>>به گزارش ایرنا، عملیات اجرایی طرح ">>آب قم رود" با هدف انتقال آب از سرشاخه های رودخانه ">>دز" در الیگودرز به فلات مرکزی کشور به مرکزیت قم در سال ۸۱ با تصویب نمایندگان مجلس آغاز شد.
بر اساس طرح اولیه، طول خط انتقال این طرح ۳۳۰ کیلومتر است که ۹۰ کیلومتر آن از مناطق بخش مرکزی شهرستان الیگودرز عبور می کند، قرار بود برای اجرای این طرح تونلی به طول ۵۱ کیلومتر در بخش مرکزی شهرستان الیگودرز حفر کنند که ۳۸ کیلومتر حفر شد و به گفته اهالی و مسوولان محلی این اقدام موجب کاهش شدید و بعضا قطع آب کشاورزی ۱۶ روستای مسیر و افت یا قطع کامل آب آشامیدنی ۹۹ روستا شده است.
>>خداحافظی ۴۰۰ نفر با یک روستا
یکی از روستاهای قربانی اجرای این طرح، عسگران است که به گفته مسوولان الیگودرز و برخی ساکنان آن دارای ۷۰ خانوار با بیش از ۴۰۰ نفر جمعیت بود که به دلیل خشک شدن آب چشمه ها ، قنات ها و رودخانه های آن پس از مدتی آبرسانی با تانکر در نهایت، مجبور به مهاجرت شدند.
یک از اهالی این روستا می گوید: اینکه مسوولان اجرایی این طرح بخواهند آب منطقه الیگودرز را برای استفاده دیگر شهرها در استان های دیگر ببرند و هیچ کار عام المنفعه ای هم برای اهالی آن انجام ندهند از عدالت و انصاف به دور است.
علی غلامی می گوید: اجرای طرح آب قم رود موجب خشک شدن آب شرب، کشاورزی، چاه و قنات های منطقه شده است و از مسوولان مربوطه انتظار داریم برای بررسی موضوع هیاتی را به این شهرستان و منطقه اعزام کنند.
>>اعتراضات بی نتیجه
یکی از ساکنان روستای دیگری که در مسیر قم رود قرار دارد، اظهار داشت: ۹۰ حلقه چاه کشاورزی در ۱۶ روستا از توابع بخش مرکزی الیگودرز در مسیر حفر تونل انتقال آب قم رود قرار گرفته است و باید به گونه ای عمل شود که آب این چاه ها خشک نشود.
وی افزود: با توجه به اینکه اجرای طرح آب قم رود موجب وارد آمدن لطمه به سفره های آب زیرزمینی و در پی آن وارد شدن خسارت به بخش کشاورزی در برخی روستاهای الیگودرز شده، جا دارد برای این مشکل فکری اساسی شود.
وی می گوید: مردم این مناطق سال ها با طرح شکایات و اعتراضات مکرر به دنبال جبران خسارات وارده هستند و در حالیکه مسوولان اجرای طرح معتقد بودند پس از اجرا، آب خود به خود به چاه ها و قنات ها باز خواهد گشت، اما این اتفاق رخ نداد و اهالی بسیاری از روستاها به دلیل نبود آب شرب و کشاورزی، مهاجرت کردند.
با توجه به اینکه لرستان از سرشاخه های دز محسوب می شود در فاز اول این طرح، آبی که از کوه‌های پر از برف >>عالیکوه شهرستان الیگودرز جان می گرفت، با طی کیلومترها مسافت از دل کوه‌ها، دره‌ها و کویر به شهر قم رسید.
سال ها بعد به دلیل افزایش جمعیت منطقه، کاهش نزولات آسمانی و حجم آب انتقالی، برخی مناطق روستایی اطراف این منطقه در شهرستان الیگودرز دچار افت یا کم آبی شد و با وجودی که یک ایستگاه پمپاژ آب از سال ۹۳ برای رفع نیاز اهالی منطقه ایجاد و این ایستگاه به گفته کارشناسان صدها میلیارد تومان ارزش روز دارد، اما در عمل مورد استفاده قرار نگرفت و هر سال نیز تجهیزات آن مستهلک تر شد.
