به گزارش خبرنگار سیاست خارجی >>ایرنا، «اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری صبح امروز (۱۹ خردادماه) گفت: در ابتدا یک موضوعی که فکر می‌کنم نمی‌توان از آن گذشت تحولات دردناک فلسطین اشغالی است که در سکوت و بی‌عملی نهادهای بین المللی کماکان نسل کشی و کشتار در غزه و کرانه باختری ادامه دارد. متأسفانه سکوت و بی‌عملی نهادهای بین‌المللی، از جمله شورای امنیت سازمان ملل متحد، همچنان به ادامه نسل‌کشی و کشتار در غزه و کرانه باختری دامن زده است.
وی ادامه داد: هفته گذشته شاهد وتوی یکی از قطعنامه‌های شورای امنیت بودیم که هدف آن توقف نسل‌کشی در غزه بود. این اقدام بسیار معنادار است که ایالات متحده آمریکا همچنان خود را حامی اصلی رژیم صهیونیستی و متولی اطمینان از بی‌کیفرمانی سران این رژیم به دلیل نقض‌های فاحش حقوق بشر می‌داند. در همین مدت کوتاه، طی یکی دو روز گذشته، شاهد کشتار بیش از ۱۰۵۰ انسان بی‌گناه در غزه بودیم. وضعیت بسیار بحرانی است و کمبود غذا، دارو و مایحتاج اولیه، همراه با بمباران‌ها و استفاده از گلوله و آتش، این بحران را تشدید کرده است. از طریق قحطی و بی‌دارویی، حقیقتاً جامعه جهانی باید تحرکی جدی و عاجل برای توقف این وضعیت غم‌انگیز و هولناک که در دو سال گذشته در فلسطین اشغالی شاهد آن بوده‌ایم، انجام دهد.
>>>>آژانس، تحت فشار و نفوذ سیاسی سه کشور اروپایی و آمریکا، تصمیم گرفت ابتدا گزارشی تحت عنوان گزارش جامع تهیه کند و متعاقباً کشورهای اروپایی از این گزارش سوءاستفاده کردند تا قطعنامه‌ای تهیه کنند و احتمالاً برنامه‌هایی را که مدنظر دارند، دنبال کنند. >>بدون شک، پاسخ تقابل، همکاری بیشتر نخواهد بود
سخنگوی وزارت امور خارجه در خصوص اقدامات واکنشی جمهوری اسلامی در صورت تصویب قطعنامه شورای حکام علیه ایران گفت: مبنای جمهوری اسلامی ایران از ابتدا تعامل و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر اساس تعهدات ناشی از معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT) و موافقت‌نامه جامع پادمان بوده است. ما در این یکی دو سال اقدامات بسیار مهمی در راستای همکاری با آژانس انجام داده‌ایم و خود را به بهترین وجه نشان داده‌ایم. اما متأسفانه آژانس، تحت فشار و نفوذ سیاسی سه کشور اروپایی و آمریکا، تصمیم گرفت ابتدا گزارشی تحت عنوان گزارش جامع تهیه کند و متعاقباً کشورهای اروپایی از این گزارش سوءاستفاده کردند تا قطعنامه‌ای تهیه کنند و احتمالاً برنامه‌هایی را که مدنظر دارند، دنبال کنند.
بقائی خاطرنشان کرد: بدون تردید، پاسخ تقابل، همکاری بیشتر نخواهد بود. جمهوری اسلامی ایران مجموعه‌ای از گام‌ها و اقدامات را تدوین کرده و طرف‌های مقابل از امکانات و توانایی‌های ما در این زمینه آگاه هستند. حتماً با توجه به تحولات آینده، بر اساس هماهنگی با سازمان انرژی اتمی و سایر نهادهای ذی‌ربط، تصمیم‌گیری در این زمینه انجام خواهد شد و یکی از اقدامات ما عملیاتی خواهد شد.
>>باید اقدامات فوری برای شکستن محاصره غزه در سطح بین المللی انجام شود
بقائی در پاسخ به سوالی در خصوص آخرین وضعیت غزه و توقف کشتی حامل کمک‌های بشردوستانه گفت: متأسفانه، آخرین تحولات در رابطه با وضعیت فلسطین اشغالی، به‌ویژه حمله اخیر به کشتی حامل کمک‌های بشردوستانه در حدود هفت تا ده روز پیش، نشان‌دهنده وخامت اوضاع است. این حمله، که توسط تعدادی از فعالان حقوق بشر به‌عنوان نوعی دزدی دریایی توصیف شده، به دلیل هدف قرار دادن کمک‌رسانی به مردمی که در معرض نسل‌کشی، کشتار و جنایات جنگی هستند، خود مصداق جنایتی جدی محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: امروز صبح، احتمالاً کلیپ‌های مربوط به فعال سوئدی حاضر در این کشتی را مشاهده کرده‌اید که از آزادگان جهان و به‌ویژه دولت سوئد درخواست کرده است تا برای جلوگیری از بازداشت این فعالان مداخله کنند. این درخواست به‌خوبی نشان‌دهنده فوریت وضعیت است. این تحولات، نقش و مسئولیت سازمان ملل متحد، کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، شورای حقوق بشر و به‌ویژه شورای امنیت سازمان ملل متحد را بیش از پیش برجسته می‌کند. این نهادها باید اقدامات فوری برای شکستن محاصره غزه و جلوگیری از تداوم کشتار غیرنظامیان، به‌ویژه کودکان و زنان، انجام دهند. این افراد حتی اگر از بمب و گلوله جان سالم به در ببرند، به دلیل قحطی، کمبود غذا و نبود امکانات درمانی برای بیماری‌هایشان در معرض مرگ قرار دارند. دیگر هیچ بهانه‌ای برای عدم اقدام سازمان ملل متحد و سایر نهادهای بین‌المللی برای توقف این جنایات قابل‌قبول نیست.
