>>به گزارش ایرنا، حضور پرشور و بی‌سابقه حدود هزار اثر از نویسندگان، شعرا و پژوهشگران کُرد از کشورهای مختلف، نشان‌دهنده اشتیاق وصف‌ناپذیر جامعه ادبی کُرد به چنین رویدادهایی است. این حجم از مشارکت، فراتر از یک مسابقه ادبی، به یک گردهمایی فرهنگی بین‌المللی تبدیل شد که امکان تبادل اندیشه، نقد آثار و ایجاد شبکه‌های ارتباطی میان ادبا و پژوهشگران را فراهم آورد. همانطور که رئیس پژوهشکده کردستان‌شناسی اشاره کرد "این جایزه صرفاً ابزاری برای انتخاب بهترین آثار نیست، بلکه پدیده‌ای فرهنگی برای ارتباط نزدیک میان فعالان حوزه ادب کُرد است".
یکی از نکات برجسته این جشنواره، تاکید بر همزیستی مسالمت‌آمیز و مکمل زبان‌های فارسی و کُردی بود. غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، زبان کُردی را بخشی از سرمایه فرهنگی ایران دانست و بر لزوم حفظ و گسترش زبان‌های مادری در کنار زبان فارسی، به عنوان زبان مشترک و مایه وحدت ملی، تاکید کرد. این دیدگاه، نشان می‌دهد که جایزه قلم هه‌ژار تنها به تقویت زبان کُردی نمی‌پردازد، بلکه به غنای فرهنگ ایرانی در کلیت خود کمک می‌کند. ترجمه‌های ماندگار ماموستا هه‌ژار از آثاری چون "قانون در طب ابن سینا" به فارسی، گواه روشنی بر این تعامل سازنده و عشق ادیبان کُرد به زبان فارسی است.
برگزاری جایزه قلم هه‌ژار در دانشگاه کردستان، یک انتخاب صرف نبود، بلکه تصمیمی زیرکانه و استراتژیک بود این دانشگاه، به عنوان نماد علمی و فرهنگی استان و یکی از ۹ دانشگاه برتر ایران، بستر مناسبی را برای نمایش ظرفیت‌های عظیم علمی و پژوهشی در حوزه کردستان‌شناسی و همچنین برای گردهمایی بزرگان ادب کُرد از سراسر جهان فراهم آورد. این انتخاب، نه تنها به دانشگاه کردستان اعتبار بخشید، بلکه جایگاه علمی و آکادمیک این جایزه را نیز تثبیت کرد.
جایزه قلم هه‌ژار فراتر از یک رویداد ادبی صرف، ابعاد گوناگونی داشت که به آن عمق و معنای بیشتری می‌بخشید در بعد علمی و پژوهشی، انتخاب آثار بر اساس معیارهای دقیق علمی و با داوری ۸۰ شخصیت علمی و آکادمیک، نشان از رویکرد پژوهش‌محور این جایزه داشت. تمرکز بر حوزه‌های مختلف علوم انسانی از جمله رمان، تاریخ، فلسفه، نقد ادبی، فرهنگ عمومی و مردم‌شناسی، به غنای علمی این جشنواره افزود.
همچنین، اعلام آمادگی دانشگاه علامه طباطبایی برای تاسیس رشته دکترای زبان‌شناسی با تکیه بر مطالعات کُردی، در راستای خواهرخواندگی با دانشگاه کردستان، افق‌های جدیدی را در زمینه پژوهش‌های دانشگاهی در حوزه زبان کُردی باز می‌کند.
در بعد فرهنگی نیز این جایزه، فرصتی برای پاسداشت هویت کُردی و یادآوری اهمیت زبان به عنوان پل ارتباطی بین نسل‌ها بود رئیس دانشگاه کردستان به درستی اشاره کرد در دنیای امروز که بسیاری از زبان‌ها در معرض نابودی قرار دارند، کوشش برای نوشتن و خلق آثار کُردی، گامی برای حفظ یکی از سرمایه‌های گرانبهای تمدن بشری است.
برگزاری این جایزه، نمادی از نگاه فرهنگی نظام به اقوام و زبان‌های مختلف است همانطور که نماینده ولی فقیه در کردستان اشاره کرد «برگزاری جایزه قلم هه‌ژار یک تاکتیک نیست، بلکه مرام حاکمیت است». این رویداد، گامی مهم در جهت اجرای ماده ۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است که بر حق تحصیل به زبان مادری در کنار زبان فارسی تاکید دارد.
