به گزارش خبرنگار موسیقی >>ایرنا، تالیف و انتشار کتاب‌های حوزه موسیقی به خصوص در حوزه آموزشی در سال‌های اخیر نسبت به گذشته رشد یافته است، با این وجود این حوزه، با مشکلاتی همچون ترویج کتاب‌های زرد مواجه است؛ کتاب‌هایی که مبنای علمی و پژوهشی ندارند و مخاطبان را دچار سردرگمی می‌کنند.
براین اساس با رضا مهدوی آهنگساز، پژوهشگر موسیقی، مولف و مدیر اسبق بخش موسیقی انتشارات سوره مهر درباره وضعیت کمی و کیفی کتاب‌های موسیقی، کمبودها و نیازهای این حوزه گفت و گو کرده‌ایم که در ادامه می‌آید.
این آهنگساز و پژوهشگر موسیقی درباره تجربیات خود در حوزه انتشار کتاب‌های موسیقی به خبرنگار ایرنا اظهارداشت: سال‌ها در مرکز موسیقی حوزه هنری و دفتر موسیقی انتشارات سوره مهر به مطالعه کتاب‌ها در کنار دیگر کارشناسان پرداختم و مجوز نشر کتاب‌های موسیقی را متناسب با اهداف این مجموعه‌ها صادر کردم و طی ۱۰ سال، مجوز نشر ۱۵۰ کتاب تخصصی و مرجع در کلان موسیقی ایران در بخش موسیقی انتشارات سوره مهر ارایه شد.
وی گفت: در دفتر تالیف و برنامه‌ریزی کتب وزارت آموزش و پرورش نیز برای نخستین بار در تاریخ نظام آموزشی و تربیتی در سال ۱۳۸۰ طرح و برنامه تدوین و چگونگی تدریس موسیقی با عنوان «تربیت شنوایی، هنرهای شنیداری و هنرهای آوایی» را در سه مقطع تحصیلی نظام جدید انجام دادم که بخشی را تالیف کردم و بخشی را به مرور سفارش می‌دادیم. نخستین کتاب رسمی موسیقی کنکور هنر از بنده است که توسط انتشارات برهان و رشد وابسته به آموزش و پرورش منتشر شد و تاکنون جزو مجموعه‌هایی است که سوالات موسیقی از آن انتخاب می‌شوند.
مهدوی درباره وضعیت کتاب‌های موسیقی از لحاظ کمی و کیفی بیان کرد: کتاب‌های منتشر شده در گذر زمان، با توجه به محتوا، شاکله و اهدافشان وضعیت‌های متفاوتی پیدا می‌کنند، کتاب‌های موسیقی هر چه به سمت تخصصی‌تر شدن سوق پیدا کنند، کار را برای مولف، گردآورنده و یا مترجم سخت‌تر می‌کنند چرا که افراد تخصصی و فوق تخصصی جزو جامعه هدف مورد نظر هستند.
این پژوهشگر موسیقی اظهارداشت: امروز به واسطه فراوانی مطالب در فضای مجازی، کم‌حوصلگی مخاطب؛ هنرجویان و دانشجویان و حتی عموم مردم علاقه‌مند به موضوعی خاص با توجه به نیاز اصلی که دارند، کم مطالعه می‌کنند و مخاطبان برای رفع نیاز مقطعی و نه دراز مدت، به دنبال کتاب‌های ساده، گردآوری شده و کم‌صفحه هستند.
وی با اشاره به وضعیت نشر کتاب‌های موسیقی در مقایسه با گذشته افزود: در سال‌های اخیر کیفیت چاپ و انتشار کتاب‌های موسیقی ارتقا پیدا کرده است و امکانات بیشتری همچون صفحه‌بندی، طراحی گرافیک جلد و صفحه برای انواع محتواها در نظر گرفته شده است.
