دانشمندان هشدار می‌دهند: اقیانوس‌های جهان درحال تاریک‌تر شدن هستند
ناحیه نورگیر اقیانوس دنیای شگفت‌انگیز میان نور و تاریکی است که در آن نور خورشید پیش از ورود به تاریکی مطلق، انرژی خود را به اقیانوس می‌بخشد. حتی در شب، این ناحیه با نور ماه روشن می‌شود و رفتار بی‌شمار موجودات و گونه‌های زنده را هدایت می‌کند.
به گزارش زومیت، ناحیه نورگیر اقیانوس، زیستگاه حدود ۹۰ درصد از تمامی موجودات دریایی است و پایه تعاملات اکولوژیکی را تشکیل می‌دهد که بخش عمده‌ای از اکوسیستم اقیانوس را حفظ می‌کند. اما در مطالعه جدیدی، دانشمندان روند نگران‌کننده‌ای را شناسایی کرده‌اند: این ناحیه پویا طی چند دهه اخیر به‌طور فزاینده‌ای تاریک و کم‌نور شده است.
پژوهشگران دانشگاه پلیموث و آزمایشگاه دریایی پلیموث با بهره‌گیری از داده‌های ماهواره‌ای و مدل‌سازی‌های عددی، تغییرات عمق ناحیه فوتیک در سرتاسر جهان را بررسی و تحلیل کردند. آن‌ها متوجه شدند در بازه زمانی ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۲، تقریباً ۲۱ درصد از سطح آب‌های جهان تاریک‌تر شده است. این تاریکی نه‌تنها در مناطق ساحلی بلکه، در بخش‌هایی از اقیانوس‌های آزاد نیز مشاهده می‌شود.
در سواحل، افزایش ورود مواد مغذی، مواد آلی و رسوبات که احتمالا ناشی از روان‌آب‌های کشاورزی و بارش‌های شدید است، موجب کدر شدن آب شده است. در اقیانوس‌های آزاد، تغییر در الگوهای شکوفایی جلبک‌ها و افزایش دمای سطح دریا نقش اصلی را ایفا می‌کنند.
تاریک‌تر شدن اقیانوس مانند پوشش مه‌آلودی عمل می‌کند که میزان نفوذ نور به عمق آب را کاهش می‌دهد. درنتیجه، ناحیه فوتیک یعنی همان لایه بالایی روشن اقیانوس که در آن فتوسنتز رخ می‌دهد، در بسیاری از مناطق به طور فزاینده‌ای کم‌عمق‌تر شده است.
در حدود ۹ درصد از اقیانوس‌ها، عمق ناحیه فوتیک بیش از ۵۰ متر کاهش یافته است و در ۲٫۶ درصد از اقیانوس‌ها، این کاهش بیش از ۱۰۰ متر بوده است. البته بخش‌های کوچکی از اقیانوس‌ها نیز روندی معکوس را نشان داده‌اند: حدود ۱۰ درصد از سطح اقیانوس‌ها در ۲۰ سال گذشته روشن‌تر شده است.
مطالعه تمام این تغییرات اهمیت زیادی دارد، زیرا در ناحیه فوتیک، نور خورشید از فتوسنتز حمایت می‌کند که پایه زنجیره غذایی دریایی محسوب می‌شود. با کاهش نور، ممکن است میزان حیات کاهش یابد یا تغییرات قابل‌توجهی در آن رخ دهد.
در اعماق بسیار پایین آب که نور خورشید نمی‌رسد و همه جا تاریک است، موجودات زنده از روشی به نام «شیمی‌ساخت یا شیمی‌سنتز» انرژی مورد نیاز خود را تامین می‌کند. در این روش، آن‌ها انرژی لازم برای تولید غذا را از مواد شیمیایی موجود در منابعی مثل چاه‌های گرمابی می‌گیرند.
حتی در عمیق‌ترین و تاریک‌ترین نقاط اقیانوس که هیچ نوری نمی‌رسد، زندگی به مواد آلی (مثل بقایای گیاهان و حیوانات) که از آب‌های روشن بالاتر به پایین می‌ریزد، وابسته است. برای مثال، وقتی نهنگی در اعماق دریا می‌میرد، لاشه‌اش تا سال‌ها می‌تواند منبع غذایی و انرژی برای موجودات زنده آن منطقه باشد. اما هرچه آب‌های سطحی تیره‌تر و کم‌حاصل‌تر می‌شوند، این منبع مهم مواد مغذی ممکن است از بین برود و درنتیجه، حتی دورافتاده‌ترین بخش‌های اقیانوس و زندگی روی خشکی نیز ممکن است با تهدید روبه‌رو شوند.
دکتر توماس دیویس، دانشیار حفاظت از محیط زیست دریایی در دانشگاه پلیموث، در بیانیه‌ای گفت: «تحقیقات گذشته نشان می‌دهند سطح اقیانوس در ۲۰ سال گذشته تغییر رنگ داده است و دلیل آن احتمالا تغییر در جمعیت پلانکتون‌ها بوده است. اما نتایج مطالعه ما نشان می‌دهد این تغییرات باعث تیره‌تر‌شدن گسترده آب اقیانوس می‌شود و درنتیجه، بخش قابل استفاده از اقیانوس برای حیواناتی که برای بقا و تولیدمثل به نور خورشید و ماه وابسته‌اند، کاهش می‌یابد. ما برای نفس کشیدن، خوردن ماهی، مبارزه با تغییرات اقلیمی و سلامت زمین به اقیانوس و قسمت‌های روشن آن نیاز داریم. با توجه به این شرایط، می‌توان گفت نتایج مطالعه ما بسیار نگران‌کننده است».
مطالعه در مجله‌ی Global Change Biology منتشر شده است.
