چگونه در دیفای وام بگیریم؟ راهنمای کامل دریافت وام از DeFi

تصور کنید فقط با مقداری رمزارز مانند اتریوم (Ethereum)، بتوانید بدون نیاز به بانک، بدون ضمانت، بدون کاغذبازی و حتی بدون احراز هویت بتوانید وام بگیرید. بله درست متوجه شدید! دیفای (DeFi) این رویا را به واقعیت تبدیل کرده است. برای گرفتن وام دیفای کافی است ارز دیجیتال خود را در یک پلتفرم وام ‌دهی سپرده‌گذاری کرده تا در چند دقیقه، ارز دیگری مثل USDC یا دای (DAI) قرض بگیرید و با آن دوباره سرمایه‌گذاری کنید.

این فرایند به معنای ایجاد یک موقعیت معاملاتی بزرگتر بدون فروختن دارایی فعلی‌ شماست. خیلی‌ها از این روش برای معامله و نوسان‌گیری استفاده می‌کنند. با این حال، در این مسیر، خطرات و نکات مهمی هم وجود دارد که باید بدانید تا ضرر نکنید. در این مقاله وثیقه‌گذاری در دیفای و گرفتن وام را آموزش می‌دهیم.

وام دیفای چیست و چگونه کار می‌کند؟

وام گرفتن در دیفای (DeFi) فرایندی است که در آن کاربران می‌توانند بدون نیاز به واسطه‌های سنتی مانند بانک‌ها، مستقیماً از طریق پروتکل‌های غیرمتمرکز دارایی‌های دیجیتال قرض بگیرند. در این سیستم، افراد دارایی خود را به عنوان وثیقه در قراردادهای هوشمند قرار می‌دهند و در مقابل می‌توانند ارز دیجیتال دیگری به صورت وام دریافت کنند.

نرخ بهره و شرایط بازپرداخت به صورت الگوریتمی و براساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و تمام تراکنش‌ها بدون نیاز به تأیید مرکزی، به صورت شفاف روی بلاک چین ثبت می‌شوند.

تعریف وام دیفای به زبان ساده

وام دیفای (DeFi Loan) یعنی گرفتن وام بدون نیاز به هیچ واسطه‌ای. در این مدل جدید وام ‌دهی، همه‌چیز به‌صورت خودکار و شفاف در شبکه بلاک چین انجام می‌شود. درواقع شما ارز دیجیتال خود را به‌عنوان وثیقه در یک پلتفرم دیفای مثل Aave یا Compound قفل می‌کنید و در مقابل آن، مقداری ارز دیجیتال دیگر به‌صورت وام دریافت خواهید کرد و هیچ بانک یا نهاد مرکزی این وسط نیست.

بیشتر بخوانید: دیفای چیست

وام دیفای یک انقلاب در سیستم مالی سنتی است، چون نیاز نیست به شخص یا سازمان دیگری اعتماد کنید. فقط کافی است کیف پول دیجیتال داشته باشید و وارد یک پلتفرم وام‌ دهی غیرمتمرکز شوید. تمام فرایند وام‌گرفتن، پرداخت بهره و حتی بازپرداخت وام به‌وسیله قرارداد هوشمند (Smart Contracts) انجام می‌شود؛ یعنی کدهایی که بدون دخالت انسان، همه مراحل را مدیریت می‌کنند.

نکته مهم در این میان، حفظ امنیت و شفافیت کل سیستم است، چون همه‌چیز در بلاک چین ثبت می‌شود و امکان تقلب یا تغییر در آن وجود ندارد. به همین دلیل، وام دیفای برای کسانی که بخواهند آزادی مالی داشته باشند و درگیر محدودیت‌های بانک‌ها نشوند، یک ابزار جذاب و کاربردی است.

بیشتر کاربران دیفای، با هدف معامله و نوسان‌گیری وام دریافت می‌کنند. مثلا اگر کسی به رشد قیمت اتریوم خوشبین باشد ولی نخواهد دارایی فعلی‌اش را بفروشد، آن را وثیقه می‌گذارد و ارز دیجیتال دیگری قرض می‌گیرد تا با آن، اتریوم بیشتری بخرد. این کار در بازار مالی «اهرم‌سازی» یا لوریج (Leverage) نیز نام دارد.