سخنگوی وزارت خارجه خاطر نشان کرد: در این راستا، گزارش‌های اخیر نشان می‌دهند که حمله به کشتی حامل مواد غذایی و دارویی برای غزه بود، در آب‌های بین‌المللی توسط پهپادهای مسلح انجام شده و منجر به آتش‌سوزی و خسارت به کشتی شده است. این ائتلاف خواستار تحقیقات درباره نقض قوانین بین‌المللی، از جمله محاصره غیرقانونی غزه و حمله به کشتی غیرنظامی، شده است. همچنین، نهادهای بین‌المللی مانند صلیب سرخ و عفو بین‌الملل این محاصره را مصداق «نیت نسل‌کشی» و نقض قوانین بشردوستانه دانسته‌اند. فشار بین‌المللی بر اسرائیل برای رفع محاصره و اجازه ورود کمک‌های بشردوستانه افزایش یافته، اما تاکنون اقدام مؤثری از سوی شورای امنیت یا سایر نهادها صورت نگرفته است. این وضعیت نیازمند تحرک فوری جامعه جهانی برای توقف جنایات و تضمین دسترسی مردم غزه به نیازهای اولیه است.
>>>> غنی‌سازی نه‌تنها یک حق مسلم، بلکه بخشی از هویت علمی و صنعتی ایران است که هیچ‌گونه دخالت یا محدودیت غیرقانونی در آن پذیرفته نخواهد شد. >>هیچ کشوری حق ندارد درباره حق (غنی سازی) برای ایران تعیین تکلیف کند یا اجازه صدور مجوز در این زمینه را به خود بدهد
سخنگوی وزارت امور خارجه در خصوص موضوع تداوم غنی‌سازی در ایران گفت: غنی‌سازی اورانیوم لزوماً به معنای داشتن برنامه تسلیحاتی نیست. بسیاری از کشورها، از جمله برخی متحدان نزدیک آمریکا، غنی‌سازی انجام می‌دهند بدون اینکه برنامه تسلیحاتی داشته باشند. غنی‌سازی، همان‌طور که اشاره کردید، بخشی جدایی‌ناپذیر از چرخه سوخت هسته‌ای و صنعت هسته‌ای بومی ایران است که طی دهه‌ها تلاش و فداکاری دانشمندان ایرانی توسعه یافته و بر اساس نیازها و منافع ملی شکل گرفته است. این حق، طبق ماده ۴ معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT)، به‌صراحت برای کشورهای عضو به رسمیت شناخته شده و غیرقابل مذاکره یا معامله است.
وی ادامه داد: از منظر بازدارندگی نیز، ایستادگی ایران در برابر زیاده‌خواهی‌ها، چه در حوزه هسته‌ای و چه در سایر زمینه‌ها، قطعاً نقش بازدارنده‌ای در برابر فشارها و مطالبات غیرمشروع طرف‌های مقابل دارد. این رویکرد، که ریشه در استقلال و عزت ملی دارد، مانع از آن می‌شود زیاده‌خواهی بیشتری را تحمیل کنند. هیچ کشوری حق ندارد درباره حقی که اسناد بین‌المللی آن را تأیید کرده‌اند، برای ایران تعیین تکلیف کند یا اجازه صدور مجوز در این زمینه را به خود بدهد. ایران، به‌عنوان کشوری متعهد به NPT و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بارها بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده و این موضوع را در عمل نیز نشان داده است. بنابراین، غنی‌سازی نه‌تنها یک حق مسلم، بلکه بخشی از هویت علمی و صنعتی ایران است که هیچ‌گونه دخالت یا محدودیت غیرقانونی در آن پذیرفته نخواهد شد.
>>>>برای ما ایرانیان، این اقدام نشانه روشن دیگری از عمق دشمنی دولت آمریکا با مردم ایران است. همان‌طور که اشاره شد، این تصمیم نه‌تنها از منظر حقوق بین‌الملل، بلکه از دیدگاه معیارهای حقوق بشری نیز کاملاً محکوم است. >>منع ورود ایرانی ها به آمریکا، نشانه روشن دیگری از عمق دشمنی دولت آمریکا با مردم ایران است
بقائی در واکنش به دستور رئیس‌جمهور ایالات متحده برای منع ورود اتباع برخی کشورها به آمریکا گفت: تصمیم دولت آمریکا که مبتنی بر یک نگاه تبعیض‌آمیز و نژادپرستانه است، هم از منظر معیارهای حقوق بشری و هم از منظر اخلاقی کاملاً مردود و محکوم است. گرچه تعداد زیادی از کشورها مشمول این مقررات شده‌اند، اما جمعیت غالب در کشورهایی که تحت تأثیر این قانون قرار می‌گیرند، مسلمان هستند. بنابراین، می‌توان گفت این تصمیم بر اساس ملیت و مذهب افراد تنظیم شده است، که هر دو از منظر حقوق بشر و حقوق بین‌الملل غیرقابل قبول و مردود هستند. کشورها و دولت‌ها مجاز نیستند قوانینی وضع کنند که بر اساس ملیت، نژاد، مذهب یا قومیت افراد تبعیض‌آمیز باشد.
سخنگوی وزارت خارجه افزود: برای ما ایرانیان، این اقدام نشانه روشن دیگری از عمق دشمنی دولت آمریکا با مردم ایران است. همان‌طور که اشاره شد، این تصمیم نه‌تنها از منظر حقوق بین‌الملل، بلکه از دیدگاه معیارهای حقوق بشری نیز کاملاً محکوم است. چنین سیاست‌هایی نقض اصول بنیادین برابری و عدالت بوده و نشان‌دهنده رویکردی غیرانسانی و غیرقانونی است که جامعه جهانی باید در برابر آن واکنش قاطع نشان دهد.
