اصغر آتش فراز روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار >>ایرنا اظهار کرد: آبشارهای «تامرادی» و « بهرام بیگی» در شهرستان بویراحمد و دنا؛ کهجزو سرمایه های طبیعی استان هستند،پس از بررسی و تأیید در شورای ملی ثبت ملی آثار طبیعی کشور در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
وی عنوان کرد:طبیعت بکر، جنگل های بلوط و امکان آب بازی مجموعه آبشارهای تنگ «تامرادی» را از میراث طبیعی زیبای کهگیلویه و بویراحمد تبدیل کرده است.
>>آبشار تنگ تامرادی در فاصله ۵۵ کیلومتری از شهر یاسوج پایتخت طبیعت ایران زمین که در مسیر جاده گچساران واقع شده و ارتفاع آن بیش از 15 متر است. وجود چهار آبشار با ارتفاع ۸ تا ۱۰ متری و حوضچه های آب در مسیر آب زلال و بسیار خنک این آبشار و همچنین وجود غارهایی که آب از دل آن می گذرد و آب مداوم از سقف آنان چکه می کند باعث شده است که هر چه بیشتر بر جذابیت و خاص بودن آن بیفزاید.
نخستین آبشاری که در تنگ «تامرادی» چشم نوازی می کند آب آن، از بالا روی سنگی که به صورت عمودی قرار گرفته می‌ریزد و بعد وارد یک حوضچه فیروزه‌ای رنگ می‌شود کمی دورتر آبشار دیگری وجود دارد و همین‌طور که بالا می‌روید، آبشارهای کوچک و بزرگ زیبایی می‌بینید و بعد به جایی می‌رسید که دیگر فضا کاملا کوهستانی می‌شود و شما دیگر جریان آب را نمی‌بینید، درست در همین جاست که باید مسیر خود را به سمت راست کج کنید و از بین صخره‌های بزرگ، دوباره خود را به مسیر آب نزدیک کنید.
همچنین در این مسیر غارهای زیبایی وجود دارند که آب از بین آنان عبور می‌کند و به همین دلیل فضای مرطوبی دارند تا جایی که قطرات آب از سقفشان چکه می‌کند،البته زیبایی این تنگه تنها به جریان آب آن محدود نمی‌شود و پرندگان شکاری و غیرشکاری مثل عقاب، کبک و پرستو اینجا را دلرباتر کرده است.
منطقه«تامرادی» ترکیبی از آبشار، رودخانه و حوضچه‌های آب فیروزه‌ای رنگ اما نام این تنگه از کجا می‌آید؟ یکی از طوایف ایل بویراحمد در این منطقه زندگی می‌کنند که نامشان تامرادی است و به همین سبب این منطقه را به همین اسم نام گذاری شد.
جنگ تامرادی در سال ۱۳۰۹ در همین منطقه به وقوع پیوست جنگی که بین نیروهای دولت پهلوی و طوایف بویراحمدی شکل گرفت و به شکست نیروهای دولتی منجر شد اما مطابق با باور برخی از مورخان، جنگ میان آریوبرزن، سردار ایرانی و اسکندر مقدونی هم در همین ناحیه بوده است چرا که آثاری از دوره هخامنشیان در اطراف این تنگه و همچنین روستاهای اطراف آن کشف شده که نشان از ارزش و قدمت تاریخی آن دارد.
آبشار « بهرام بیگی»
معاون میراث‌فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد ادامه داد:ارتفاع زیادآبشار،وجود درختان کهنسال و طبیعت بکر « بهرام بیگی» را منحصربه فرد کرده است.
آبشار « بهرام بیگی» که در ۵۰ کیلومتری غرب مرکز شهرستان دنا قرار گرفته با ارتفاعی حدود ۳۵ متر با آب بسیار خنک و گوارا به‌سمت دره‌های پرپیچ‌وخم که پوشیده از درختان چنار و گردو با قدمت چند صد ساله و پوشش گیاهی متنوع از میراث طبیعی ارزشمند کهگیلویه و بویراحمد به شمار می رود.
ثبت ملی درختان کهنسال
معاون میراث‌فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد گفت: ثبت سه درخت استان به عنوان مخازن ژنتیکی، گیاهی، فرهنگی گامی ارزشمند برای حفظ آنان است.
آتشفراز بیان‌کرد:درخت تاک روستای "دلی خلیفه" امامزاده علی (ع) از توابع شهرستان چرام، درخت شاه توت "دلی خلیفه" امامزاده علی (ع) شهرستان چرام، درخت چنار روستای امامزاده نورالدین (ع) شهرستان کهگیلویه در فهرست آثار ملی کشور نیز ثبت شده است.
درختان کهنسال ایران
بیش از۲ هزار نمونه درخت با عمر طولانی در ایران شناسایی و اطلاعات آنها ثبت شده است و کارشناسانان اعتقاد دارند که زیستگاه‌های طبیعی مناسب، اهتمام ویژه به بهره‌وری بالای درختان، قرار گرفتن در اماکن تاریخی و مذهبی و اعتقادات مذهبی خاص از دلایل عمر فوق‌العاده طولانی مدت این درختان است.
آتشفراز تاکید کرد:پیش از این ۳۳ اثر طبیعی استان در فهرست آثار ملی ثبت شده بود.
کهگیلویه و بویراحمد بیش از ۸۰۰ اثر ملی در فهرست آثار ملی دارد۶۱ آسیاب، ۵۰ خانه تاریخی، ۴۰ قلعه، ۴۰ آب انبار، ۲۳ بقعه متبرکه، ۱۹ گورستان، ۱۷ استودان، ۱۳ پل، ۱۳ بافت تاریخی، پنج حمام، پنج مسجد و سه کاروانسرای این استان در فهرست آثار ملی دارد.