عوامل مؤثر بر قیمت تیرآهن
از این رو قیمت انواع تیرآهن یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها برای پیمانکاران و فعالان بازار آهن شناخته می‌شود. در این مقاله مهم‌ترین عوامل مؤثر بر قیمت تیرآهن را از دو منظر شرایط اقتصادی داخلی و فاکتورهای مرتبط با صنعت فولاد بررسی می‌کنیم.
عوامل مؤثر بر قیمت تیرآهن چیست؟
قیمت تیرآهن تحت تأثیر عوامل اقتصادی کلان مانند میزان تورم و شرایط صنعت مانند مشکلات تولید و ... تغییر می‌کند. مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر قیمت تیرآهن در بازار آهن شامل موارد زیر می‌شود:
تأثیر قیمت دلار بر قیمت تیرآهن
نوسانات نرخ دلار یکی از اصلی‌ترین عوامل در اقتصاد ایران به شمار می‌رود. از این رو هرگونه تغییری در نرخ دلار باعث تغییر قیمت تیرآهن در بازار می‌شود. نوسانات قیمت دلار به دو صورت تغییر انتظارات تورمی و هم‌چنین تغییر هزینه تولید باعث تغییر قیمت تیرآهن به صورت زیر می‌شود:
- افزایش التهاب در بازار و رشد کاذب تقاضا در یک مقطع زمانی کوتاه
- تغییر قیمت مواد اولیه، نرخ انرژی، هزینه حمل و ماشین‌آلات خطوط تولید
- تغییر قیمت جهانی فولاد و مبنای تعیین قیمت تیرآهن در بورس کالا
- افزایش میل تولیدکنندگان به صادرات تیرآهن به بازارهای منطقه‌ای
وقتی نرخ تورم بالا می‌رود، قیمت تمام کالاها از جمله تیرآهن هم افزایش می‌یابد. افزایش دستمزد، هزینه حمل‌ونقل، انرژی و مواد اولیه، همگی به قیمت نهایی محصول فشار وارد می‌کنند؛ بنابراین، هرگونه افزایش در نرخ ارز می‌تواند باعث گران شدن قیمت تیرآهن و هرگونه اصلاح نرخ دلار منجر به ارزان شدن قیمت تیرآهن شود.
تأثیر قیمت شمش فولادی و مواد اولیه بر قیمت تیرآهن
هزینه تولید تیرآهن مستقیماً تحت تأثیر مواد اولیه به ویژه قیمت شمش فولادی است. شمش، ماده اولیه اصلی در تولید تیرآهن است و نوسانات آن (چه در بازار داخلی و چه در بورس کالا) بر قیمت نهایی تأثیر می‌گذارد. قیمت شمش نیز به میزان عرضه و تقاضا در بازار و زنجیره تأمین در صنایع پایین دستی بستگی دارد. به این ترتیب هرگونه کاهش در عرضه شمش باعث گران‌تر شد قیمت آن برای کارخانه‌های تولیدکننده تیرآهن می‌شود.
تأثیر تولید و عرضه در بازار تیرآهن
بازار تیرآهن در هر دو بخش تولید و تقاضا دارای مشکلات عدیده‌ای است که تحلیل قیمت تیرآهن را دشوار کرده است. کارخانه‌های تیرآهن در سال‌های گذشته با مشکلات زنجیره تأمین به ویژه محدودیت‌های دسترسی به منابع آبی، برق و گاز درگیر بوده‌اند. هم‌چنین تحریم و عدم نوسازی در تجهیزات خط تولید از دیگر مشکلات کارخانه‌هاست که باعث کاهش تولید و عرضه تیرآهن در بازار می‌شود. مشکلات برق کارخانه‌ها در تابستان و قطع گاز در زمستان بیشتر از دیگر فصل‌ها است.
تأثیر تقاضای فصلی در بازار تیرآهن
در مقابل تقاضا برای خرید تیرآهن هم به میزان رونق ساختمان‌سازی در کشور بستگی دارد. در سال‌های اخیر با افزایش تورم و کاهش قدرت خرید مردم بخش مسکن وارد رکود سنگینی شده است. هم‌چنین با کاهش درامدهای دولت پروژه‌های مسکن‌سازی دولت نیز تعطیل شده که این امر نیز باعث کاهش تقاضا برای خرید تیرآهن در بازار می‌شود. رکود در بازار مسکن باعث خروج سرمایه از این بازار شده که بر رکود بازار آهن اضافه کرده است. با این وجود در شش ماه اول میزان تقاضا برای خرید تیرآهن بیشتر شده و این می‌تواند نوسانات بازار تیرآهن را بیشتر کند. هرچند سایزهای پرتقاضاتر مانند تیرآهن 14 و 16 باید نوسانات قیمت بیشتری داشته باشند اما به دلیل بازار انحصاری و عرضه کمتر تیرهای سایز بالا این مقاطع گران‌تر معامله می‌شوند. از طرف دیگر، در ماه‌های پایانی و شروع فصل زمستان، فعالیت‌های ساختمانی کاهش یافته و تقاضای خرید تیرآهن کمتر می‌شود. البته به دلیل وجود تورم در اقتصاد ایران این کاهش تقاضا لزوماً باعث ارزان شدن قیمت تیرآهن نمی‌شود.