این درحالی است که حدود ۷۰۰ هکتار زمین کشاورزی در نزدیک این ایستگاه به دلیل کم آبی دچار مشکل شده اند و ایستگاه پمپاژ موسوم به قم رود واقع در ۲۰ کیلومتری الیگودرز طی سال ها بدون استفاده بود و اکنون مسوولان از بهره وری آن خبر می دهند.
یکی از پیگیری های جدی نماینده مردم الیگودرز در مجلس شورای اسلامی به عنوان مطالبه مستمر شهروندان، حل و فصل مساله قم رود و بازگشت آبادانی به ۱۰۰ روستایی است که مردم و اهالی آن یا مهاجرت کرده و یا به سختی روزگار می گذرانند.
>>روستاهای خالی از سکنه
۱۲ اردیبهشت امسال نماینده الیگودرز در مجلس شورای اسلامی در نشست خبری با رسانه ها با بیان اینکه سراسر لرستان قربانی طرح قم رود شده است، گفت: این طرح به نام قم است، اما جای دیگری استفاده می‌شود.
حمیدرضا گودرزی افزود: قرار بود خسارت آب قم رود براساس سرفصل پرداخت شود، اما الان می‌گویند در حال مطالعه هستیم، مگر یک مطالعه چقدر زمانبر است؟ در حالیکه ۶۰ درصد آب الیگودرز از طریق چاه تامین می‌شود و روستاهای خسارت‌دیده قم رود خالی از سکنه شده‌اند.
>>قم رود یا غم رود
نماینده مردم الیگودرز در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از اینکه الیگودرز به خاطر قم رود خسارت جبران‌ناپذیری دیده است، گفت: بر اساس اعلام کارشناسان، می بایست ۱۸۶ میلیون مترمکعب آب سالیانه از قم رود انتقال داده شود، درحالیکه آنچه استحصال می‌شود، بیش از این میزان است.
گودرزی یادآور شد: ۲ سد>> حوضیان و خان آباد در ۱۰ کیلومتری شهر الیگودرز، مجموعا ۲۰ میلیون مترمکعب ظرفیت ذخیره دارند، درحالیکه آب انتقالی از قم رود به >>سد کوچری اکنون ۱۰۰ میلیون مترمکعب بوده و سرریز شده است.
وی اضافه کرد: کمتر از پنج هزار میلیارد ریال برای جبران خسارت کم‌آبی به لرستان پرداخت شد که متناسب با حجم خسارات نیست، از طرفی قرارگاه امام حسن مجتبی (ع) در شهرستان الیگودرز مشکل آب ۲۵ روستا را برطرف و تاکنون مطالبات خود را دریافت نکرده است که ضرورت دارد وزارت نیرو خسارات را جبران کند.
نماینده مردم الیگودرز در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از تخصیص ناعادلانه حقابه افزود: ساخت چهار سد در بالادست این پروژه حیاتی بود، اما نادیده گرفته شد و آب الیگودرز به‌جای تامین نیاز مردم به سد دز و سپس خلیج فارس سرازیر می‌شود.
به گفته گودرزی بیش از ۱۰۰ روستای این شهرستان دچار کم‌آبی شدید هستند که ادامه این روند منجر به به گسترش حاشیه‌نشینی، فروپاشی ساختار زیستی و جمعیتی و افزایش فشار بر دستگاه‌های اجرایی کشور خواهد شد.
وی ادامه داد: معضل بی آبی الیگودرز را به صحن علنی مجلس خواهیم کشاند، چراکه این منطقه آب شرب، کشاورزی و دامداری مطمئن ندارد و از طرفی سرمایه گذاری و احداث کارخانه در این شهرستان به دلیل مشکل تامین آب با اما و اگر مواجه است.