>>ادعای توقف تحریم ها علیه ایران صحت نداشت
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوالی در رابطه با دور جدید تحریم‌های آمریکا علیه ایران و همچنین زمان برگزاری دور جدید مذاکرات گفت: در حال حاضر، نکته خاصی درباره دور بعدی مذاکرات نمی‌توانم عرض کنم. در صورت اتخاذ تصمیم در این مورد، اطلاع‌رسانی خواهد شد. درباره ادامه موج‌های تحریمی، همان‌طور که هفته گذشته نیز خدمتتان عرض کردم، ادعای توقف تحریم‌ها به هیچ عنوان صحت نداشت. شاهد بودیم که در همین هفته، مجموعه جدیدی از تحریم‌ها علیه ایران اعمال شد. این اقدام بار دیگر عدم جدیت آمریکا را نشان می‌دهد. رفتارهای متناقض و ضدونقیض این کشور، که همزمان با ادعای تمایل به گفتگو و تفاهم مطرح می‌شود، با یکدیگر قابل جمع نیست و صرفاً سوءظن ما را نسبت به نیت واقعی آمریکا در این زمینه افزایش می‌دهد.
>>>>ادعای توقف تحریم‌ها به هیچ عنوان صحت نداشت. شاهد بودیم که در همین هفته، مجموعه جدیدی از تحریم‌ها علیه ایران اعمال شد. این اقدام بار دیگر عدم جدیت آمریکا را نشان می‌دهد. >>در گزارش آژانس هیچ اشاره‌ای به عدم پایبندی یا انحراف برنامه هسته ای ایران از مسیر صلح‌آمیز نشده است
بقائی همچنین در پاسخ به سوالی در رابطه با اظهارات برخی مقامات در رابطه با تغییر رویکرد هسته ای ایران و تاثیر آن بر مذاکرات گفت: در کشوری که رسانه‌ها آزادانه مواضع خود را بیان می‌کنند و کارشناسان دیدگاه‌هایشان را مطرح می‌نمایند، طبیعی است که شاهد دیدگاه‌های متنوع باشیم. بااین‌حال، آنچه کاملاً مشخص است و بارها از همین تریبون و توسط سخنگویان مختلف، از جمله وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، اعلام شده، این است که برنامه هسته‌ای ایران کاملاً صلح‌آمیز است. حتی اگر گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را مبنا قرار دهیم، هیچ اشاره‌ای به عدم پایبندی یا انحراف از مسیر صلح‌آمیز در آن وجود ندارد.
وی ادامه داد: هرچند این گزارش مشکلات متعددی دارد و به‌وضوح با اهداف سیاسی و به‌منظور بهانه‌جویی در مورد برنامه هسته‌ای ایران تدوین شده است، اما حتی در همین گزارش نیز هیچ اشاره‌ای به غیرصلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران نشده است. بنابراین، موضع جمهوری اسلامی ایران در این زمینه کاملاً روشن است. ایران به‌عنوان عضوی مسئول در معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT)، خود را متعهد به ادامه مسیر صلح‌آمیز می‌داند.
سخنگوی وزارت خارجه خاطر نشان کرد: اظهارات گاه‌وبیگاه برخی کارشناسان یا رسانه‌ها نباید بهانه‌ای برای زیر سؤال بردن سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران در این زمینه شود. برنامه هسته‌ای ایران، همان‌گونه که بارها تأکید شده، صرفاً در راستای اهداف صلح‌آمیز و بر اساس حقوق مسلم کشور طبق معاهده NPT پیش می‌رود.
>>اقدام آمریکا در تحریم دیوان بین‌المللی کیفری محکوم است
بقائی در پاسخ به این سوال که ما شاهد تداوم نسل‌کشی در غزه هستیم و از سوی دیگر، یک‌جانبه‌گرایی آمریکا را در روابط بین‌الملل مشاهده می‌کنیم. می‌خواستم دیدگاه شما را درباره این تحولات، به‌ویژه اقدام آمریکا در تحریم دیوان بین‌المللی کیفری (ICC)، و درس‌هایی که از این دو موضوع می‌توان گرفت، گفت: این دو موضوع که به آن‌ها اشاره کردید، هر دو در راستای تضمین بی‌کیفرمانی افرادی است که به‌طور جدی به ارتکاب جنایات بین‌المللی متهم هستند؛ چه در مورد دو تبعه آمریکایی که به ارتکاب جنایات جنگی در افغانستان متهم‌اند و چه در مورد پرونده نتانیاهو که به دلیل ارتکاب نسل‌کشی، جنایات جنگی، جنایت علیه بشریت، و جنایت تجاوز، نه‌تنها علیه غزه، بلکه علیه سوریه، لبنان و یمن، در سطح جهانی به‌عنوان یکی از جنایتکارترین افراد شناخته می‌شود.
وی ادامه داد: بسیار تأسف‌بار است که آمریکا از وجهه و سرمایه بین‌المللی خود، چه از نظر سیاسی و چه حقوقی، سوءاستفاده می‌کند تا مانع از پاسخگویی رژیمی شود که در سطح جهان به‌عنوان مسئول این جنایات شناخته شده است. این اقدام به‌نوعی همدستی و مشارکت در جنایات رخ‌داده در غزه تلقی می‌شود، زیرا اگر به دیوان بین‌المللی کیفری (ICC) و دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) اجازه داده شود که پرونده‌های مفتوح را به‌صورت عادی پیگیری کنند و شرایطی فراهم شود که رژیم صهیونیستی خود را ملزم به پاسخگویی در پیشگاه عدالت بین‌المللی بداند، این امر می‌تواند بر شدت و حجم جنایاتی که در غزه در حال وقوع است، تأثیر بازدارنده‌ای داشته باشد.