تفاوت وام دیفای با وام سنتی و بانک‌ها

دیفای (امور مالی غیرمتمرکز) در مقایسه با سیستم بانکی سنتی، مزایای قابل توجهی دارد. در حالی که بانک‌ها برای وام دادن نیاز به مدارک متعدد دارند، در دیفای فقط با داشتن کیف پول دیجیتال و وثیقه می‌توان در چند دقیقه وام گرفت و هیچ نیازی به احراز هویت (KYC) نیست.

منابع مالی در دیفای توسط کاربران تأمین می‌شود و همه چیز به صورت غیرمتمرکز عمل می‌کند. همچنین نرخ بهره در دیفای براساس الگوریتم و فرمول‌های ریاضی و عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، نه تصمیم مدیران بانک. در نهایت، دیفای امکان دریافت وام بدون واسطه، تبعیض و بوروکراسی را فراهم می‌کند.

مزایای وام‌دهی دیفای در مقایسه با سیستم بانک سنتی را می‌توان به صورت زیر خلاصه کرد:

• سرعت و سادگی: دریافت وام در چند دقیقه بدون نیاز به ارائه مدارک متعدد
• بدون احراز هویت (KYC): فقط نیاز به کیف پول دیجیتال و وثیقه ارز دیجیتال دارید
• غیرمتمرکز بودن: منابع مالی توسط کاربران تأمین می‌شود، نه یک موسسه خاص
• شفافیت در تعیین بهره: نرخ بهره براساس الگوریتم و فرمول‌های ریاضی تعیین می‌شود
• مبتنی بر عرضه و تقاضا: نرخ بهره با افزایش تقاضا بالا و با افزایش عرضه پایین می‌آید
• بدون تبعیض و بوروکراسی: دریافت وام بدون واسطه و دخالت انسانی در تصمیم‌گیری‌ها

نقش قراردادهای هوشمند در فرآیند وام‌دهی

قرارداد هوشمند در واقع یک کد است که در بلاک چین اجرا می‌شود و دقیقا مشخص می‌کند چه اتفاقی بیفتد، چه زمانی این اتفاق بیفتد و تحت چه شرایطی باید رخ دهد. در پلتفرم‌های وام‌دهی دیفای، قرارداد هوشمند مسئول اجرای خودکار مراحل وام‌گرفتن است.

وقتی شما ارز دیجیتال خود را به‌عنوان وثیقه وارد پلتفرم می‌کنید، قرارداد هوشمند آن را قفل می‌کند. هیچ‌کس حتی توسعه‌دهنده پلتفرم هم نمی‌تواند این دارایی را جابه‌جا کند مگر اینکه شرایط بازپرداخت کامل انجام شده باشد. قرارداد هوشمند بررسی می‌کند که آیا ارزش وثیقه کافی است یا نه. سپس میزان دقیق وام قابل دریافت را محاسبه و نرخ بهره در دیفای را تعیین می‌کند و وام را مستقیم به کیف پول شما منتقل خواهد کرد.

اگر بعد از مدتی، ارزش وثیقه شما کاهش پیدا کند و به سطح خطر نزدیک شود، قرارداد هوشمند بلافاصله هشدار می‌دهد. اگر شرایط بازپرداخت را رعایت نکنید، قرارداد دارایی قفل ‌شده را نقد می‌کند تا سرمایه وام‌دهندگان از بین نرود. این مکانیزم «لیکوئیدیشن» یا انحلال نام دارد و از ضرر بیشتر جلوگیری می‌کند.

همه این مراحل بدون حضور انسان و فقط با چند کلیک انجام می‌شود. نکته مهم اینجاست قراردادهای هوشمند قابل ویرایش یا سانسور نیستند. آن‌ها مثل یک قاضی منصف و دقیق، بی‌تفاوت نسبت به هویت افراد، فقط بر اساس قوانین از پیش تعیین ‌شده کار می‌کنند.

وثیقه وام‌های دیفای

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های وام‌های دیفای، نیاز به «وثیقه بیش‌ازحد» یا همان Over-Collateralization است. یعنی برای دریافت یک وام، باید ارز دیجیتال بیشتری از مقدار وام، به‌عنوان ضمانت قفل کنید.

