به گزارش خبرنگار علمی >>ایرنا، شانزدهمین کنگره پیشگامان پیشرفت با عنوان «جوانان و پیشرفت ایران: با تاکید بر فناوری و نوآوری (چالش‌ها، فرصت‌ها و راهکارها)» با همکاری پارک‌های علم و فناوری شریف، شهید بهشتی، تربیت مدرس، سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی و پارک فناوری پردیس و با حضور صادق واعظ زاده رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت امروز سه‌شنبه به صورت حضوری و برخط برگزار شد.
در حاشیه این کنگره سومین >>نشست تخصصی با عنوان تجربه‌های جهانی موفق در حکمرانی فناوری‌های نوظهور >>با حضور ابوالقاسم سرآبادانی، حجت‌اله حاجی‌حسینی و محمدرضا رضوانی چهره های علمی و دانشگاهی در ترکیب هیات رئیسه برگزار و در آن به بررسی مقاله های ارایه شده پرداختند.
آیدا الا الدین وندی پژوهشگر مرکز تحقیقات کشاورزی مناطع طبیعی اصفهان با ارایه مقاله ای با عنوان تحلیل اثرگذاری پارک‌های فناوری در ارتقای شاخص‌های توسعه اقتصادی: رهیافتی مبتنی بر تجربه کشورهای منتخب گفت: پارک‌های فناوری که با نام پارک‌های علمی، پارک‌های پیشرفته یا پارک‌های صنعتی نیز شناخته می‌شوند، به عنوان ابزارهای مهم برای ارتقای توسعه اقتصادی ظهور کرده‌اند. این پارک‌ها برای تقویت نوآوری، جذب سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال از طریق گرد هم آوردن مؤسسات تحقیقاتی، کسب‌وکارها و سازمان‌های دولتی طراحی شده‌اند.
او در این مقاله به تحلیل نقش پارک‌های علم و فناوری در ارتقای شاخص‌های توسعه اقتصادی با تمرکز بر تجارب چند کشور منتخب می‌پردازد که هدف اصلی پژوهش، بررسی این است که چگونه پارک‌های فناوری از طریق حمایت از نوآوری، توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان و تسهیل ارتباط بین دانشگاه و صنعت، بر متغیرهایی مانند رشد تولید ناخالص داخلی، اشتغال‌زایی، صادرات فناوری و جذب سرمایه‌گذاری تأثیر می‌گذارند.
وندی با روش توصیفی - تحلیلی و با بهره‌گیری از رویکرد تطبیقی، داده‌ها را از طریق مطالعه کتابخانه‌ای، مرور مقالات علمی، گزارش‌های رسمی و اسناد مرتبط گردآوری کرده است. در این مطالعه، شاخص‌های کلیدی توسعه اقتصادی با داده‌های عملکردی پارک‌های فناوری در کشورهای منتخب تحلیل و مقایسه شده‌اند.
نتایج نشان می‌دهد که در کشورهایی که سیاستگذاری منسجم و زیرساخت‌های مناسب برای رشد اکوسیستم نوآوری وجود دارد، پارک‌های فناوری نقش مؤثری در تحول اقتصادی ایفا کرده‌اند. در پایان، پیشنهادهایی برای به‌کارگیری این تجربیات در کشورهایی با شرایط مشابه ارائه شده است.
>>تجربه‌های جهانی موفق در حکمرانی فناوری‌های نوظهور
هما تشیعی و ابوالقاسم سرآبادانی در مقاله‌ای مشترک با عنوان تجربه‌های جهانی موفق در حکمرانی فناوری‌های نوظهور: اصول بنیادی حکمرانی فناوری در کشورهای پیشرو و درس‌آموخته‌ها برای ایران، به بررسی تجربه‌های موفق جهانی در حکمرانی فناوری‌های نوظهور شامل هوش مصنوعی، بلاکچین و اینترنت اشیا می‌پرداختند.