بقائی خاطرنشان کرد: بنابراین، این اقدامات کاملاً محکوم است. شاهد بودیم که دیوان بین‌المللی کیفری و، اگر اشتباه نکنم، کنفرانس دولت‌های عضو این دیوان نیز به این اقدامات واکنش نشان داده و آن را تقبیح و محکوم کردند. از سوی ما نیز، به‌عنوان کشوری مسئول در این منطقه که به‌شدت از ارتکاب این جنایات نگران و اندوهگین است، این اقدام را محکوم می‌کنیم.
>>>>طرح پیشنهادی آمریکا، که می‌توان آن را پیشنهاد آمریکا نامید، ویژگی‌های یک مذاکره فعال و دوجانبه را که باید مبتنی بر دادوستد و برآیند روند مذاکراتی باشد، نداشت. این طرح نتیجه چهار یا پنج دور مذاکرات قبلی نبود. >>متن ارائه شده از سوی آمریکا ویژگی‌های لازم برای یک مذاکره فعال و دوجانبه را نداشت
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به این سوال که ایران چه زمانی نظر خود در خصوص پیشنهاد آمریکا را اعلام خواهد کرد و جزییات پیشنهاد چه بود، گفت: به‌طور خلاصه، هر طرحی که حقوق و منافع ملت ایران را، چه در حوزه انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای شامل غنی‌سازی و چه در زمینه تضمین رفع مؤثر تحریم‌های ظالمانه، در نظر نگرفته باشد، از نظر ما قابل‌قبول نیست. در حال حاضر، وارد جزئیات این طرح‌ها نمی‌شوم، اما طرح پیشنهادی آمریکا، که می‌توان آن را پیشنهاد آمریکا نامید، ویژگی‌های یک مذاکره فعال و دوجانبه را که باید مبتنی بر دادوستد و برآیند روند مذاکراتی باشد، نداشت. این طرح نتیجه چهار یا پنج دور مذاکرات قبلی نبود.
وی خاطرنشان کرد: ما به‌زودی طرح پیشنهادی خود را پس از نهایی شدن، از طریق عمان به طرف مقابل ارائه خواهیم کرد. این طرح، معقول، منطقی و متوازن است و توصیه می‌کنیم طرف آمریکایی این فرصت را مغتنم شمارد و آن را با جدیت بررسی کند، زیرا پذیرش این طرح به نفع آمریکا خواهد بود.
>>سفر به لبنان در راستای رایزنی های منطقه ای وزیر خارجه بود
بقائی همچنین در خصوص دستاوردهای سفر وزیر امور خارجه به لبنان و موضوع ازسرگیری پروازهای تهران- بیروت گفت:درباره لبنان، سفر اخیر وزیر امور خارجه به این کشور در چارچوب رایزنی‌های منطقه‌ای وزارت امور خارجه با کشورهای همسایه و منطقه انجام شد. در گفت‌وگوهای وزیر با مقامات ارشد لبنانی، موضوعات مختلفی مطرح شد. امیدواریم این رایزنی‌ها به تفاهم بیشتر بین دو کشور و تداوم روابط دوستانه دیرینه ایران و لبنان منجر شود.
>> تفاهمی میان ایران و آمریکا بدون رفع تحریم‌ها صورت نخواهد گرفت
بقائی همچنین در پاسخ به این سوال که رییس مجلس روز گذشته اعلام کردند که در متن پیشنهادی آمریکا از رفع تحریم‌ها سخنی وجود ندارد، آیا ما در این ۵ مرحله گفت‌وگو صحبتی از رفع تحریم نکردیم، گفت: ما بارها، چه در رسانه‌ها و چه در گفت‌وگوها، بر ضرورت رفع تحریم‌های ظالمانه تأکید کرده‌ایم. اساساً چگونه می‌توان تصور کرد که تفاهمی میان ایران و طرف‌های مقابل بدون در نظر گرفتن این مطالبه برحق و اصولی ایران به دست آید؟ بنابراین، تردید نکنید که این موضوع از سوی هیئت مذاکره‌کننده ایران به‌صورت جدی، قاطع و مستند مطرح شده است. باور ما این است که مهم‌ترین مطالبه ملت ایران از وزارت امور خارجه، دستگاه دیپلماسی و هیئت مذاکره‌کننده، در کنار حفظ دستاوردهای هسته‌ای، رفع مؤثر تحریم‌هاست. از این‌رو، این موضوع همواره یکی از اولویت‌های اصلی ما در مذاکرات بوده است.
وی ادامه داد: اینکه چرا در متن پیشنهادی ارائه‌شده این موضوع به‌گونه‌ای که شایسته و بایسته است گنجانده نشده، سؤالی است که باید از طرف مقابل پرسیده شود. نکته مهم این است که، همان‌طور که اشاره کردم، ما در پیگیری منافع و حقوق ملت ایران مصمم و قاطع هستیم. هر طرحی که این دو اصل اساسی یعنی حفظ دستاوردهای هسته‌ای و رفع مؤثر تحریم‌ها را در خود لحاظ نکند، نه‌تنها نشانه جدیت در مذاکره نیست، بلکه از نظر ما قابل‌قبول نخواهد بود.
