به گزارش روز دوشنبه >>ایرنا، از دانشگاه تبریز، این مرکز نوآوری تنها مرکز در این زمینه تحت برنامه امنیت غذایی جهاد علمی کشور است که به دلیل پیشینه علمی و پژوهشی دانشگاه تبریز در زمینه اصلاح غلات به ویژه گندم در این مجموعه تحقیقاتی و علمی مستقر شده است.
مسئول این پروژه ملی و عضو هیات علمی دانشگاه تبریز با اشاره به آغاز برنامه اصلاح گندم در دانشگاه تبریز از سال ۱۳۸۱، اظهار کرد: این برنامه در سه فاز شامل ایجاد زیرساخت های آزمایشگاهی، جمع آوری ژرمپلاسم و طراحی راه آینده عملیاتی شده است که با تکیه بر نیروی انسانی تحصیلات تکمیلی، ساخت قطب های علمی اصلاح نباتات مولکولی و اصلاح مولکولی غلات و جمع آوری رژم پلاسم های اصلاحی داخلی و خارجی،( ژرم پلاسم ماده ژنتیکی یک فرد است که از طریق جسمی یا جنسی از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود در واقع، ژرمپلاسم منابع ژنتیکی زنده‌ای هستند که می‌توانند به عنوان حامل وراثت عمل کنند و شامل سلول‌های زایا و پیش‌سازهای آنها، دانه‌ها و گرده گیاهان، اسپرم حیوانات، تخمک‌ها، جنین‌ها و لاروها باشند) توده های بومی و خویشاوندان وحشی گندم اجرا می شود.
دکتر ابوالقاسم محمدی با بیان اینکه قطب علمی اصلاح مولکولی غلات دانشگاه تبریز یکی از معدود قطب‌های فعال کشور است که تاکنون 2 بار به عنوان قطب برتر کشور در حوزه کشاورزی معرفی شده است، گفت: ارزیابی ژرم پلاسم های موجود، مکان یابی ژن های کنترل کننده صفات مختلف از جمله مقاومت به بیماری ها، تحمل به تنش های غیرزیستی، خصوصیات زراعی و تولید نشانگرهای عملکردی در قالب پایان نامه ها و رساله های تحصیلات تکمیلی و پروژه های تحقیقاتی انجام شد.
به گفته وی در حال حاضر شناسنامه مولکولی مرکز نوآوری گندم کشور برای بیش از ۳۰۰ ژنوتیپ ( اطلاعاتی است که در ژنوم هر یک از سلول‌های جانداران زنده به صورت دی‌ان‌ای وجود دارد) تهیه شده است که امکان شناسایی هدفمند والدین و انجام تلاقی برای تولید جمعیت های اصلاحی را فراهم می کند.
محمدی یادآور شد: بانک ژن موجود در مرکز، مشتمل بر پنج هزار نمونه گندم، ۵۰۰ نمونه جو، ۲۰۰ نمونه ذرت و گیاهان دارویی است که در برنامه های اصلاحی مورد استفاده قرار می گیرد.
وی با اشاره به اینکه برنامه انتخاب والدین، انجام تلاقی بین آنها جهت تولید لاین های جدید با پتانسیل عملکرد بالا، مقاومت به بیماری ها و تحمل به تنش های غیرزیستی در فاز سوم اجرایی شده است، یادآور شد: اولین لاین های اصلاحی جدید در سال ۱۳۹۸ تولید و بعد از ارزیابی های اولیه حدود ۱۶ لاین جدید به مدت سه سال در کشت و صنعت و دامپروری مغان و دو سال در شوشتر، قزوین، مشهد، میاندوآب، شاهین دژ، مرند و منطقه آزاد ماکو در مزارع کشاورزان ارزیابی شدند.
محمدی ادامه داد: اکنون ۲ رقم گندم نان با نام های محمدی ۲ و مهرداد ثبت و دو رقم گندم نان و دو رقم گندم دوروم در مرحله ثبت می باشند.
وی گفت: در سال زراعی جاری تعداد ۲۵۰ لاین جدید گندم نان و دوروم در ایستگاه تحقیقاتی در منطقه آزاد ماکو برای تکثیر بذر و ارزیابی مقدماتی کشت شده است که از ویژگی های این لاین ها و ارقام می توان به پتانسیل عملکرد، کارآیی مصرف آب و پروتئین بالا اشاره کرد.
محمدی موفقیت‌های فناورانه مرکز نوآوری گندم را متعدد برشمرد و افزود: برای نخستین بار در کشور توانسته ایم فناوری به‌نژادی سریع را بهینه‌سازی کنیم که با این روش به جای یک نسل در سال، امکان تولید سه تا پنج نسل گندم در اتاقک‌های رشد فراهم شده است که زمان تولید لاین های خالص را از هفت تا هشت سال به حدود دو تا سه سال کاهش می‌دهد.
وی با بیان اینکه این فناوری در ابتدا توسط ناسا برای تغذیه فضانوردان طراحی شده بود، گفت: فناوری به نژادی اکنون در کشورهای پیشرفته جهان و کشورهای همسایه مثل ترکیه با سرمایه‌گذاری‌های میلیون دلاری توسعه یافته است.
محمدی بهینه سازی تکنیک دابل هاپلوئیدها برای تولید لاین‌های خالص، کاهش اسید فیتیک(عامل بازدارنده جذب ریزمغذی‌ها)، تولید گندم چندساله و برنامه جمع آوری، احیا و اصلاح گندم خراسان به عنوان یک غله باستانی ایران با تجارت جهانی را از طرح های آینده مرکز نوآوری گندم ایران اعلام کرد.
>>به گزارش ایرنا، دانشگاه تبریز به عنوان یکی از برترین علمی کشور در حوزه فناوری است و دومین دانشگاه رسمی ایران است که دارای ۲۰ دانشکده، ۸۰۰ نفر عضو هیات علمی، ۲۴ هزار نفر دانشجو که ۶۰ درصد آنها را دانشجویان تحصیلات تکمیلی شامل می شود.
این دانشگاه دارای چهار قطب علمی است که چنین ظرفیت هایی در کمتر مجموعه علمی و تحقیقاتی کشور به چشم می آید.
اکنون تعداد سه هزار و ۴۰۰ دانشجوی خارجی در دانشگاه تبریز تحصیل می کنند که عمدتا" از کشورهای عراق، ترکیه، جمهوری آذربایجان و افغانستان هستند.