>>به گزارش ایرنا، حدود یکصد دانشگاه و موسسه آموزش عالی با حدود ۱۰۰ هزار دانشجو در استان کرمان مشغول به فعالیت هستند که برخی از این دانشگاه‌ها جزو برترین‌ها و منتخبان دانشگاه‌های ایران محسوب می‌شوند که علاوه بر فعالیت‌های آموزشی، امور پژوهشی و تحقیقاتی نیز در آنها به شدت دنبال می‌شود.
کرمان قطب علمی جنوب‌شرق
اگرچه در سال‌های اخیر مقداری از تقاضا برای تحصیلات دانشگاهی کاسته شده اما تعداد و تنوع دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی به اندازه ای است که کرمان را به قطب علمی جنوب‌شرق کشور تبدیل کرده است.
رتبه‌بندی ۱۱۵ دانشگاه دولتی و ۲۱ دانشگاه غیردولتی
آخرین رتبه‌بندی و ارزیابی ۱۱۵ دانشگاه دولتی و ۲۱ دانشگاه غیردولتی کشور توسط گروه رتبه‌بندی موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) اواخر فروردین ماه منتشر شد و در دسترس همگان قرار گرفته است.
شاخص‌های این رتبه‌بندی در ۶ حوزه آموزش (۲۵ درصد)، پژوهش (۲۰ درصد)، فناوری و نوآوری (۱۵ درصد)، مرجعیت و دیپلماسی علمی و فناوری (۱۵ درصد)، فرهنگی- اجتماعی و دانشجویی (۱۵ درصد) و مدیریت و بهره وری (۱۰ درصد) است.
هر کدام از این معیارهای اصلی به تعدادی شاخص اصلی و زیر شاخص تقسیم می‌شوند که عملکرد دانشگاه در هر یک از آنها به صورت جداگانه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
دانشگاه شهید باهنر رکورددار صعود
دانشگاه شهید باهنر در آخرین رتبه‌بندی دانشگاه‌های دولتی کشور نسبت به دوره گذشته بیشترین صعود را در بین دانشگاه‌های استان و دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته یا هایتک بیشترین سقوط رتبه را تجربه کرده است.
این دانشگاه که سال ۱۳۵۱ توسط زنده یاد مهندس علیرضا افضلی پور تاسیس شد، فعالیت آموزشی خود را با پذیرش ۹۰ دانشجو در سال ۱۳۵۴ آغاز کرد که اکنون بیش از ۱۳ هزار دانشجو و ۵۹۱ عضو هیات علمی دارد و یکی از دانشگاه های بزرگ و مادر در ایران محسوب می‌شود.
همچنین دانشگاه صنعتی سیرجان و ولی‌عصر (عج) رفسنجان نیز با ارتقای رتبه و دانشگاه‌های بم و جیرفت با افت رتبه مواجه شدند اما هایتک در سه دوره اخیر رتبه‌بندی با ۲۱ پله سقوط، رکورددار افت جایگاه در بین دانشگاه‌ها است.
رتبه‌بندی جداگانه و "در همکرد"
رتبه دانشگاه‌ها با توجه به ماهیت دانشگاه در بخش‌های دانشگاه‌های جامع، صنعتی، هنر، علوم کشاورزی، زیرنظام (مانند پیام نور و فرهنگیان، علمی کاربردی و مهارت)، دستگاه‌های اجرایی و دانشگاه‌های غیردولتی به طور جداگانه اعلام می‌شود و از سویی رتبه دانشگاه‌ها به شکل ادغام شده و تحت عنوان "در همکرد" که شامل همه دانشگاه‌ها می‌شود نیز تعیین و اعلام شده است.
در رتبه‌بندی کلی (در همکرد) دانشگاه شهید باهنر نسبت به دوره قبل در بین همه دانشگاه‌ها اعم از جامع، صنعتی و غیره با ۱۲ پله ارتقا از رتبه ۲۸ به رتبه ۱۶ رسید، دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان نیز از جایگاه ۵۲ به ۴۸ و دانشگاه صنعتی سیرجان از رتبه ۷۹ به ۷۷ ارتقا یافتند.
بر پایه جدیدترین گزارش موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) که در پایان فروردین‌ماه ۱۴۰۴ به‌صورت رسمی منتشر شد، دانشگاه شهید باهنر موفق شد جایگاه شانزدهم را در میان تمامی دانشگاه‌های کشور و رتبه دوازدهم را در میان دانشگاه‌های جامع کشور از آن خود کند.
این دستاورد در حالی رقم خورده که دانشگاه باهنر در شاخص «دیپلماسی علمی» نیز در میان دانشگاه‌های جامع کشور، به رتبه دهم دست یافته است. جایگاهی که نشان‌دهنده رشد چشمگیر تعاملات علمی بین‌المللی، همکاری‌های پژوهشی و جایگاه فزاینده دانشگاه در عرصه علم جهانی است.