>>>>باور ما این است که مهم‌ترین مطالبه ملت ایران از وزارت امور خارجه، دستگاه دیپلماسی و هیئت مذاکره‌کننده، در کنار حفظ دستاوردهای هسته‌ای، رفع مؤثر تحریم‌هاست. این موضوع همواره یکی از اولویت‌های اصلی ما در مذاکرات بوده است. >>هیچ بهانه یا مبنای حقوقی برای ادامه حضور موضوع هسته‌ای ایران در دستور کار شورای امنیت وجود ندارد
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین در خصوص موضوع فعال‌سازی مکانیسم نیز ماشه گفت: در مورد سازوکار ماشه، به نظر من نباید این موضوع بیش از حد بزرگ‌نمایی شود. برنامه هسته‌ای ایران کاملاً صلح‌آمیز است و هیچ بهانه یا مبنای حقوقی برای ادامه حضور موضوع هسته‌ای ایران در دستور کار شورای امنیت پس از اکتبر ۲۰۲۵ وجود ندارد. هر اقدامی برخلاف این، نشان‌دهنده نگاه سیاسی و سیاست‌زده طرف‌های مقابل است. بااین‌حال، می‌دانیم که اگر آن‌ها بخواهند بهانه‌ای برای طرح مجدد این موضوع در شورای امنیت پیدا کنند، نیازی به سازوکارهایی مانند ماشه ندارند. کما اینکه در سال ۲۰۰۶، بدون وجود چنین سازوکاری، به‌صورت بداهه بهانه‌ای مطرح کردند و موضوع را به شورای امنیت بردند.
>>اروپا از روند دیپلماتیک در رابطه با ایران خارج شده است
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوال ایرنا مبنی بر اینکه ابتکار آغاز گفت‌وگوها با اروپا از سال گذشته توسط وزیر امور خارجه کلید خورد و چند دور گفت‌وگو نیز میان طرفین برگزار شد اما کماکان شاهد اقدامات غیرسازنده اروپا هستیم، تداوم این اقدامات چه تاثیری بر گفت‌وگوهای دو طرف خواهد داشت، گفت: تقابل کشورهای اروپایی به هیچ عنوان نمی‌تواند انگیزه‌ای برای همکاری ایجاد کند. ما از ابتدا، به‌ویژه از زمان شروع مذاکرات، به صراحت اعلام کردیم که گفت‌وگو با طرف‌های اروپایی را دنبال کرده‌ایم. این گفت‌وگوها انجام شده است، اما به هر دلیلی، طرف‌های اروپایی نه‌تنها پیشنهادهای سازنده‌ای ارائه نکردند، بلکه به دلایل دیگر از روند دیپلماتیک خارج شدند. این مسئله نباید بهانه‌ای برای اتخاذ رویکردی مخرب و غیرسازنده از سوی آن‌ها باشد.
وی ادامه داد: اقداماتی که کشورهای اروپایی انجام داده‌اند، از زمان درخواست گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و پس از آن با تدوین قطعنامه‌ای که قرار است همین هفته در شورای حکام آژانس به رأی گذاشته شود، نشان‌دهنده این رویکرد است. آن‌ها حتی ایالات متحده را با خود همراه کرده‌اند. بی‌تردید، همه این طرف‌ها مسئول عواقب این اقدامات خواهند بود. متأسفانه، این رفتار نشان‌دهنده تداوم رویکرد تقابلی و عدم همکاری آن‌هاست. در مقابل، جمهوری اسلامی ایران گام‌های متناسب و متقابلی برخواهد داشت.
>>در سه دهه اخیر، موضوع هسته‌ای ایران تحت تأثیر هیاهوهایی بوده که رژیم صهیونیستی ایجاد کرده است
سخنگوی وزارت امور خارجه در ادامه در پاسخ به سوالی در خصوص اتهام عدم همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: برنامه هسته‌ای ایران تحت شدیدترین سازوکارهای نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد. آمار نشان می‌دهد برنامه هسته‌ای ایران تا چه حد تحت نظارت آژانس است. با این حال، همزمان شاهد تشدید فشارها از سوی کشورهای اروپایی و ایالات متحده به بهانه ادعای عدم شفافیت در برنامه هسته‌ای ایران هستیم.
وی ادامه داد: از میان ۳۲ کشوری که بدون اجرای پروتکل الحاقی، موافقت‌نامه پادمانی با آژانس امضا کرده‌اند و ایران یکی از آن‌هاست، ۲۱ تأسیسات هسته‌ای در ایران قرار دارد. حال این را با میزان نظارت‌ها مقایسه کنید: از حدود ۶۹۰ بازرسی انجام‌شده در میان این کشورها، نزدیک به ۵۰۰ مورد تنها در ایران صورت گرفته است. همچنین، از ۲۲۴ راستی‌آزمایی اطلاعات طراحی، ۱۴۴ مورد منحصراً مربوط به ایران بوده و از مجموع حدود ۱۸۹۰ روز بازرسی در این گروه از کشورها، ۱۲۶۰ روز صرفاً در ایران انجام شده است.
بقائی خاطرنشان کرد: در مورد بودجه‌ای که آژانس برای نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز ایران هزینه می‌کند نیز، اگر بررسی کنید، متوجه خواهید شد که این میزان بسیار نامتناسب است. از ۲۸ میلیون یورو کمک‌های فرابودجه‌ای آژانس، حدود ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار یورو به فعالیت‌های نظارتی بر برنامه هسته‌ای ایران اختصاص یافته است. بنابراین، هیچ کشور دیگری با تأسیسات هسته‌ای مشابه یا حتی گسترده‌تر از ایران، تحت چنین حجم فشرده‌ای از بازرسی و نظارت قرار ندارد. این آمار چه چیزی را اثبات می‌کند؟ نشان‌دهنده این است که نگاه آژانس، متأسفانه تحت تأثیر سه کشور اروپایی و ایالات متحده، به موضوع هسته‌ای ایران کاملاً سیاسی و سیاست‌زده شده است.
