سینمایی‌ترین عملیات سال را اوکراین در خاک روسیه پیاده کرد
برترین‌ها: شب گذشته اوکراین در جریان حمله بزرگ به 4 پایگاه نظامی روسی، 40 فروند بمب افکن راهبردی (با قابلیت حمل بمب هسته ای) را منهدم کرد. به گفته تحلیلگران حمله اخیر اوکراین به پایگاه‌های هوایی روسیه که منجر به آسیب یا انهدام چندین بمب‌افکن استراتژیک شد، نشان‌دهنده تحولی فناورانه در شیوه جنگ مدرن بود. این عملیات، ترکیبی از فناوری پهپادهای کم‌هزینه، هوش مصنوعی، طراحی پنهان‌کارانه و شناخت دقیق ضعف‌های پدافندی دشمن را در بر داشت.
این عملیات - با اسم رمز "وب" که از یک سال و نیم پیش برنامه ریزی شده بود- ضربه بزرگی به هواپیماهای روسی که برای حمله موشکی دوربرد به شهرهای اوکراین استفاده می‌شود، وارد کرده است.
طراحی عملیات با جعبه‌های چوبی و ترفندهای سینمایی
جعبه‌های چوبی ویژه‌ای که پهپادهای FPV اوکراینی به‌صورت مخفیانه درون آن‌ها جاسازی شده بودند؛ به‌گفته منابع امنیتی، این جعبه‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده بودند که ظاهری کاملاً معمولی و شبیه به محموله‌های حمل‌ونقل عادی داشته باشند.
سقف کشویی این جعبه‌ها به پهپادها اجازه می‌داد تا در لحظه مناسب از داخل محفظه خارج شده و عملیات حمله را آغاز کنند.
علم پشت حمله پهپادی پیچیده اوکراین به روسیه
اوکراین در این حمله از پهپادهای FPV (First-Person View) استفاده کرد؛ پهپادهای کوچکی که اپراتور با استفاده از دوربین متصل به آن‌ها، از زاویه دید پهپاد می‌بیند و مانند یک بازی ویدیویی هدایت پرنده را به دست می‌گیرد. پرواز کم‌ارتفاع برای عبور از رادار، دقت بالا در برخورد به هدف، و البته هزینه ساخت پایین (معمولاً زیر ۱۰۰۰ دلار) از مهم‌ترین ویژگی‌های این پهپادها است.
این پهپادها به دلیل سایز کوچک و سیگنال‌های ضعیف، به‌سختی توسط سامانه‌های پدافند هوایی قابل شناسایی و رهگیری هستند. این پهپادها در کامیون‌هایی پنهان شدند که ظاهری غیرنظامی داشت، و قابلیت استتار در پارکینگ‌ها یا مناطق روستایی را فراهم می‌کرد. در زمان مناسب، پوشش محل نگهداری پهپادها به‌صورت خودکار یا با کنترل از راه دور باز شد و پهپادها به پرواز درآمدند. این سیستم پنهان‌کارانه یکی از نقاط قوت کلیدی حمله بود.
سیستم‌های هدایتی، از GPS تا هوش مصنوعی
هر چند هنوز جزئیاتی دقیقی از این حمله منتشر نشده است اما در مجموع استفاده از سه نوع سیستم هدایتی برای چنین عملیاتی محتمل است.
هدایت دستی (FPV با اپراتور)
نیاز به نزدیکی به هدف
آسیب‌پذیر در برابر اخلال رادیویی (jamming)
هدایت GPS برنامه‌ریزی‌شده
پرواز خودکار بر اساس مختصات
قابل ردیابی در صورت شنود سیگنال
هوش مصنوعی و تطبیق تصویری
- استفاده از الگوریتم‌های بینایی ماشین برای شناسایی هدف (مثلاً شناسایی یک بمب‌افکن از بالا)
- نیازی به ارسال و دریافت سیگنال نیست، بنابراین ضداخلال و مخفی‌کار است
- توانایی حمله بدون دخالت انسان
نشانه‌هایی مانند پوشاندن هواپیماها با لاستیک در روسیه نشان می‌دهد که مسکو نگران پهپادهای مبتنی بر بینایی ماشین و تطبیق تصویر است.
آسیب‌پذیری زیرساخت‌ها
از دید مهندسی دفاعی، پایگاه‌های هوایی روسیه فاقد پناهگاه‌های بتنی مستحکم بودند. در تصاویر منتشر شده مشخص است که هواپیماها در فضای باز قرار گرفته‌اند که در برابر حملات مستقیم، حتی با پهپادهای کوچک نیز آسیب‌پذیر می‌شوند. این نقطه‌ضعف سال‌هاست مورد بحث کارشناسان نظامی بوده، اما تا امروز نه در روسیه و نه حتی در پایگاه‌های آمریکا در اقیانوس آرام تغییر زیادی در آن ایجاد نشده است.
در نهایت، این حمله نشان داد که دانش فنی و خلاقیت می‌تواند بر تجهیزات گران‌قیمت غلبه کند. حمله پهپادی اخیر اوکراین یک نمونه کلاسیک از جنگ نامتقارن فناورانه بود. این عملیات نشان داد که در عصر پهپادها، هوش مصنوعی، و مهندسی خلاقانه، حتی کشورهایی با منابع محدود می‌توانند زیرساخت‌های استراتژیک دشمن را به چالش بکشند.