سقوط ۱۳ پله‌ای دانشگاه هایتک
دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته (هایتک) اما در این رتبه‌بندی جایگاه ۴۰ را کسب کرد که نسبت به دوره قبل که رتبه ۲۷ را به دست آورد، ۱۳ پله سقوط را نشان می‌دهد همچنین در این رتبه‌بندی دانشگاه جیرفت از رتبه ۸۶ به ۹۰ و دانشگاه بم از جایگاه ۹۱ به ۹۲ رسیده است.
مقایسه رتبه کنونی دانشگاه‌ها با ۲ دوره قبل نشان می‌دهد دانشگاه هایتک از رتبه ۱۹ به ۴۰ رسیده و در مجموع ۲۱ پله سقوط داشته است که تقریبا هیچ دانشگاهی در ایران چنین افت رتبه ای را در سه دوره اخیر نداشته است.
این درحالی است که گفته می‌شود این ارزیابی‌ها مربوط به عملکرد سال‌های گذشته است و ارزیابی سال‌های بعد از وضعیت کنونی دانشگاه، ممکن است آماری قابل تامل‌تر را از این دانشگاه پیش رو بگذارد زیرا بسیاری از کارشناسان، بهش قابل توجه رتبه‌های سال‌های قبل دانشگاه هایتک را مربوط به عملکرد و شاخصه‌های عملکردی پارک علم و فناوری آن مرتبط می‌دانند که به تازگی این پارک دیگر کارکرد استانی ندارد و پارک مستقل استان راه اندازی شده است.
طبق اطلاعات مندرج در پایگاه موسسه استنادی جهان اسلام، اطلاعات پژوهشی رتبه‌بندی سال ۱۴۰۲-۱۴۰۱ مربوط به بازه زمانی ۲۰۲۲-۲۰۲۰ و اطلاعات پرسشنامه مربوط به بازه زمانی ۱۴۰۱-۱۳۹۹ است که به تازگی (۳۰ فروردین ۱۴۰۴) منتشر شده است.
همچنین اطلاعات پژوهشی رتبه‌بندی سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰ مربوط به بازه زمانی ۲۰۲۰-۲۰۱۸ و اطلاعات پرسشنامه مربوط به بازه زمانی ۱۳۹۹-۱۳۹۷ بوده که در پایگاه موسسه قابل مشاهده است، در این گزارش از آن به عنوان رتبه‌بندی دوره قبل یاد شده است.
در شاخص فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی در بین ۱۰۱ دانشگاه رتبه‌بندی شده، دانشگاه شهید باهنر در جایگاه ۳۶، ولی‌عصر (عج) رفسنجان در رده ۲۰، بم در رده ۹۱، جیرفت در جایگاه ۸۹، صنعتی سیرجان در رده ۹۴ و دانشگاه هایتک در رده ۱۰۰ قرار دارد که پایین ترین جایگاه در بین دانشگاه‌های استان به شمار می‌رود و این شاخص تحت این عنوان در دوره پیشین وجود ندارد.
ارتقای پنج دانشگاه در شاخص‌های فناوری و نوآوری
نسبت به دوره قبل در شاخص فناوری و نوآوری از ۶ دانشگاه استان پنج دانشگاه ارتقا و هایتک افت داشته؛ در شاخص فناوری و نوآوری دانشگاه شهید باهنر از جایگاه ۴۸ به ۲۹، دانشگاه ولی‌عصر از ۵۷ به ۲۶، جیرفت از ۱۰۱ به ۸۰، بم از ۹۲ به ۸۲، صنعتی سیرجان از ۶۱ به ۵۳ ارتقا یافته اند اما فقط دانشگاه هایتک دچار افت رتبه شده و از رده سوم به ششم رسیده است.
در شاخص فناوری نیز برخی دانشگاه‌های استان کرمان با افت رتبه روبه‌رو شده اند و در این شاخص جایگاه دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان از رتبه سه به ۶ رفته که نسبت به دوره قبل سه رده افت داشته و دانشگاه باهنر در این شاخص در جایگاه ۲۹، ولی عصر در رده ۲۶، بم در رده ۸۲، جیرفت در جایگاه، ۸۰، صنعتی سیرجان در رده ۵۳ قرار دارد.
ضرورت تجدیدنظر در شاخص‌ها
همانطور که گفته شد این رتبه‌بندی حاصل محاسبه شاخص‌های آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری، مرجعیت و دیپلماسی علمی و فناوری، فرهنگی- اجتماعی و دانشجویی و مدیریت و بهره وری است.
بر این اساس، دانشگاه هایتک در بین ۲۴ دانشگاه صنعتی کشور رتبه دهم را به دست آورده که نسبت به دوره قبل در جمع دانشگاه‌های صنعتی سه رتبه پایین‌تر آمده و دانشگاه شهید باهنر در بین دانشگاه‌های جامع موفق به کسب رتبه دوازدهم شده است که نسبت به دوره قبل هشت مرتبه ارتقا را نشان می‌دهد.
هرچند دانشگاه‌های استان کرمان از کادر علمی مجرب و نخبگانی برخوردار هستند، اما به نظر می‌رسد در بسیاری از شاخص‌ها باید تجدید نظر و فعالیت بیشتری داشته باشند تا مسیر آنها به سمت صعودی در ارزیابی‌ها و رتبه‌بندی برود.