فرض کنید ۱۰۰۰ دلار اتریوم دارید و نمی‌خواهید آن را بفروشید، اما نیازمند نقدینگی فوری هم هستید. در این شرایط می‌توانید اتریوم خود را در پلتفرمی مثل Aave وثیقه‌گذاری کنید و مثلاً تا ۷۵۰ دلار DAI وام بگیرید. نسبت ۷۵٪ همان نسبت وام به وثیقه یا LTV (Loan to Value) است. این نسبت در هر پلتفرم و برای هر رمزارز متفاوت است. ارزهایی که نوسان کمتری دارند، LTV آن‌ها بالاتر است.

چرا این مدل طراحی شده است؟ چون ارزش ارزهای دیجیتال نوسان زیادی دارد و اگر قیمت وثیقه پایین بیاید، ممکن است ارزش آن از ارزش وام کمتر شود. برای جلوگیری از این اتفاق، همانطور که اشاره کردیم قراردادهای هوشمند سطحی به نام حد لیکوئیدیشن تعیین می‌کنند. اگر ارزش وثیقه به این حد برسد، دارایی به صورت خودکار فروخته می‌شود تا وام‌دهنده‌ها ضرر نکنند.

مثلاً اگر وثیقه‌ شما اتریوم باشد و قیمت آن کاهش پیدا کند، سیستم به‌صورت خودکار آن را در بازار می‌فروشد و وام را تسویه می‌کند. پس اگر قصد گرفتن وام دیفای دارید و می‌خواهید ریسک لیکوئید شدن را کاهش دهید، باید حواستان به قیمت ارزها باشد، چون اگر ریزش کنند و به سطح لیکوئیدیشن برسند، دارایی‌ شما از دست می‌رود.

مراحل دریافت وام در دیفای به‌صورت گام‌به‌گام

در این بخش قصد داریم توضیح دهیم چگونه در دیفای وام بگیریم. مراحل آموزش وام‌گیری در دیفای به شرح زیر است:

راه‌اندازی کیف پول

برای شروع، باید یک کیف پول ارز دیجیتال مثل MetaMask یا Trust Wallet نصب کنید. این کیف پول درگاه ورود شما به فضای دیفای است. حالا آماده‌اید تا به پلتفرم‌های دیفای متصل شوید.

انتخاب پلتفرم مناسب

پلتفرم‌های معروفی مثل Aave ،Compound و MakerDAO، جزو امن‌ترین و معتبرترین گزینه‌ها هستند. با توجه به مواردی مثل نوع رمزارز یا نرخ بهره، یکی از این پلتفرم‌ها را انتخاب کنید. حتماً قبل از انتخاب پلتفرم، میزان نقدینگی بازار، پشتیبانی از توکن‌ها و رابط کاربری را بررسی کند تا تجربه بهتری داشته باشید.

وثیقه‌گذاری و انتخاب میزان وام

بعد از اتصال کیف پول، باید رمزارز خود را در پلتفرم قفل کنید. این رمزارز نقش وثیقه را دارد. با توجه به ارزش وثیقه، پلتفرم به شما اجازه می‌دهد درصد مشخصی وام بگیرید (مثلاً ۷۰٪ از ارزش وثیقه). قبل از تایید، سیستم نرخ بهره و سطح لیکوئید را نشان می‌دهد که باید بررسی کنید.

این اطلاعات را در پلتفرمی مثل آوه می‌توانید در بخش Details ببینید. Max LTV نرخ بهره را نشان می‌دهد.

دریافت و بازپرداخت وام

پس از تایید نهایی، وام مستقیم به کیف پول شما ارسال می‌شود. حالا می‌توانید آن را نگه دارید، معامله یا حتی دوباره سرمایه‌گذاری کنید. برای بازپرداخت، باید اصل مبلغ به‌همراه بهره تعیین ‌شده را به پلتفرم برگردانید تا وثیقه‌ آزاد شود. بازپرداخت زودتر از موعد هم امکان پذیر است.

معرفی بهترین پلتفرم‌های وام‌ دهی دیفای

پلتفرم‌های وام‌دهی دیفای این روزها با توجه به اهمیت این سیستم در بازار ارزهای دیجیتال، زیاد و متنوع هستند. پیشتر اشاره‌ای به برخی از بهترین پلتفرم‌ها کردیم؛ در ادامه در مورد این پلتفرم‌ها بیشتر توضیح می‌دهیم. لیست بهترین پلتفرم‌های وام دیفای به صورت زیر است:

• پلتفرم آوه (Aave)
• پلتفرم کامپاند (Compound)
• پلتفرم میکردائو (Maker DAO)

بیشتر بخوانید: بهترین پلتفرم های وام دهی ارز دیجیتال

پلتفرم آوه (Aave)

آوه یکی از پیشرفته‌ترین پلتفرم‌های وام‌دهی دیفای است که در سال ۲۰۲۰ روی بستر اتریوم راه‌اندازی شد. این سیستم به‌صورت اوپن سورس و غیرامانی فعالیت می‌کند، یعنی همه‌چیز توسط قراردادهای هوشمند کنترل می‌شود و هیچ‌کس دارایی‌های شما را مدیریت نمی‌کند.

