مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران روز دوشنبه، همزمان با نخستین روز از هفته جهانی ستاره‌شناسی امسال از برنامه‌های تدارک‌یافته این انجمن به این مناسبت با >>ایرنا به گفت‌وگو نشست.
مسعود عتیقی ضمن تسلیت به هم‌وطنان به ویژه اهالی خونگرم و صمیمی هرمزگان به واسطه حادثه تلخی که شنبه، ششم اردیبهشت‌ماه امسال در اسکله بندر رجایی رخ داد و به جان باختن و مجروح شدن شماری از مردم عزیزمان منجر شد، ابراز امیدواری کرد که مجروحان حادثه هر چه زودتر، سلامتی خود را به دست آورند.
>>وی با اشاره به تاریخچه شکل‌گیری روز و هفته جهانی ستاره‌شناسی اظهار داشت: سال ۱۹۷۳ میلادی فردی به نام داگ برگر در یکی از ایالت‌های آمریکا تلسکوپ خود را به میان مردم برد و در حقیقت، بنیان روزی را گذاشت که مردم به جای اینکه به رصدخانه‌ها بروند، تلسکوپ‌ها به میان مردم برده شود.
عتیقی ادامه داد: از این طریق، حرکتی آغاز شد که به مرور با پیوستن دیگر ایالت‌های آمریکا، ابتدا یک حرکت داخلی و سپس بین‌المللی با پیوستن کشورهای مختلف، شکل گرفت.
وی یادآور شد: در سال ۱۳۸۰ خورشیدی، برای اولین بار در کشورمان، منطبق با تقویم جهانی این رویداد، انجمن نجوم آماتوری ایران در فرهنگسرای بهمن، برنامه‌های علمی و ترویجی برگزار کرد و اطلاعات موجود در پوستر و بروشورهایی که از طریق پُست دریافت کرده بود را در میان مردم علاقه‌مند توزیع کرد.
این صاحبنظر حوزه نجوم خاطرنشان کرد: اینگونه حرکت‌های نمادین، فرصتی ایجاد می‌کند تا عموم مردم به ویژه جوان‌ها و نوجوان‌ها با دانش کهن و جذاب ستاره‌شناسی انس بگیرند و زمینه‌ساز این باشد که جوان‌های ما به تحصیل علوم پایه در دانشگاه‌ها و دانش آسمانی اخترشناسی روی آورند.
به گفته وی، طی سال‌ها انجمن نجوم آماتوری ایران هر سال یک شعاری داشته و به طور معمول هم لیگ برگزارکننده هم پیشنهاد می‌کند که کشورها بنا به شرایط و اقتضائات خود، شعارشان را انتخاب کنند. از همین رو انجمن نجوم آماتوری ایران، شعار امسال خود را «از خاک تا افلاک» انتخاب کرد تا مردم کشورمان را به اجرام آسمانی و اتفاقاتی که در آسمان می‌افتد، توجه بدهد و برنامه‌هایی را در همین راستا تعریف کرده است.
>>عتیقی توضیح داد: روز جهانی ستاره‌شناسی به عنوان یک مناسبت خاص، به صورت ویژه‌ای تعیین می‌شود و تاریخ آن در تقویم سالانه، ثابت نیست به این ترتیب که از میانه ماه آوریل تا میانه ماه می میلادی، روز شنبه‌ای که به تربیع اول ماه نزدیک باشد؛ به عنوان روز جهانی ستاره‌شناسی انتخاب می‌شود و از دوشنبه قبل آن تا یکشنبه پس از روز جهانی نجوم، هفته جهانی نجوم است.
وی توضیح داد: اما دلیل اینکه چرا تربیع اول کره ماه، برای تعیین روز جهانی ستاره‌شناسی انتخاب می‌شود، این است که چون ماه، همسایه زمین است و جِرم دوست‌داشتنی ما زمینی‌هاست، رصد آن از طریق تلسکوپ برای مردم می‌تواند جذابیت داشته باشد.
عتیقی ادامه داد: طی سال‌های گذشته، فرصتی را فراهم کرده‌ایم تا علاقه‌مندان بتوانند کنار تسلکوپ‌ها از ناهمواری‌ها و دهانه‌های سطح ماه را رصد و با تلفن‌های همراه خود عکس‌برداری کنند و توشه‌ای باشد که خاطره آن روز را حفظ کنند و انگیزه‌ای برای فعالیت‌های آینده آنها در این مسیر ایجاد کند.
وی افزود: از طرف دیگر، چون به ماه توجه شده و ماه در هر شب، شکل متفاوتی دارد قاعدتا در هر سال، رسیدن ماه به تربیع اول و آن روز شنبه‌ای که به تربیع اول، نزدیک باشد، متفاوت خواهد شد.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران اظهار داشت: به همین خاطر روز شنبه ۱۳ اردیبهشت (۳ ماه می ۲۰۲۵) روز جهانی ستاره‌شناسی است و از روز دوشنبه ۸ تا یکشنبه ۱۴ اردیبهشت، هفته جهانی نجوم تعیین شده است.