سخنگوی وزارت خارجه با اشاره به اینکه در دو سه دهه اخیر، موضوع هسته‌ای ایران تحت تأثیر هیاهوهایی بوده که رژیم صهیونیستی ایجاد کرده، گفت: اگر به تاریخچه موضوع نگاه کنید، همان‌طور که قبلاً اشاره کردم، اولین بار در سال ۱۹۸۴ رژیم صهیونیستی ادعا کرد که ایران به دنبال تولید تسلیحات هسته‌ای است. اکنون ۴۰ سال از آن زمان گذشته و وضعیت برجام نیز برای همگان روشن است. کارشکنی‌هایی که از سوی رژیم صهیونیستی صورت گرفت و حتی در دو سه ماه اخیر، در جریان مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده، شاهد اقدامات ایذایی و خرابکارانه این رژیم بودیم. متأسفانه، در بسیاری از موارد، این اقدامات به‌نوعی دستور کار سه کشور اروپایی و ایالات متحده را نیز تعیین کرده است. بنابراین، تردیدی نیست که به موضوع هسته‌ای ایران نه از منظر فنی و نه از منظر پادمانی، بلکه از دریچه‌ای کاملاً سیاسی نگریسته می‌شود.
>>>>طرف‌هایی که مدام از ضرورت منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای سخن می‌گویند و برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران را زیر سؤال می‌برند، خودشان به‌طور فعال در راستای تقویت و تجهیز برنامه هسته‌ای نظامی اسرائیل فعالیت می‌کنند. >>اسناد به دست آمده از رژیم صهیونیستی تأثیری بر دیدگاه ما نسبت به این رژیم نخواهد داشت
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به این سوال که اطلاعات کسب شده از سوی رژیم صهیونسیتی توسط نهادهای اطلاعاتی چه تاثیری بر نگاه ایران به این رژیم و مذاکرات آینده ایران و آمریکا خواهد داشت، گفت: نهادهای اطلاعاتی ما در مورد حجم و ماهیت اطلاعات به‌دست‌آمده در این زمینه اظهارنظر کرده‌اند و فکر می‌کنم این اطلاع‌رسانی ادامه خواهد داشت. شما شاهد این موضوع بوده‌اید و من آن را تکرار نمی‌کنم. درباره نوع و اهمیت این اسناد طبقه‌بندی‌شده باید گفت که از منظر دوجانبه، این اسناد تأثیری بر دیدگاه ما نسبت به رژیم صهیونیستی نخواهد داشت. ما رژیم صهیونیستی را به رسمیت نمی‌شناسیم و آن را یک رژیم اشغالگر و غاصب می‌دانیم که از زمان تأسیس تاکنون جز هرج‌ومرج، جنگ‌افروزی و تجاوز به کشورهای دیگر، هیچ سودی برای مردم منطقه نداشته است. در حال حاضر، خاک دو کشور منطقه تحت اشغال این رژیم قرار دارد، حملات مکرری به لبنان و سوریه انجام می‌دهد و بدتر از آن، هم‌اکنون در غزه مشغول نسل‌کشی تمام‌عیار است. بنابراین، دیدگاه ما نسبت به چنین رژیمی از منظر حقوق بین‌الملل، اخلاق، انسانیت و دین کاملاً روشن است.
>>مشارکت فعال برخی کشورهای اروپایی در برنامه هسته‌ای نظامی رژیم صهیونیستی معنادار است
بقائی ادامه داد: درباره تأثیر این اسناد بر گفت‌وگوهای آینده، باید گفت که این موضوع برای ما از قبل روشن بود، اما به نظر می‌رسد با استناد به این اطلاعات و اسناد، این مسئله برای دیگران نیز روشن‌تر خواهد شد. مشارکت فعال برخی کشورهای اروپایی در برنامه هسته‌ای نظامی رژیم صهیونیستی بسیار معنادار است. طرف‌هایی که مدام از ضرورت منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای سخن می‌گویند و برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران را زیر سؤال می‌برند، خودشان به‌طور فعال در راستای تقویت و تجهیز برنامه هسته‌ای نظامی اسرائیل فعالیت می‌کنند.
>>طرف‌های مذاکراتی نباید اجازه دهند رژیم صهیونیستی در روندهای دیپلماتیک اخلال ایجاد کند
وی ادامه داد: از سوی دیگر، اسنادی که نشان‌دهنده مشارکت فعال رژیم صهیونیستی در تحمیل دیدگاه‌های خود بر طرف‌های مذاکراتی ما است، نیز بسیار قابل‌توجه است. این موضوعی است که همه از گفتارها و نوشتارهای رسانه‌ای می‌توانستند حدس بزنند، اما دستیابی به اسنادی که این مسئله را تأیید می‌کند، اثبات‌کننده همان نکاتی است که ما پیش‌تر مطرح کرده بودیم: طرف‌های مذاکراتی نباید اجازه دهند رژیم صهیونیستی به بهانه پیشبرد منافع و مقاصد خود، در روندهای دیپلماتیک بین سایر کشورها اخلال ایجاد کند.
>>برای منطقه عاری از سلاح‌های کشتار جمعی، رژیم صهیونیستی باید تحت فشار قرار گیرد
بقائی در توضیح ایده «منطقه عاری از سلاح هسته‌ای» اظهار گفت: ایده خاورمیانه یا غرب آسیای عاری از سلاح هسته‌ای ابتکاری دیرینه است که از دهه ۱۹۷۰ توسط ایران مطرح شد. از سال ۱۹۷۴ به بعد، مصر نیز به این ابتکار پیوست. این طرح مورد استقبال همه کشورهای منطقه قرار گرفته و همگان اذعان دارند که تنها مانع تحقق آن، رژیم صهیونیستی است. ما معتقدیم اگر قرار است منطقه غرب آسیا عاری از سلاح‌های کشتار جمعی باشد، رژیم صهیونیستی باید تحت فشار قرار گیرد تا به معاهده منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای (NPT) ملحق شود و تسلیحات هسته‌ای خود را نابود کند. رژیم صهیونیستی تنها دارنده سلاح‌های هسته‌ای در منطقه غرب آسیا است و در عین حال، تنها رژیمی است که مرتکب نسل‌کشی می‌شود و به‌عنوان تنها بازیگر مخرب، هیچ حد و مرزی در تجاوز و اقدامات خلاف حقوق بین‌الملل رعایت نمی‌کند. بنابراین، جامعه بین‌المللی باید این خطر را به‌طور جدی درک کند که ادامه وجود چنین تسلیحاتی در دست چنین رژیمی، تهدیدی جدی علیه صلح و امنیت جهانی است.