کاربران می‌توانند دارایی‌های خود را در این پلتفرم سپرده‌گذاری کرده و سود دریافت کنند یا وام بگیرند. نرخ بهره به‌صورت الگوریتمی و براساس عرضه و تقاضا تنظیم می‌شود. سپرده‌ها در قالب aToken به کاربران ارائه می‌شود که با گذشت زمان به آن‌ها سود اضافه می‌شود.

یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد آوه، امکان دریافت وام‌های آنی (Flash Loans) بدون نیاز به وثیقه برای مدت چند ثانیه است که بیشتر برای تریدرهای حرفه‌ای جذابیت دارد. این پلتفرم از دارایی‌های متنوعی مانند ETH ،LINK ،DAI USDC و WBTC پشتیبانی می‌کند و دارندگان توکن AAVE می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های آینده پلتفرم مشارکت داشته باشند.

پلتفرم کامپاند (Compound)

کامپاند از قدیمی‌ترین پروتکل‌های وام‌دهی دیفای است که از سال ۲۰۱۸ فعالیت می‌کند. این پلتفرم به کاربران امکان می‌دهد ارزهای دیجیتال خود را در استخرهای نقدینگی سپرده‌گذاری کرده و سود دریافت کنند یا بدون نیاز به نهادهای متمرکز، وام بگیرند.

به ازای هر ارز دیجیتالی که وارد سیستم می‌شود، کاربران توکن مخصوص آن ارز را دریافت می‌کنند (مثل cDAI برای DAI). این توکن‌ها نماینده سهم کاربر در استخر وام‌دهی هستند و به مرور زمان سود به آن‌ها اضافه می‌شود.

کامپاند از قراردادهای هوشمند برای کنترل سیستم استفاده می‌کند و همه‌چیز به صورت شفاف در بلاک چین قابل مشاهده است. دارندگان توکن COMP می‌توانند در تصمیمات کلیدی شبکه رأی دهند. نرخ بهره به‌صورت الگوریتمی تعیین می‌شود و پلتفرم از ارزهای متنوعی مانند ETH ،USDC ،DAI ،BAT و UNI پشتیبانی می‌کند.

پلتفرم میکردائو (Maker DAO)

میکردائو یکی از قدیمی‌ترین و پایدارترین پروتکل‌های وام‌گیری غیرمتمرکز است که تمرکز بر ایجاد و مدیریت استیبل‌ کوین DAI تمرکز دارد. در این سیستم، کاربران می‌توانند دارایی‌هایی مثل ETH یا BAT را به‌عنوان وثیقه وارد کرده و در مقابل آن، DAI به‌عنوان وام دریافت کنند.

یکی از تفاوت‌های مهم Maker با سایر پلتفرم‌ها این است که فقط امکان وام گرفتن در قالب DAI وجود دارد. در این پلتفرم کاربران با ساخت «والت» یا خزانه، دارایی‌های خود را قفل می‌کنند و DAI دریافت می‌کنند. برای حفظ ثبات قیمت و سلامت شبکه، اگر ارزش وثیقه از حد مشخصی پایین‌تر بیاید، سیستم دارایی را نقد می‌کند و ۱۳٪ جریمه هم در نظر می‌گیرد و دارایی‌ها در بازار باز با ۳٪ تخفیف فروخته می‌شوند.

توکن حاکمیتی این پلتفرم MKR نام دارد. افرادی که این توکن را دارند می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های مهم شبکه مثل تعیین نرخ بهره (Governance Fee) یا نوع دارایی‌های مجاز رأی دهند. پایداری و امنیت DAI باعث شده است Maker نقش کلیدی در اکوسیستم دیفای داشته باشد.