نماینده مردم الیگودرز در مجلس شورای اسلامی افزود: یکی از عوامل اصلی مشکلات الیگودرز نتیجه انتقال آب قم رود است و امروز برای برداشت یک قطره آب از کانال قم رود نیز اجازه نداریم، درحالیکه باید ۴۶.۶ میلیون مترمکعب از آب قم رود برداشت و هیچ وقت از خواسته خود کوتاه نمی آییم.
گودرزی با بیان اینکه منابع آبی به عنوان مهمترین سرمایه مردم الیگودرز با اجرای پروژه قم رود از بین رفته است، اضافه کرد: سدهای الیگودرز بایستی تکمیل تا بتوانیم مشکلات کشاورزی را برطرف کنیم، در غیر این صورت باید منتظر مهاجرت و بیکاری بیشتر در شهرستان باشیم.
>>شکایت آب نیرو از اهالی!
نماینده مردم الیگودرز در مجلس شورای اسلامی همچنین ماه گذشته در دیدار مجمع نمایندگان لرستان با علی آبادی وزیر نیرو به شکایت آب نیرو از برخی اهالی معترض به قم رود اشاره کرد و گفت: هنوز شکایت از این افراد برداشته نشده و پرونده قضایی هم به دلایل نامعلوم به خرم آباد منتقل شده است که انتظار می رود وزیر نیرو در این خصوص به صورت قاطع و شفاف اقدام کند.
گودرزی در ادامه تصریح کرد: جناب وزیر بر اساس دستور شما قرار بود آب نیرو شکایت خود را از اهالی و مسوولان بخش میوند پس بگیرد، اما هنوز اتفاقی رخ نداده است.
وی همچنین ضمن انتقاد از وضعیت آب سدهای الیگودرز گفت: سدهای مبدا انتقال خالی هستند و مجموع آب سدهای حوضیان و خان آباد الیگودرز در نهایت ۱۶ میلیون مترمکعب است، اما سد کوچری با منابع الیگودرز، ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون مترمکعب آب ذخیره دارد.
وی همچنین با تقدیر از اقدامات قرارگاه امام حسن مجتبی (ع) برای کاهش بحران کم آبی در منطقه تصریح کرد: ۱۰۰ روستای منطقه دچار تنش و خشکسالی جدی شده اند که قرارگاه آب آشامیدنی حدود ۳۰ روستا را تا حدودی تامین کرده است، اما همچنان از آب مورد نیاز کشاورزی و دامپروری خبری نیست.
این اظهارات در حالیست که سال ۹۳ ایستگاه پمپاژ اضطراری قم رود با هزینه‌های بالا احداث شد تا مرهمی بر درد تنش آبی اهالی باشد، اما ۹ سال بدون استفاده ماند و در ورطه استهلاک افتاد که حالا به گفته مسوولان بهره برداری از آن آغاز شده است.
یکی از راهکارهای کوتاه مدت برای جبران خسارت قم رود استفاده از ظرفیت بلااستفاده ایستگاه پمپاژ اضطراری واقع در ۲۰ کیلومتری الیگودرز با هدف تامین آب روستاهای آسیب‌دیده از محل حقابه‌های تخصیص‌یافته بود که حدود یک دهه بی استفاده ماند و در نهایت پارسال ۴.۶ میلیون متر مکعب مجوز تخصیص آن اخذ شد.
>>۷۰۰ هکتار زمین تشنه در جوار ایستگاه پمپاژ آب
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان نیز در این خصوص به >>ایرنا گفت: سال های گذشته پس از اتمام طرح قم رود، نماینده وقت الیگودرز در مجلس شورای اسلامی درخواست داد یک ایستگاه پمپاژ برای جبران ضرر احتمالی اهالی منطقه، باقی بماند که با این امر موافقت شد.