>>میزبانی ساکنان خانه سالمندان کهریزک از آیین گشایش هفته جهانی ستاره‌شناسی
وی با اشاره به اینکه از امروز، هشتم اردیبهشت‌ماه (۲۸ آوریل) هفته جهانی ستاره‌شناسی ۲۰۲۵ آغاز می‌شود و اجرای ویژه‌برنامه‌های آن تا ۱۴ اردیبهشت ماه (۴ ماه می) ادامه خواهد داشت، اضافه کرد: انجمن هر سال برنامه‌هایی برای این مناسبت‌ها تدوین می‌کند.
عتیقی ادامه داد: در آغازین روز هفته جهانی ستاره‌شناسی، (امروز، ۸ اردیبهشت‌ماه) در جمع سالمندان، معلولان و مددکاران آسایشگاه خیریه کهریزک هستیم و با توجه به اینکه دبیر فقید انجمن؛ سید عبدالامیر شیرازی در دهه ۹۰ در چنین مناسبتی تلسکوپ را میان معلولان کهریزک برد و اکنون در میان ما نیست، این برنامه با گرامیداشت نام وی برنامه‌ریزی شده است.
>>برای تماشای آسمان در روز جهانی ستاره‌شناسی به بازار تهران بروید
وی در خصوص دیگر برنامه‌های در نظر گرفته شده برای هفته جهانی ستاره‌شناسی امسال توضیح داد: برای روز شنبه ۱۳ اردیبهشت، برنامه‌ریزی شده است که در یک مکان متفاوت و جدید، برنامه‌ها را دنبال کنیم به این نحو که به جای اینکه مردم به رصدخانه‌ها بروند، تلسکوپ در میان آنها برده شود.
>>عتیقی یادآور شد: امسال بازار تهران به عنوان محل تمرکز اجرای برنامه‌های انجمن نجوم آماتوری در نظر گرفته شده است، زیرا بازاریان و مخاطبان در این مکان از شهرهای مختلف ایران تردد می‌کنند و از آنجا که عامه مردم حضور دارند، تلاش می‌شود این توجه را به مردم بدهیم که در این فضا به جز داد و ستد زمینی، به افلاک و زیبایی‌های آن هم توجه کنند.
وی ضمن قدردانی از همکاری شهرداری منطقه ۱۲ برای هماهنگی در اجرای این برنامه‌ها اظهار داشت: هماهنگی‌های لازم در سبزه‌میدان و ورودی بازار بزرگ تهران انجام شده تا افرادی که از این مکان تردد می‌کنند از برنامه‌های هفته جهانی اخترشناسی استفاده کنند، البته در این میان ما صرفا به بزرگترها و جامعه بازاری توجه نکرده‌ایم بلکه غرفه‌ای در سبزه‌میدان برای نوجوانان و جوانان ایجاد شده است که آنها با ساعت‌های آفتابی - که روزگاری در کشور ما مرسوم بوده - و اساس کار آنها آشنا شوند و حتی با ابزارهایی که در اختیارشان قرار می‌دهیم، این ساعت‌ها را بسازند.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران، زمان اجرای این برنامه را از ساعت ۱۶ تا ۲۱ شنبه آینده اعلام کرد و ادامه داد: همچنین شرایطی فراهم شده تا کودکان نیز در این غرفه امکان حضور داشته باشند و آنچه در افکارشان درباره آسمان و نجوم می‌گذرد را نقاشی کنند و قرار است عکس‌ها و تصاویر برگزیده آنها در فضاهای مجازی انجمن منتشر شود و برای آنها جوایزی هم در نظر گرفته شده است.
وی اظهار داشت: پایان‌بخش برنامه‌های هفته جهانی ستاره‌شناسی ۱۴۰۴، آیین گرامیداشت بانو آلینوش طریان فقید؛ مادر نجوم ایران است که در روز یکشنبه ۱۴ اردیبهشت‌ماه در مرکز سالمندان توحید برگزار می‌شود و قرار است اعضای انجمن، تلسکوپ‌های خود را به میان سالمندان ببرند چرا که طی سال‌هایی که این برنامه برگزار شده است، در خانه سالمندان با افراد، اساتید و بزرگانی برخورد کردیم که در گرایش‌های علمی و حتی فیزیک درس خوانده‌اند و در دانشگاه تدریس کرده و فعال بودند.
عتیقی تصریح کرد: با وجود این مفاخر، امید است در این مناسبت‌ها از میان نوجوانان امروز، مفاخر آینده ایران را به جامعه جهانی معرفی کنیم.