به گزارش خبرنگار >>ایرنا، روابط میان ایران و ازبکستان ریشه در سال‌های دور دارد؛ زمانی که شهرهای سمرقند و بخارا به‌عنوان مراکز علمی و فرهنگی جهان اسلام شناخته می‌شدند و زبان فارسی در این مناطق رواج داشت. پس از استقلال ازبکستان در سال ۱۹۹۱ (۱۳۷۰ شمسی)، ایران از نخستین کشورهایی بود که این استقلال را به رسمیت شناخت و با این کشور روابط دیپلماتیک برقرار کرد. در سال‌های اخیر، با تغییرات سیاسی در ازبکستان و تمایل دو کشور به گسترش همکاری‌ها، روابط دوجانبه وارد مرحله‌ای جدید شده است.
در همین چارچوب است که باید >>سفر امروز (یکشنبه) عبدالله عارفوف نخست وزیر ازبکستان به تهران جهت دیدار با مقام های کشورمان و شرکت در همایش تجاری مشترک فعالان اقتصادی دو کشور، را ارزیابی کرد.
سفری که به گفته اکبر گداری مدیرکل دفتر آسیای میانه، قفقاز و روسیه سازمان توسعه تجارت ایران، علاوه بر همایش یادشده، با >>افتتاح مرکز تجاری ازبکستان در ایران نیز همراه خواهد شد.
>>میراث مشترک تاریخی
ایران و ازبکستان با اشتراکات تاریخی، زبانی و تمدنی عمیق، پیوندهای فرهنگی مستحکمی را شکل داده‌اند.
منطقه‌ای که امروزه به عنوان ازبکستان شناخته می‌شود، در گذشته بخشی از قلمرو فرهنگی و تمدنی ایران بزرگ بوده است. شهرهای تاریخی مانند سمرقند و بخارا، مراکز مهم علمی، فرهنگی و دینی در جهان اسلام و تمدن ایرانی محسوب می‌شدند. این شهرها محل فعالیت دانشمندان و ادیبان برجسته‌ای بودند و زبان فارسی به عنوان زبان علمی و ادبی در این مناطق رواج داشت و آثار بسیاری به این زبان نگاشته شده‌اند.
زبان فارسی نقش مهمی در پیوندهای فرهنگی ایران و ازبکستان ایفا کرده است. در شهرهایی مانند سمرقند و بخارا، زبان فارسی به عنوان زبان ارتباطی و فرهنگی مورد استفاده قرار می‌گرفت. حتی امروزه نیز، اقلیت‌های فارسی‌زبان در این مناطق حضور دارند و زبان فارسی به عنوان میراث فرهنگی مشترک مورد توجه است.
>>روابط سیاسی و پیشینه آن
روابط سیاسی ایران و ازبکستان در سال‌های اخیر روندی رو به رشد داشته و به سمت تقویت همکاری‌های دوجانبه در زمینه‌های مختلف حرکت کرده است.
ایران در دسامبر ۱۹۹۱ (آذر ۱۳۷۰) استقلال ازبکستان را به رسمیت شناخت و در مه ۱۹۹۲ (اردیبهشت ۱۳۷۱) روابط دیپلماتیک میان دو کشور برقرار شد.
سفارت ایران در تاشکند در نوامبر ۱۹۹۲ (آبان ۱۳۷۱) و سفارت ازبکستان در تهران در مه ۱۹۹۵ (اردیبهشت ۱۳۷۴) افتتاح شدند.
در سپتامبر ۲۰۲۲ (شهریور ۱۴۰۱)، رئیسان جمهوری ایران و ازبکستان در سمرقند دیدار کردند و ۱۷ توافق‌نامه در زمینه‌های انرژی، حمل‌ونقل و تجارت به امضا رساندند.
این توافق‌ها نشان‌دهنده تمایل دو کشور به گسترش همکاری‌های اقتصادی و سیاسی است.
همچنین ازبکستان از عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای حمایت کرده است و دو کشور در زمینه‌های امنیتی و ثبات منطقه‌ای، به ویژه در افغانستان، همکاری دارند.
در همین چارچوب پروژه‌های مشترکی مانند راه‌آهن ازبکستان-افغانستان-ایران برای تقویت ارتباطات منطقه‌ای در دست اجرا هستند.
>>گذشته مشترک، آینده‌ای همگام
با وجود تفاوت‌های سیاسی و فرهنگی، ایران و ازبکستان با تأکید بر منافع مشترک، به دنبال تقویت روابط دوجانبه هستند. توسعه همکاری‌ها در زمینه‌های اقتصادی، فرهنگی و امنیتی می‌تواند به تعمیق روابط سیاسی بین دو کشور کمک کند.
در مجموع، روابط سیاسی ایران و ازبکستان در مسیر تقویت و گسترش قرار دارد و با توجه به اراده سیاسی موجود، چشم‌انداز روشنی برای همکاری‌های آینده متصور است.
با توجه به اشتراکات فرهنگی، تاریخی و تمدنی، ایران و ازبکستان ظرفیت‌های فراوانی برای توسعه همکاری‌ها در زمینه‌های مختلف دارند و از این رو توسعه روابط اقتصادی، ترانزیتی به همراه دیپلماسی فرهنگی و علمی می‌تواند به تعمیق روابط سیاسی و تقویت ثبات در منطقه آسیای مرکزی منجر شود.