج جای شهروندان و عابران و دوچرخه سواران را می‌گیرند.
در ادامه واکنش‌ها به روند تزایدی تخریب باغ‌هایی که بسیاری از آنها دارای مجوز کمیسیون‌ها و دستگاه‌های ذیربط است، معاون محیط زیست و خدمات شهری شهرداری هم خط و نشان‌های مدیر ارشد خود را پررنگ کرد.
روح‌الله خوشبخت مدعی است موج گسترده اقدامات نظارتی و اجرایی برای مقابله قاطع با ساخت و سازهای غیرمجاز در محدوده باغ‌ها آغاز شده است!!!
موجی که از سه دهه قبل، شهرداران و مسئولان مدیریت شهری و اعضای شورا، وعده آن را بارها داده‌اند و در آخرین بار هم طی سال‌های اخیر برایش بالون هوا کردند.
بی‌آنکه به دنبال تکرار مکرراتی که معاون شهرداری شیراز پیرامون تخلفات مشهود و علنی رانت‌داران و برخورد با این اقدامات وعده داده است، باید این نکته را مورد تاکید قرار داد که اگر تنها بخشی از اعتبارات هزینه شده برای احداث شوارع و خیابان‌ها و توسعه معابر سواره، به باغ‌ها و حفظ فضای سبز شیراز تخصیص یافته بود، امروز نیازمند هزینه‌های چندین برابری برای درمان سرطانی که به جان این کلانشهر افتاده است، نبودیم.
این واقعیت را باید پذیرفت که امروز دیگر کمتر شهروند یا گردشگری می‌تواند هوای مطبوع شیراز ابتدای دهه هشتاد و قبل از آن را تجربه کرده و با قدم زدن در کوچه باغی‌های این کلانشهر، لحظات آرامبخشی را برای خود رقم بزند. وقتی شهرداری آسفالت را تا مرکزی‌ترین نقاط باغ‌های قصردشت کشانده و به جای ایجاد مسیری برای تردد انسان، اتومبیل‌ها را به دل بافت باغ‌های ارزشمند هدایت کرده است، نمی‌توان دیگران را مقصر دانست.
سودجویان همیشه حضور دارند و به دنبال فرصت و ایجاد کوچکترین روزنه‌ها هستند و قوانین بازدارنده نیست. مسئولان باید هوشیارانه، مانند شطرنج‌بازان متبحر، برای انجام هر حرکتی، ابتدا حرکت‌های احتمالی حریفان پرنفوذ و لابی‌مند را پیش‌بینی کنند.