این ۲ پژوهشگر دانشگاه تربیت مدرس با بهره‌گیری از روش مطالعه تطبیقی، الگوهای سیاستگذاری و تنظیم‌گری در پنج کشور پیشرو شامل سنگاپور، آلمان، ژاپن، کره جنوبی و استونی را مورد تحلیل قرار دادند و تحلیل‌ها نشان می‌دهد که ساختار نهادی منسجم، چارچوب قانونی انعطاف‌پذیر، سیاست‌های یکپارچه، مشارکت چندجانبه ذی‌نفعان و رویکرد تنظیم‌گری تطبیقی، از عناصر کلیدی در حکمرانی موفق این فناوری‌ها هستند.
نویسندگان این طرح پژوهشی هدف اصلی تحقیق را استخراج اصول بنیادی حکمرانی فناوری‌های نوظهور برای ایران با تکیه بر تجارب جهانی بیان کردند. یافته‌ها نشان می‌دهد که تشکیل نهاد فرابخشی هماهنگ‌کننده، استفاده از مناطق ویژه تنظیم‌گری، تدوین سند ملی جامع و حمایت قانونی از نوآوری، از مهم‌ترین اصول پیشنهادی برای تقویت حکمرانی فناورانه کشور هستند.
این اصول می‌توانند مبنای سیاستگذاری فناورانه ملی قرار گرفته و مسیر پیشرفت فناورانه پایدار را هموار سازند. حکمرانی مناسب فناوری‌های نوظهور می‌تواند ضمن حمایت از نوآوری و توسعه اقتصادی، ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی را نیز حفظ کند و به رفاه و امنیت شهروندان کمک کند. در مقابل، حکمرانی ناکارآمد می‌تواند به عقب‌ماندگی فناورانه، آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی و تهدیدات امنیتی منجر شود.
>>تجربه‌های اقتصادی جهانی در حکمرانی موفق فناوری‌های نوظهور با تکیه بر استراتژی SWOT
لیلا عبداله زاده رامهرمزی و میلاد زینتی استادیار و عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه آزاداسلامی در طرحی با عنوان تجربه‌های اقتصادی جهانی در حکمرانی موفق فناوری‌های نوظهور با تکیه بر استراتژی SWOT بیان کردند که با توجه به رقابت‌های فشرده جهانی، حکمرانی مؤثر فناوری‌های نوظهور نه تنها کلید رقابت‌پذیری و نوآوری است بلکه نقش حیاتی در رشد اقتصادی، اشتغال و امنیت ملی دارد و مطالعه این تجربه‌ها، علاوه بر شناخت سیاست‌های موفق، ابزاری برای کشورهای در حال توسعه و سیاست‌گذاران است تا با یادگیری از تجربیات دیگران، توسعه پایدار و رقابت جهانی خویش را تضمین کنند.
آنها معتقدند که سرعت توسعه فناوری‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی، بلاکچین و زیرساخت‌های ۵G، تحولات شگرفی در عرصه اقتصاد جهانی ایجاد کرده است و نحوه حکمرانی این فناوری‌ها نقش کلیدی در بهره‌برداری مطلوب از ظرفیت آنان ایفا می‌کند، در حالی‌که غفلت یا ناکافی بودن سیاست‌ها می‌تواند منجر به محدودیت‌های اقتصادی، امنیتی و اجتماعی شود و بی‌توجهی به این موضوع ممکن است منجر به فرصت‌های ازدست‌رفته، انحصار اقتصادی و پیامدهای منفی اجتماعی و امنیتی شود.
نویسندگان این مقاله در بیان اهمیت این پژوهش گفتند که اهمیت آن در کمک به طراحی سیاست‌های کارآمد و ارتقای سطح حکمرانی فناوری‌ها در سطح جهانی است. این مطالعه تجربیات موفق کشورها در طراحی و پیاده‌سازی راهبردهای حکمرانی فناوری‌های نوظهور را بررسی کرده و عوامل مؤثر در گسترش اقتصادی و فناوری‌محور را تحلیل می‌کند.