تأثیر شرایط سیاسی و اقتصادی بر قیمت تیرآهن
یکی دیگر از عوامل مهم، نقش تصمیمات سیاسی و اقتصادی دولت در ایجاد موج‌های قیمتی در بازار آهن است. البته تصمیمات غیرقابل‌پیش‌بینی دولت در بازار آهن یکی از اصلی‌ترین عوامل افزایش ریسک‌های بازار آهن و غیرقابل‌پیش‌بینی شدن آن شده است. موردی که باعث خروج سرمایه از بازار می‌شود. از تصمیمات تأثیرگذار دولتی بر قیمت تیرآهن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش بودجه عمرانی که باعث رونق در بازار تیرآهن می‌شود.
- اختصاص تسهیلات ساخت‌وساز که باعث افزایش تقاضا در بخش مسکن می‌شود.
- پروژه‌های بزرگ دولتی (مانند ساخت مسکن ملی) که باعث رونق در بازار تیرآهن می‌شود.
- تغییر در وضع تعرفه‌های صادراتی و وارداتی که شرایط عرضه و تقاضای تیرآهن را تغییر می‌دهند.
- تصمیمات مثبت سیاسی که باعث کاهش تورم و رونق بازار آهن خواهد شد.
قیمت پرکاربردترین سایز تیرآهن
مشخصات فنی مانند وزن و سایز تیرآهن‌ها از دیگر عوامل مؤثر بر قیمت تیرآهن به شمار می‌روند. تیرآهن IPE که به دلیل تقاضای بالای به تیرآهن معمولی هم معروف است بیشترین حجم خرید تیرآهن را به خود اختصاص می‌دهد. هم‌چنین تیرآهن 14، 16 و 18 نیز از پرکاربرترین سایزهای تیرآهن هستند که غیر از سال‌های اخیر معمولاً نوسان قیمتی بیشتری را به ثبت می‌رساندند. قیمت تیرآهن به صورت کیلو محاسبه شده و از این رو وزن تیرآهن هم شاخصه مهم دیگری است که باید در هنگام خرید رعایت شود. البته وزن تیرآهن بر کیفیت محصول نیز تأثیر گذاشته و با افزایش وزن تیرآهن دارای کیفیت بهتری خواهد بود.
تأثیر برند کارخانه‌ها بر قیمت تیرآهن
کارخانه‌ها به دلیل استفاده از استانداردها و مواد اولیه مختلف دارای تیرآهن با مشخصات فنی مختلفی هستند. این محصولات به دلیل کیفیت‌های مختلف با قیمت‌های مختلفی به بازار عرضه می‌شوند. از جمله کارخانه‌های تولیدکننده تیرآهن در بازار ایران، می‌توان به برندهای زیر اشاره کرد:
- ذوب‌آهن اصفهان
- فولاد احرامیان یزد
- فولاد البرز ایرانیان (فایکو)
- ظفر بناب
- گروه ملی صنعتی فولاد ایرانیان
- صنعت ماهان
علاوه بر مشخصات فنی میزان تقاضا برای یک برند می‌تواند بر قیمتان تیرآهن تأثیر بگذارد. به عنوان نمونه قیمت تیرآهن اصفهان به دلیل تقاضای بالا نوسانات بیشتری خواهد داشت. هم‌چنین فاصله کارخانه تولیدکننده به دلیل تغییر هزینه حمل‌ونقل می‌تواند بر قیمت تمام شده تیرآهن تأثیرگذار باشد.
علت تفاوت قیمت تیرآهن کارخانه با بازار آزاد
دلال‌ها در نبود شفافیت قیمتی و با دسترسی انحصاری به کارخانه‌ها، احتکار و عرضه‌های قطره‌چکانی، ایجاد التهاب و کمبود مصنوعی تیرآهن در بازار باعث بالا رفتن قیمت تیرآهن در بازار آزاد می‌شوند. البته مراجعه به شرکت‌های معتبر فروش آهن آلات به دلیل سابقه طولانی در بازار می‌تواند مانع از ضررهای مالی خریداران شود.
سخن پایانی
قیمت تیرآهن در بازار ایران نتیجه‌ی چندین عامل مختلف مانند تصمیمات اقتصادی و سیاسی دولت، نرخ ارز و میزان عرضه و تقاضا در بازار است. درک رابطه بین این عوامل می‌تواند به خریداران، سرمایه‌گذاران و پیمانکاران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در زمان خرید تیرآهن بگیرند. البته برای کاهش ریسک باید قیمت تیرآهن را همواره از چند منبع معتبر فروش آهن آلات مانند فولاد ایرانیان بررسی کنید و تحولات بورس کالا و چشم‌انداز نرخ ارز را زیر نظر بگیرید.
رپورتاژ
