درس های حمله اوکراین به روسیه؛ وقتی غول های بمب افکن دیگر کارایی گذشته را ندارند

عصرایران؛ مازیار آقازاده - حملات پهپادی روز یکشنبه (دیروز) اوکراین به چند پایگاه هوایی مهم در روسیه و انهدام و آسیب زدن به بخشی از بمب افکن های استراتژیک روسی، یکی از نقاط عطف مهم در جنگ بیش از 3 سال گذشته روسیه و اوکراین است.

به گمان نگارنده این حمله که بنا به اذعان منابع اوکراینی با یک برنامه ریزی یک و نیم ساله و با ابتکار و برنامه ریزی سازمان امنیتی اوکراین انجام شده، حاوی نکات و درس هایی است:

1- اهمیت ریزپرنده ها در جنگ های مدرن: در جنگ های مدرن ریزپرنده ها و پهپادها اهمیت فوق العاده ای یافته اند و به نسبت اهمیتی که کسب کرده اند، از اهمیت ناوگان هوایی بزرگ و بمب افکن های راهبردی کاسته شده و چه بسا حفظ این غول های بزرگ در پایگاه ها تبدیل به یکی از نقاط ضعف و دغدغه کشورهای دارنده آن شده است.

ریزپرنده ها و پهپادها چه در جنگ اوکراین و چه در عملیات هفتم اکتبر حماس علیه رژیم اشغالگر اسرائیل، نقش بسزایی داشتند و در این دو جنگ نامتقارن (جنگی که یک قدرت بزرگ با یک کشور متوسط و کوچک یا حتی گروهی چریکی درگیر باشد) کفه موازنه را به نفع طرف ضعیف تر سنگین کرده اند.

2- اهمیت عملیات های اطلاعاتی: در جنگ های امروزی نقش عامل اطلاعات بسیار بیش از گذشته شده است و عملیات های اطلاعاتی و طراحی های اطلاعاتی دقیق می تواند با به کار گیری نیروی بسیار کم کیفی ضرباتی بزرگ به طرف قوی و یا هیمنه وارد کند.

3- نقش مهم پدافند غیرعامل: بمب افکن های غول پیکر روسی روی باند پایگاه های هوایی مستقر بودند و شاید مقامات روسیه فکر نمی کردند تهدیدی متوجه آنها باشد. از فیلم پخش شده از صحنه ای از حمله پهپادی اوکراین چنین بر می آید که روس ها برای استتار این غول های بمب افکن روی آنها تایرهایی چیده اند؛ شاید برای جلوگیری از شناسایی آنها از طریق ماهواره ها یا هدف قرار گرفتن آنها با سلاح های با هدایت هوش مصنوعی؛ اما در نهایت از جایی که حتی فکرش را هم نمی کردند و با ریزپرنده های نفوذ داده شده به عمق خاکشان این غول ها هدف قرار گرفتند.

اگر این غول ها پدافند غیرعامل موثری همچون آشیانه زیر زمینی داشتند، ریزپرنده ها و پهپادها و حتی موشک های بزرگ اوکراینی هم قادر به صدمه زدن به آنها نبود؛ البته این نکته هم جای بحث است که به خاطر جثه بزرگ این غول ها، تا چه میزان امکان ساخت پناهگاه های زیر زمینی برای آنها میسر است؟

4- در جنگ های مدرن امروزی دیگر غول ها کارایی گذشته را ندارد. چه غول های بمب افکن راهبردی و یا غول هایی مثل ناوهای هواپیمابر چند هزار تنی؛ بلکه برعکس این غول ها به دلیل جثه بزرگشان به هدف هایی راحت تبدیل شده اند.

5- آمریکا نیز همچون روسیه دارای چنین غول های بمب افکنی است: از هواپیماهای بی 52 گرفته تا ناوهای هواپیمابر و تجربه حملات اخیر آمریکا به یمن و فرار ناوهای هواپیمابر آمریکا به شمال دریای سرخ و از تیررس نیروهای یمنی نشان داد که تا چه میزان این غول های متحرک در برابر سلاح های دقیق و کوچک و نقطه زن آسیب پذیرند.

6- در جنگ های مدرن امروزی، ابزارهایی مثل ریزپرنده ها و پهپادها، شکاف بین قدرت نظامی کشور قوی با طرف ضعیف تر را جبران کرده و چه بسا طرفی که در مقایسهِ قدرت و بزرگی ماشین جنگی به مراتب از قدرت های بزرگی چون روسیه و آمریکا و چین و.. ضعیف تر به نظر برسد، بتواند با تکیه بر ابزارهایی چون ریزپرنده ها و طراحی عملیات هایی دقیق با استفاده از پهپادها بتواند ضربات سخت و دقیقی به ماشین جنگی طرف قوی وارد کند.

بر همین اساس کشورهایی چون آمریکا که بسیار بیش از روسیه در اقصی نقاط عالم پایگاه های نظامی و غول های بمب افکن و سایر ادوات نظامی مثل غول های شناور (ناوهای هواپیمابر) مستقر کرده، باید درس های لازم را از حملات دیروز اوکراین به روسیه بگیرد و بداند در برخی مواقع در جنگ ها، بزرگی و غول آسایی اداوت آنها نه تنها نقطه قوت آنها نیست بلکه می تواند یک پاشنه آشیل و نقطه ضعفی برای حملات طرف های مقابل باشد،؛ به ویژه اگر این غول ها در مکان هایی روی زمین مستقر شده و طرف مقابل صاحب فناوری تولید ریزپرنده ها و پهپادهای ارزان و فراوان باشد.