مهدوی بیان کرد: امکان تعداد چاپ کم با کاغذهای متفاوت که اصطلاحا دیجیتال گفته می‌شود، انبارداری را ساده می‌کند و پس از هر شمارگان اندک پس از فروش، امکان چاپ مجدد با اصلاحات و به روزآوری را فراهم می‌کند، به عنوان مثال در گذشته اگر کتابی با اشتباهاتی در شمارگان ۲ هزار نسخه منتشر می‌شد، اصلاح آن برای چاپ مجدد نیازمند سال‌ها زمان بود.
مدیر اسبق بخش موسیقی انتشارات سوره مهر درباره کمبوها و نیازهای نشر کتاب‌های موسیقی اظهارداشت: این حوزه نیازمند تبلیغ مناسب از سوی تمامی رسانه‌های دولتی و خصوصی است، به ویژه دولت‌ها برای فرهنگسازی در حوزه هنر از جمله مقوله مهم کتاب موظف هستند تمام تلاش مادی و معنوی خود را مصروف کنند.
وی گفت: در شرایط مظلومیت فرهنگی لازم است برخورد مناسب با مولفان، پدیدآورندگان و ناشران صورت گیرد و دارای چارچوبی خاص باشد تا آنان با دل‌گرمی و وقت بیشتری اقدام به تالیف کتاب بکنند، قیمت کتاب از گذشته در تمامی کشورهای دنیا مسئله بوده و باید در کنار کتاب‌های صوتی که امروزه جایگاه خود را در میان توده مردم پیدا کرده است، برای انتشار کتاب‌ها به صورت فیزیکی یارانه اختصاص داده شود.
مهدوی با اشاره به رواج کتاب‌های زرد و کتاب‌سازی در حوزه موسیقی افزود: شایسته است که شوراهای نظارتی در مقاطع مختلف به صورت جدی در صدور مجوز اقدام کنند، کتاب‌های بسیاری با عنوان‌ها و محتواهای مشترک سعی می‌کنند با ساده‌سازی کلمات، جملات و یا تجربه‌های شخصی، بعضی مطالب را به صورت پیش‌نیاز برای رسیدن به مطالعه یک کتاب سنگین آماده کنند که در نوع خود خوب است اما این کار نیازمند شیوه و روش‌مندی خاصی است که از عهده هر کسی برنمی‌آید.
این کارشناس موسیقی اظهارداشت: همچنین شوراهای نظارتی باید بر فعالیت گردآورندگان یا مولفان چنین کتاب‌هایی نظارت کنند و آنان را وادار کنند که در پایان کتاب از منابعی که برای تهیه آنها بهره بردند، مطرح کنند. متاسفانه در سال‌های اخیر برخی از مولفان سخنان، جملات و نتایج تحقیقات دیگران را بدون ذکر منبع مطرح می‌کنند که در این حوزه، اهمیت نظارت قبل از انتشار کتاب، باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد و کتاب‌ها از سوی افراد متخصص هر رشته مطالعه و سپس مجوز نشر بگیرند.
وی با اشاره به سی و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران که اردیبهشت ماه امسال در مصلای امام خمینی (ره) برگزار شد، گفت: نمایشگاه کتاب، رویدادی کاملا شناخته شده است و هر ساله مخاطبان زیاد از اقصی نقاط کشور برای حضور در آن به تهران می‌آیند، نمایشگاه‌ها فقط عرصه‌ای برای عرضه محتواها در ویترین و قالب فضای مباحثه و اِمعان نظر پدیدآورندگان و تولیدکنندگان هستند و نه موارد فروشگاه داری.
مهدوی افزود: با توجه به اینکه متولیان بالادستی فرهنگ، نمایشگاه را فرصت مغتنمی برای فروش در شرایط سخت اقتصادی و ورشکستگی برای برخی ناشران می‌دانند، این نمایشگاه را از رویکرد کاملا تخصصی به عرصه عمومی تبدیل کرده‌اند که آورده اقتصادی را هم دربرداشته باشد. پیشنهاد می‌کنم حداقل دو سه روز اول نمایشگاه به جامعه پژوهشی، تحقیقاتی، دانشگاهی و مرجع اختصاص پیدا کند تا آنان بتوانند بدون دغدغه، مشاهده‌گر و سفارش‌دهنده باشند.