>>درس‌هایی از تجربه دولت الکترونیکی استونی برای توسعه حکمرانی دیجیتال در ایران
محسن پیلان‌نژاد، رضا فرنیا و رسول رجایی دانشجویان مقطع ارشد در مقاله مورد نظر به بررسی تجربه استونی در ایجاد دولت الکترونیکی پیشرفته و درس‌های آن برای توسعه حکمرانی دیجیتال در ایران می‌پردازند. استونی با وجود جمعیت کم (حدود ۱.۳ میلیون نفر)، پس از استقلال در سال ۱۹۹۱ موفق شد با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های دیجیتال، امنیت سایبری و آموزش عمومی، الگویی جهانی در دولت الکترونیکی شود.
سیستم‌هایی مانند هویت دیجیتال، استفاده از بلاکچین برای امنیت داده‌ها، سکوی X-Road برای اشتراک‌گذاری ایمن اطلاعات و خدماتی مثل رأی‌گیری برخط و سلامت الکترونیکی از نوآوری‌های کلیدی این کشور هستند.
این نویسندگان معتقدند که همچنین برنامه سیستم هویت دیجیتال استونی اجازه داد تا غیرفعالان استونی بدون حضور فیزیکی، کسب‌وکار خود را در این کشور ثبت کنند و به اقتصاد دیجیتال جذب شوند. در مقابل، ایران با وجود ظرفیت‌های فناوری با چالش‌هایی مانند ضعف زیرساخت‌های دیجیتال (ناپایداری اینترنت، نابرابری دسترسی)، نقص امنیت سایبری، مقاومت فرهنگی-بوروکراتیک و کمبود آموزش عمومی مواجه است.
نتیجه‌گیری مقاله این دانشجویان این است که دولت الکترونیکی نه تنها کاهش هزینه‌ها و بوروکراسی را به همراه دارد، بلکه اعتماد عمومی به دولت، شفافیت و مشارکت شهروندان را نیز افزایش می‌دهد. ایران می‌تواند با بهره‌گیری از تجربه استونی و رفع چالش‌های داخلی، به دولت الکترونیکی کارآمد و پایداری دست یابد.
>>درس‌هایی برای سیاستگذاری آینده در حکمرانی هوش مصنوعی
محبوبه نوری زاده دانش آموخته سیاستگذاری علم و فناوری، پژوهشکده سیاستگذاری شریف در مقاله‌ای از تجربه‌های جهانی موفق در حکمرانی هوش مصنوعی گفت: حکمرانی هوش مصنوعی در سال‌های اخیر به‌عنوان یکی از حوزه‌های راهبردی و حساس در سطح بین‌المللی مطرح شده است، زیرا کشورها در تلاش‌اند ضمن بهره‌گیری از ظرفیت‌های تحول‌آفرین این فناوری پیشرفته، مخاطرات و چالش‌های مرتبط با استقرار و بهره‌برداری از آن را نیز مدیریت و کاهش دهند.
وی گفت: بررسی تجارب موفق جهانی در این حوزه، ضرورت طراحی و استقرار یک چارچوب جامع حکمرانی را برجسته می‌سازد؛ چارچوبی که نه تنها ملاحظات اخلاقی را در اولویت قرار می‌دهد، بلکه موجب تقویت اعتماد عمومی می‌شود و از طریق ترویج رویکردهای مشارکتی میان ذی‌نفعان مختلف، توسعه و تنظیم سامانه‌های هوش مصنوعی را به‌گونه‌ای هدایت می‌کند که منافع جمعی تأمین شود.
این تحقیق، مطالعات متنوع صورت‌گرفته در این حوزه به‌منظور تبیین دقیق و شفاف‌سازی ابعاد کلیدی مؤثر بر حکمرانی موفق هوش مصنوعی ترکیب کرده و در نتیجه، شناخت روشن‌تری از اصول و رویکردهایی فراهم می‌سازد که می‌توانند به بهره‌برداری مسئولانه و سودمند از این فناوری منجر شوند.