داریوش حسن نژاد تصریح کرد: پس از بررسی های انجام گرفته مشخص شد این ایستگاه ۲۰ میلیارد ریال به شرکت برق بدهکار است، زمین لوله کشی آن تملک نشده و تخصیص آب ندارد که درخواست تعیین تکلیف آن مطرح شد.
وی ادامه داد: با پیگیری های انجام شده پارسال ۴.۶ میلیون مترمکعب تخصیص این ایستگاه پمپاژ اخذ و درخواست اعتبار برای انجام مطالعات جدید و چگونگی استفاده از حقابه تخصیص داده شده با کمک مشاور به سازمان برنامه و بودجه ارسال شد تا پس از آن اقدامات فنی لازم انجام شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان افزود: کاربرد اولیه این ایستگاه برای انتقال سالانه ۱۸۱ میلیون متر مکعب بود، در حالیکه هم اکنون ۴.۶ میلیون مترمکعب تخصیص دارد، بنابراین تاسیسات و خط لوله تعریف شده در حال حاضر چندان توجیهی ندارد و باید از پمپ های کمتری استفاده شود.
>>بی آبی ۱۸۰۰ هکتار زمین کشاورزی متاثر از قم رود
فرماندار الیگودرز نیز در خصوص آخرین اقدامات انجام شده قم رود به ایرنا می گوید: کانال قم رود به طول ۳۸ کیلومتر از ۱۶ روستای شهرستان عبور کرده که تاثیر جدی بر چشمه ها و چاه ها داشته و موجب زهکشی آب این مناطق شده است.
>>مهدی اداوی افزود: مجموع اراضی تخریبی و متشنج کشاورزی در این روستاها یک هزار و ۸۰۰ هکتار می باشد، از طرفی تامین آب آشامیدنی ۹۹ روستا نیز با مشکل مواجه شده است.
وی تصریح کرد: برای حل مشکل اراضی کشاورزی، اواخر سال گذشته از ۲۰ پمپ ایستگاه پمپاژ، پنج پمپ در حال فعالیت است و به تدریج این میزان باید افزایش یابد.
فرماندار الیگودرز در خصوص آب آشامیدنی روستاها نیز ادامه داد: با حضور قرارگاه امام حسن مجتبی (ع) جهاد آبرسانی آغاز و تاکنون فعالیت ۲ تصفیه خانه تصویب و یکی از آنها احداث شده است.
اداوی بیان کرد: در حال حاضر ۲۷ روستای متاثر از طرح قم رود آبرسانی شده اند و ساخت تصفیه خانه دیگر نیز با پیشرفت ۷۰ درصد در دست اقدام است.
این اظهارات در حالیست که هاشم امینی مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور نیز پارسال در بازدید از منطقه اذعان کرد:>> آبرسانی به ۷۹ روستای زیان دیده از طرح قمرود الیگودرز در جریان و موضوع خسارت روستاها توسط نماینده مردم الیگودرز در جلسات وزارت نیرو و کمیسیون عمران در حال پیگیری است که مقرر شده وزارت نیرو در خصوص قم رود تصمیماتی اتخاذ کند.
به هر حال خشکسالی اجباری از تغییرات آب و هوا و کم آبی های متاثر از فعالیت های انسانی روستاهای طرح قم رود الیگودرز در حالی ادامه دارد که وارد فصل گرم می شویم و بدون شک معضلات مردم و کشاورزان منطقه با ورود به تابستان بیشتر خواهد شد.
بنابراین باید فکر اساسی برای این مردم و تصمیمات با هدف حل همیشگی این مشکل اجرایی شود، مردمی که روزی منابع آبی سرزمین خود را از مناطق همجوار دریغ نکرده اند، امروز به دلیل خشکسالی و انتقال آب از مقابل چشمشان، دچار کم آبی شدید در بخش شرب و کشاورزی شده اند و این مصداق بارز>>" آب در کوزه و ما تشنه لبان می گردیم" است.