>>سیاست ایران در زمینه دور نگه داشتن منطقه از سلاح‌های کشتار جمعی، یک موضع اصولی، جدی و ثابت است
وی افزود: نکته‌ای که مایلم توجه شما را به آن جلب کنم این است که ایران در دهه ۱۹۷۰، همزمان با تأکید بر برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز خود، دو اقدام مهم انجام داد. ایران در سال ۱۹۶۸ معاهده منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای را امضا کرد و از سال‌های ۱۹۷۰ تا ۱۹۷۴، ابتکار خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای را به‌طور رسمی پیشنهاد داد. جالب اینکه این اقدامات همزمان با تأسیس یا حتی پیش از تأسیس اولین رآکتور تحقیقاتی هسته‌ای ایران در تهران انجام شد. این موارد خود گواه آن است که موضع ایران طی پنج دهه گذشته، سیاستی مستمر، ثابت و یکپارچه بوده است. ما همزمان با آغاز برنامه هسته‌ای خود، عضویت در معاهده منع اشاعه را پیش بردیم و در کنار آن، ایده خاورمیانه عاری از تسلیحات هسته‌ای را مطرح کردیم. بنابراین، سیاست ایران در زمینه دور نگه داشتن منطقه غرب آسیا از سلاح‌های کشتار جمعی، از جمله تسلیحات هسته‌ای، یک موضع اصولی، جدی و ثابت است. ما معتقدیم که همه کشورهای منطقه و جامعه جهانی باید حول این محور متحد شوند تا رژیم صهیونیستی را به خلع سلاح هسته‌ای و پیوستن به معاهده منع اشاعه وادار کنند.
>>>>گزارش آژانس به گونه‌ای تنظیم شده که بهانه و زمینه سوءاستفاده را برای کشورهای اروپایی و ایالات متحده فراهم می‌کند تا به بهانه‌جویی بپردازند. در پیش‌نویس قطعنامه، آن‌ها تلاش کرده‌اند مفاهیمی مانند عدم پایبندی، که در گزارش آژانس وجود ندارد، را در متن قطعنامه بگنجانند. >>گزارش جامع آژانس بر اساس اسناد جعلی ارائه‌شده توسط رژیم صهیونیستی تهیه شده است
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوالی در خصوص گزارش جامع مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و رفتار سیاسی او در قبال ایران گفت: قطعنامه قبلی شورای حکام کاملاً با انگیزه‌های سیاسی تدوین شده بود و به تبع آن، گزارشی که بر اساس این قطعنامه تهیه می‌شود، به‌طور مشخص دیدگاه‌ها و اغراض سیاسی کشورهای تنظیم‌کننده را تأمین می‌کند. از نظر ما، این گزارش سیاسی است و نه‌تنها به واقعیت‌های مربوط به برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران اشاره‌ای نکرده، بلکه برخی موارد را به شدت بزرگ‌نمایی کرده است. با این حال، نکته قابل توجه این است که در این گزارش هیچ سخنی از عدم پایبندی یا انحراف برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران به سمت تسلیحات هسته‌ای مطرح نشده است. محور اصلی گزارش، احیای برخی سؤالات یا اتهام‌هایی است که از دو دهه پیش مطرح بودند و در چارچوب برجام حل‌وفصل شده‌اند. متأسفانه، این گزارش بر اساس اسناد جعلی ارائه‌شده توسط رژیم صهیونیستی به آژانس و دیدگاه‌های سیاسی کشورهای پیشنهاددهنده قطعنامه، تلاش کرده است تا این اتهامات را دوباره احیا کند و سؤالاتی را مطرح نماید که به ۲۰ یا ۲۵ سال پیش، درباره چند ذره اورانیوم در فلان منطقه، بازمی‌گردد.
>>روند جاری در شورای حکام را سازنده نمی‌دانیم
بقائی با تاکید بر اینکه ما معتقدیم که مبنای این گزارش سیاسی است و محتوای آن نیز متأسفانه سیاسی است، خاطرنشان کرد: این روند را به هیچ عنوان سازنده نمی‌دانیم و این ادعای آژانس را که می‌گوید این گزارش را به دلیل مأموریتی که قطعنامه قبلی شورای حکام بر عهده‌اش گذاشته تهیه کرده، نمی‌پذیریم. گزارش آژانس به گونه‌ای تنظیم شده که بهانه و زمینه سوءاستفاده را برای کشورهای اروپایی و ایالات متحده فراهم می‌کند تا به بهانه‌جویی بپردازند. اگر پیش‌نویس قطعنامه را ملاحظه کنید، می‌بینید که آن‌ها تلاش کرده‌اند مفاهیمی مانند عدم پایبندی، که در گزارش آژانس وجود ندارد، را در متن قطعنامه بگنجانند و مبنای قانونی برای ارجاع موضوع به شورای امنیت ایجاد کنند.
>>مصاحبه‌های گروسی فراتر از وظایف و اختیارات فنی مدیرکل آژانس است
نکته دیگری که مایلم به آن بپردازم، مصاحبه‌های مدیرکل آژانس است. این مصاحبه‌ها قطعاً فراتر از وظایف و اختیارات فنی مدیرکل است. مدیرکل آژانس موظف است در برابر تهدیدات علیه تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، طبق قطعنامه ۵۳۳ شورای حکام، موضع قاطعی اتخاذ کند، زیرا هرگونه تهدید علیه تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز یک کشور، تهدیدی علیه صلح جهانی محسوب می‌شود. مدیرکل آژانس، به‌عنوان مسئول یک نهاد مهم بین‌المللی که شنیده‌ها حاکی از تمایل او برای تصدی مسئولیت‌های مهم‌تر در سطح سازمان ملل متحد است، انتظار می‌رود منادی صلح باشد، نه اینکه با اظهارات تحریک‌آمیز و التهاب‌زا، در راستای تهدیدهایی که طرف‌های دیگر مطرح می‌کنند، عمل کند.