این جایزه نه تنها به معرفی برگزیدگان و اهدای جوایز نقدی و تندیس به 6 نفر برتر بسنده کرد، بلکه با معرفی ۳۲ اثر شایسته تقدیر، به طیف وسیع‌تری از نویسندگان و پژوهشگران نیز ارج نهاد. این رویکرد، به تشویق و ترغیب جامعه اهل قلم کمک شایانی خواهد کرد. همانطور که دبیر علمی جایزه ابراز امیدواری کرد، در دوره‌های آتی، خلاء موجود در حوزه‌هایی مانند جغرافیا، حقوق و علوم سیاسی نیز پر شود و شاهد حضور آثار فاخر در این زمینه‌ها نیز باشیم.
برای تضمین تداوم و ارتقاء کیفیت جایزه قلم هه‌ژار در سال‌های آتی، می‌توان به چندین سازوکار کلیدی اندیشید که یکی از آنها تخصیص بودجه پایدار و مستقل است، یکی از مهمترین عوامل پایداری هر رویداد فرهنگی، تامین مالی آن است. لازم است بودجه‌ای مشخص و پایدار از سوی دولت و نهادهای فرهنگی ذیربط برای برگزاری سالانه این جایزه تخصیص یابد تا برگزارکنندگان دغدغه مالی نداشته باشند. حمایت مالی از دانشگاه کردستان و پژوهشکده کردستان‌شناسی در این زمینه حیاتی است.
برای حفظ انسجام و پیگیری امور در فواصل بین دو جشنواره، تاسیس یک دبیرخانه دائمی با شرح وظایف مشخص و تیم اجرایی متخصص ضروری است. این دبیرخانه می‌تواند مسئولیت فراخوان آثار، ارتباط با نویسندگان، داوری، و برنامه‌ریزی مراسم را بر عهده گیرد.
با توجه به ماهیت بین‌المللی جایزه و مشارکت نویسندگان از کشورهای مختلف، گسترش همکاری با نهادهای فرهنگی، دانشگاه‌ها و انجمن‌های ادبی کُرد در سایر کشورها می‌تواند به افزایش کیفیت آثار، تنوع شرکت‌کنندگان و ارتقاء جایگاه جهانی این جایزه کمک کند.
همانطور که در دوره نخست مشاهده شد، برخی حوزه‌ها با استقبال کمتری مواجه بودند. برای پر کردن این خلاءها، می‌توان با اطلاع‌رسانی دقیق‌تر، ایجاد کارگاه‌های آموزشی و حتی در نظر گرفتن جوایز تشویقی ویژه برای این بخش‌ها، نویسندگان را به تولید اثر در این زمینه‌ها ترغیب کرد.
علاوه بر اهدای جوایز نقدی، دانشگاه کردستان می‌تواند با همکاری ناشران معتبر، انتشار آثار برگزیده و حتی شایسته تقدیر را تسهیل کند. این اقدام نه تنها به معرفی بیشتر نویسندگان کمک می‌کند، بلکه دسترسی علاقه‌مندان به آثار فاخر کُردی را نیز فراهم می‌آورد.
چشم‌انداز آینده و دستاوردهای ماندگار جایزه قلم هه‌ژار، تنها پایانی برای یک رویداد نبود، بلکه آغازی برای حرکتی مداوم در مسیر پاسداشت فرهنگ و ادب کُردی است. امید است با حمایت‌های مستمر دولت، دانشگاه‌ها و نهادهای فرهنگی، این جایزه در سال‌های آتی نیز با قوت و شکوه بیشتری برگزار شود و به پرورش استعدادهای جدید و تولید آثار فاخرتر در حوزه‌های مختلف ادبی و علمی کمک کند.
حضور هنرمندان برجسته‌ای چون شهرام ناظری، شوالیه آواز ایران، با اجرای آوازی سحرانگیز، به مراسم اعطای جوایز جلوه‌ای هنری و به یادماندنی بخشید و فضای فرهنگی جشنواره را تکمیل کرد.
در مجموع، جایزه قلم هه‌ژار، رویدادی چندبعدی و امیدبخش بود که با نگاهی جامع‌نگر به فرهنگ و ادب کُردی، گامی بلند در جهت اعتلای آن برداشت و اثبات کرد که یک قلم متعهد در دستان یک انسان می‌تواند هزاران جلوه داشته باشد و گنجینه‌های یک فرهنگ را حفظ کند.