ماجرای پرحرف و حدیث غول‌های فرانسوی آسمان ایران
برترین‌ها: در بحبوحه مشکلات گسترده ناوگان هوایی ایران و زمین‌گیر شدن ده‌ها هواپیما به دلیل فرسودگی یا کمبود قطعات، ورود دو فروند هواپیمای ایرباس A330-200 به کشور بحث‌برانگیز شده است. این هواپیماها که به‌تازگی از یک شرکت چینی خریداری شده‌اند، به‌عنوان یکی از معدود گزینه‌های در دسترس برای ایران در بازار محدود و تحریم‌شده جهانی به شمار می‌روند. اما این سوال مطرح است: این ایرباس‌های دوقلو دقیقاً چه ویژگی‌هایی دارند و نسبت به سایر هواپیماهای فعال در خطوط هوایی ایران چه برتری‌هایی ارائه می‌دهند؟
پرنده‌ای مناسب برای مسیرهای بلند
ایرباس A330-200 یک هواپیمای پهن‌پیکر و دوربرد است که اولین بار در دهه 90 میلادی وارد بازار شد. این مدل به عنوان نسخه‌ای کوتاه‌تر و سبک‌تر از A330-300 طراحی شده تا بتواند مسافت بیشتری را با ظرفیت سوخت بالاتر طی کند. هواپیماهای خریداری‌شده توسط ایران در سال 2017 ساخته شده‌اند، یعنی عمری حدود 8 سال دارند که در مقیاس هواپیماهای مسافربری، سن نسبتاً کمی محسوب می‌شود.
از نظر مشخصات فنی، این هواپیماها معمولاً دارای موتورهای "CF6-80E1" ساخت جنرال الکتریک یا "Rolls-Royce Trent 772B" هستند و توانایی حمل حدود ۲۵۰ تا ۲۹۳ مسافر را در پیکربندی دوکلاسه دارند. برد پروازی این مدل حدود "۱۳,۴۵۰ کیلومتر" است که آن را برای پروازهای طولانی‌مدت مانند تهران به مقصد کوالالامپور، پکن، لندن یا پروازهای حج تمتع و عمره بسیار مناسب می‌سازد.
مقایسه با ناوگان فعلی ایران
بیشتر هواپیماهای فعال در ناوگان ایران از نوع باریک‌پیکر (narrow-body) هستند، مانند بوئینگ MD-80، ایرباس A320، و فوکر 100. این هواپیماها عمدتاً برای مسیرهای داخلی یا منطقه‌ای استفاده می‌شوند و نه‌تنها ظرفیت مسافر کمی دارند، بلکه از نظر مصرف سوخت و نگهداری نیز به صرفه نیستند. در مقابل، A330-200 با ظرفیت بیشتر، برد بلندتر و راحتی بالاتر کابین، امکان اجرای پروازهای مستقیم و بدون توقف به مقاصد دورتر را فراهم می‌آورد. همچنین، این هواپیماها به دلیل طراحی مدرن‌تر، مصرف سوخت پایین‌تری به ازای هر مسافر نسبت به هواپیماهای قدیمی دارند. در زمینه ایمنی نیز، A330 یکی از هواپیماهای با رکورد ایمنی نسبتاً مطلوب در بین هم‌رده‌های خود است.
نقش کلیدی در پروازهای بین‌المللی
بر اساس اعلام مقامات رسمی، یکی از اهداف کلیدی این خرید، افزایش سهم ایران در پروازهای حج تمتع از ۵۰٪ به ۷۰٪ بوده است. با توجه به نیاز به جابه‌جایی حجم بالای زائران در مدت زمان کوتاه، استفاده از هواپیماهای پهن‌پیکر همچون A330 نه تنها از نظر اقتصادی به‌صرفه است، بلکه باعث کاهش نیاز به پروازهای متعدد می‌شود. همچنین با وجود تحریم‌های صنعت هواپیمایی، ایران به سختی می‌تواند به هواپیماهای نو دسترسی داشته باشد. بنابراین خرید هواپیماهای دست‌دوم نسبتاً جوان با قابلیت عملیاتی بالا، راهکار مناسبی برای حفظ پایداری خطوط بین‌المللی محسوب می‌شود.
چالش‌ها و ابهامات
طبق گزارش تجارت نیوز، قیمت متوسط یک ایرباس A330 کارکرده، 18 میلیون دلار است. همچنین، قیمت یک ایرباس A330-200 یا A330-300 دست‌دوم با حدود 10 تا 15 سال کارکرد در بازار جهانی به‌طورمعمول بین 20 میلیون تا 40 میلیون دلار با توجه به شرایط هواپیما قیمت‌گذاری شده است. برای مثال، یک A330-200 با سال ساخت 2010 تا 2012 و در شرایط خوب حدود 25 میلیون تا 35 میلیون دلار قیمت دارد. مدل‌های A330-300 ممکن است کمی گران‌تر باشند. همچنین یک A300-300 که پیش‌تر توسط شرکت‌هایی مانند China Southern وAir China استفاده شده، ممکن است در محدود 30 تا 40 میلیون دلار معامله شود.
تجارت نیوز در ادامه یادآور شده؛ با توجه به اطلاعاتی که تاکنون در دسترس است، دو فروند هواپیمای ایرباس A330 کارکرده با قیمت بالاتری به ایران عرضه شده‌اند. این دو فروند هواپیما در دولت قبلی با نفت تهاتر شده بود و اکنون به کشور رسیده‌اند. در همین زمینه یک پرسش اساسی مطرح می‌شود؛ چرا چین هواپیماهای کارکرده را با قیمت بالاتری به ایران فروخته است؟ آیا شرایط تحریمی ایران ایجاب کرده است که کشورها کالاهای کارکرده خود را گران‌تر به ایران عرضه کنند؟
ایران نفت خود را با تخفیف به چین عرضه می‌کند و به دلیل تحریم‌های بین‌المللی و مشکلات وصول درآمد نفتی، به تهاتر نفت با دیگر کالاها روی آورده است. این بار نفت با هواپیما معامله شده و نه‌تنها تخفیف شامل حال چین شده، بلکه کالاهای تهاترشده نیز با قیمت کمتری به ایران عرضه شده‌اند. در نهایت، باید دید این دو فروند ایرباس تا چه میزان می‌توانند در بهبود کیفیت خدمات هوایی، افزایش پروازهای بین‌المللی و کاهش فشار بر ناوگان فرسوده کنونی مؤثر باشند. اما یک چیز قطعی است: در شرایط فعلی، هر تقویت فنی و عملیاتی حتی دست‌دوم برای صنعت هوایی ایران، نعمت است.