بیشتر بخوانید: ارز دیجیتال دای و میکردائو چیست

پلتفرم‌های وام دهی جدید

در کنار پلتفرم‌های بزرگ و شناخته ‌شده‌، پلتفرم‌های نوظهوری هم وارد دیفای شده‌اند که امکان دریافت وام دیفای از آن‌ها وجود دارد. برخی از این پلتفرم‌های وام دهی جدید به شرح زیر هستند:

• Euler: این سایت یک پلتفرم وام‌ دهی مبتنی بر اتریوم است که بر مدیریت ریسک تمرکز دارد. برخلاف بسیاری از پلتفرم‌ها، در Euler فقط دارایی‌هایی که رای جامعه را گرفته‌اند وارد بازار وام‌دهی می‌شوند.
• Morpho: این پلتفرم یک پروتکل جدید است که ترکیبی از مدل‌های وام‌دهی مستقیم (P2P) و سنتی را ارائه می‌دهد. این پلتفرم با استفاده از الگوریتم‌های همتا به همتا تلاش می‌کند بهره‌ها را برای وام‌دهنده‌ها بالاتر و برای وام‌گیرنده‌ها پایین‌تر نگه دارد. Morpho به جای اینکه فقط از استخرهای عمومی استفاده کند، وام‌دهنده و وام‌گیرنده را به هم متصل می‌کند.
• Notional Finance: یک پلتفرم خاص برای وام‌های با نرخ بهره ثابت است. در اکثر پلتفرم‌ها سیستم نرخ بهره متغیر حاکم است، اما در Notional می‌توان نرخ بهره و مدت وام را از قبل مشخص کرد.
• Silo Finance: این پلتفرم یک مدل متفاوت برای مدیریت ریسک وام ‌دهی معرفی کرده است. در این سیستم، هر دارایی فقط با یک استیبل ‌کوین یا یک رمزارز مشخص معامله می‌شود. تمرکز Silo بر ایزوله‌کردن ریسک‌ها است.

مزایا و معایب استفاده از وام دیفای

در ادامه مزایا و معایب استفاده از وام دیفای را بررسی می‌کنیم.

مزایای وام دیفای

مزایای وام دیفای به شرح زیر است:

• دسترسی آزاد زیرا در وام‌های دیفای، هیچ بانک یا نهاد مرکزی‌ وجود ندارد و هر کسی که کیف پول دیجیتال داشته باشد بدون حداقل موجودی، به این خدمات دسترسی خواهد داشت.
• سرعت دریافت وام به لطف استفاده از طریق قراردادهای هوشمند انجام بالاست.
• تمام تراکنش‌ها روی بلاک چین ثبت می‌شوند و برای همه قابل مشاهده هستند و شفافیت بالایی دارند.
• دارایی‌ها در اختیار خود کاربر باقی می‌ماند و فقط به‌صورت هوشمند قفل می‌شوند.
• داده‌های دقیق از وضعیت بازار، عملکرد وام‌گیرنده و نرخ‌ها در دسترس است.
• قراردادهای هوشمند شخصی‌سازی‌ می‌شوند و می‌توان ابزارهای مالی جدیدی بر پایه آن‌ها ساخت.

معایب وام دیفای

معایب وام دیفای به شرح زیر است:

• ارزش دارایی‌هایی که به‌عنوان وثیقه قفل می‌شوند نوسان دارد.
• اگر ارزش وثیقه از حد مشخصی پایین‌تر برود، سیستم به‌صورت خودکار آن را می‌فروشد و ریسک لیکویید شدن وجود دارد.
• حملات فلش‌ لون (Flash Loan Attack) یکی دیگر از ریسک‌هاست که هکرها با استفاده از وام‌های آنی، بازار را دست‌کاری می‌کنند.
• ریسک راگ پول (Rug Pull) یا فرار با سرمایه به این معنی که بعضی از پروژه‌ها ناگهان فعالیت خود را متوقف می‌کنند.
• عدم نظارت قانونی شفاف که در صورت بروز مشکل، پیگیری قانونی بسیار دشوار است.