>>تعامل و رایزنی بین مقامات عالی‌رتبه ایران و روسیه در دستور کار است
بقائی در ادامه و در پاسخ به سوالی در رابطه با خبر سفر رییس‌جمهور روسیه به ایران گفت: سفر مقامات کشورهای مختلف به پایتخت‌های یکدیگر موضوع تازه یا جدیدی نیست. در این مورد، اطلاع‌رسانی ناقصی انجام شده بود که بعداً توسط سفارت ما در مسکو اصلاح شد. تعامل و رایزنی بین مقامات عالی‌رتبه جمهوری اسلامی ایران و روسیه، مانند رایزنی با هر کشور دوست دیگر، همواره در دستور کار بوده است. رفت‌وآمدهایی از سوی ما انجام شده و دعوت‌نامه‌ای برای سفر رئیس‌جمهور روسیه ارسال کرده‌ایم. این امری مرسوم و معمول است که طرفین با یکدیگر مشورت می‌کنند تا زمان و دستور کار این سفر، که در آینده انجام خواهد شد، تعیین شود.
>>>>مدیرکل آژانس، به‌عنوان مسئول یک نهاد مهم بین‌المللی که شنیده‌ها حاکی از تمایل او برای تصدی مسئولیت‌های مهم‌تر در سطح سازمان ملل متحد است، انتظار می‌رود منادی صلح باشد، نه اینکه با اظهارات تحریک‌آمیز و التهاب‌زا، در راستای تهدیدهایی که طرف‌های دیگر مطرح می‌کنند، عمل کند. >>باید اطمینان حاصل کنیم که تعهدات داده‌شده به ایران از نظر اجرایی قابل‌اعتماد هستند
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به این سوال که با توجه به آنکه برداشته شدن تحریم‌ها در اختیار کاخ سفید نیست، آیا می‌توان به وعده لغو تحریم از سوی مذاکره‌کنندگان آمریکایی اطمینان کرد، گفت: ما باید اطمینان حاصل کنیم که تعهدات داده‌شده به ما از نظر اجرایی قابل‌اعتماد هستند. در مورد موضوع تحریم‌ها، حتماً باید مطمئن شویم که پیش از خاتمه این تحریم‌ها، امکان بهره‌مندی مؤثر اقتصادی برای ایران فراهم خواهد شد و روابط بانکی و تجاری جمهوری اسلامی ایران با سایر کشورها به حالت عادی بازگردد. بنابراین، این مسئله را با دقت و جدیت پیگیری خواهیم کرد.
>>حقوق مهاجران و کسانی که در اعتراض به سیاست‌های دولت آمریکا به خیابان‌ها آمده‌اند، محترم شمرده شود
بقائی همچنین در خصوص سرکوب معترضان به سیاست‌های مهاجرتی در ایالات متحده گفت: درباره تحولات داخلی آمریکا و اتفاقاتی که در لس‌آنجلس در جریان است، توصیه می‌کنیم حقوق مهاجران و کسانی که در اعتراض به سیاست‌های دولت آمریکا به خیابان‌ها آمده‌اند، محترم شمرده شود. سرکوب پلیس و خشونتی که در حال وقوع است، به‌هیچ‌وجه قابل‌قبول نیست. همچنین، از هموطنان ایرانی که می‌دانیم در آنجا حضور پرشماری دارند، درخواست می‌کنیم از حضور در مکان‌هایی که احتمال بروز خشونت وجود دارد، خودداری کنند.
>>اظهارات مقامات آلمانی داغ ملت ایران را تازه می‌کند
بقائی در پاسخ به سوالی در خصوص اظهارات وزیر امور خارجه آلمان گفت: به نظر می‌رسد دغدغه اصلی سه کشور اروپایی پیشبرد منافع رژیم صهیونیستی است. ادعای اینکه برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران تهدیدی علیه رژیم صهیونیستی است، به‌واقع مضحک است. برنامه هسته‌ای ایران، همان‌طور که اشاره کردم، تحت شدیدترین بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد و هیچ‌گونه انحرافی از مسیر صلح‌آمیز در آن مشاهده نشده است. این برنامه به‌عنوان تهدیدی علیه طرفی معرفی می‌شود که دست‌کم ۱۰۰ کلاهک هسته‌ای در اختیار دارد، به‌صورت فعال در غزه مشغول کشتار مردم است، و مکرراً به خاک کشورهای همسایه تجاوز می‌کند.
وی ادامه داد: اظهارات مقامات آلمانی در این زمینه نه‌تنها داغ ملت ایران را تازه می‌کند، بلکه این پرسش را مطرح می‌کند که آیا آلمان واقعاً می‌تواند خود را نگران اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی نشان دهد؟ این در حالی است که هنوز هیچ توضیحی درباره نقش شرکت‌های آلمانی در تولید و توسعه برنامه تسلیحات شیمیایی رژیم صدام در دهه ۱۹۸۰ و جنایات ناشی از استفاده از این سلاح‌ها علیه ایران ارائه نکرده است. بنابراین، آلمان بهتر است کارنامه خود را در نظر بگیرد و به مسئولیت خود در قبال جنایاتی که به‌واسطه استفاده رژیم عراق از سلاح‌های شیمیایی علیه سربازان و غیرنظامیان ایرانی رخ داد، پاسخ دهد. همزمان، آلمان باید نشان دهد که قصد و نیت سازنده‌ای برای تعامل با تحولات جاری در موضوع هسته‌ای ایران دارد.