مقایسه وام‌های دیفای با CeFi (وام متمرکز)

در جدول زیر وام‌های دیفای با وام‌های متمرکز یا سیفای (CeFi) را مقایسه‌ کرده‌ایم:

نکات مهم برای امنیت و مدیریت وام دیفای

اگر می‌خواهید وام دیفای دریافت کنید، نکات زیر را جدی بگیرید:

چطور از لیکوئید شدن جلوگیری کنیم؟

برای جلوگیری از لیکوئید شدن، همیشه مقداری وثیقه بیشتر از حداقل مورد نیاز وارد کنید، دارایی‌هایی با نوسان کمتر انتخاب کنید و حاشیه امن داشته باشید. همچنین، بازار را مرتب بررسی کنید تا در صورت کاهش قیمت، فرصت افزایش وثیقه یا بازپرداخت سریع داشته باشید.

اهمیت انتخاب پلتفرم با امنیت بالا

همیشه پلتفرم‌های معتبر انتخاب کنید. این پلتفرم‌ها کدهای خود را به‌صورت عمومی منتشر می‌کنند و توسط شرکت‌های امنیتی معتبر ممیزی شده‌اند. پلتفرم‌های ناشناس و بدون سابقه، ریسک هک یا فرار با سرمایه را دارند.

تنظیم هشدارها و رصد بازار ارز دیجیتال

با استفاده از ابزارهای هشدار قیمت مانند کوین مارکت کپ (CoinMarketCap)، کوین گکو (CoinGecko) یا اپ‌های اختصاصی دیفای سریع‌تر واکنش نشان می‌دهید. اگر قیمت وثیقه در حال سقوط باشد، خیلی سریع می‌توانید وثیقه اضافه کرده یا بخشی از وام را بازپرداخت کنید. نظارت مداوم، کلید مدیریت ریسک است.

وام آنی (Flash Loan) و نوآوری در وام‌دهی دیفای

یکی دیگر از مفاهیمی که در مورد وام دیفای باید بدانید، وام فلش دیفای یا وام آنی است. در ادامه بیشتر در مورد آن توضیح می‌دهیم.

تعریف و ویژگی‌های وام آنی دیفای

وام آنی یا فلش لون نوعی وام بدون وثیقه است که فقط در یک تراکنش بلاک چینی انجام می‌شود. برای گرفتن این نوع وام دیفای کاربر می‌تواند مقدار زیادی رمزارز قرض بگیرد، از آن استفاده کند و در همان تراکنش آن را بازگرداند. اگر بازپرداخت کامل انجام نشود، کل تراکنش لغو می‌شود. این مدل وام‌گیری فقط به‌واسطه قراردادهای هوشمند امکان‌پذیر است و در سیستم سنتی وجود ندارد.

کاربردهای معمول وام آنی

رایج‌ترین استفاده از وام آنی، آربیتراژ است؛ یعنی خرید و فروش یک رمزارز در دو بازار مختلف برای سود گرفتن از اختلاف قیمت. همچنین از وام آنی برای تعویض وثیقه‌ها و ساخت موقعیت‌های لوریج استفاده می‌شود. این قابلیت‌ها دسترسی فوری به سرمایه را ممکن کرده‌اند و ابزار مفیدی برای کاربران حرفه‌ای هستند.

ریسک‌ها احتمالی وام آنی

با اینکه وام آنی برای خیلی از معامله‌گرها کارایی‌های زیادی دارد، اما گاهی برای حمله به پروتکل‌های آسیب‌پذیر دیفای استفاده می‌شود. در این حمله‌ها مهاجمان با دستکاری قیمت‌ها در صرافی‌های غیرمتمرکز و استفاده از اوراکل‌های ناپایدار، با وام آنی سود غیرواقعی می‌گیرند. ریسک اصلی اینجاست که اگر پروتکل امنیت کافی نداشته باشد، امکان سوءاستفاده و خالی‌شدن صندوق آن وجود دارد.

سؤالات متداول

جمع‌ بندی

وام دیفای راهی برای دریافت وام سریع، شفاف و بدون نیاز به واسطه یا حتی احراز هویت است. این مدل وام‌گیری، کنترل کامل سرمایه را به خود کاربر می‌دهد و با ترکیب قراردادهای هوشمند، سرعت و شفافیت را وارد بازی کرده است.

با این حال فراموش نکنیم: دیفای فقط برای ما نیست، برای هکرها هم هست! اگر آگاهی لازم را نداشته باشید، نوسانات بازار، لیکوئید شدن یا حتی حملات سایبری دارایی شما را تهدید می‌کنند. پس پلتفرم مناسب انتخاب کنید، بازار را زیر نظر داشته باشید و با مدیریت ریسک، از این ابزار قدرتمند به‌درستی بهره ببرید.