>>به گزارش ایرنا، در دنیای پر از تکرار و یکنواختی و روزمره‌گی، جست‌وجوگری و ماجراجویی به جهت شعله‌ور کردن احساس شادی و نشاط و ایجاد خاطره‌ای خاص و متمایز به وسیله گردشگری هیجانی میسر می‌شود از همین رو یکی از شاخه‌های گردشگری در دنیای امروز تحت عنوان گردشگری ماجراجویانه تعریف شده است.
استان‌هایی نظیر چهارمحال و بختیاری به واسطه طبیعت بکر و برخورداری از عناصر طبیعی منحصر به فرد خود فضای مناسبی برای رونق گردشگری از جمله گردشگری ماجراجویانه فراهم کرده است.
از قایق‌سواری و رفتینگ در آب‌های خروشان، پاراگلایدر و زیپ‌لاین تا بانجی‌جامپینگ از قابلیت‌های گردشگری ماجراجویانه چهارمحال و بختیاری به شمار می‌رود که می‌تواند سالانه علاقه‌مندان بسیاری را برای تجربه لحظات پرهیجان به خود جذب کند.
گاهی گردشگران می‌توانند با یک تیر چند نشانه بزنند و علاوه‌بر استفاده از طبیعت بکر و کوهستانی این استان، از نزدیک با زندگی عشایر آشنا شوند و در کنار آن گردشگری ماجراجویانه و هیجانی را هم تجربه کنند.
اما گاهی گردشگران می‌توانند با یک تیر چند نشانه بزنند و علاوه‌بر استفاده از طبیعت بکر و کوهستانی این استان، از نزدیک با زندگی عشایر آشنا شوند و در کنار آن گردشگری ماجراجویانه و هیجانی را هم تجربه کنند از همین رو پیشنهاد می‌شود گردشگرانی که می‌خواهند از همه این مواهب برخوردار شوند، «جَرّه سواری» را از دست ندهند.
جره وسیله‌ای بسیار ساده اما کاربردی است که عشایر و مردم محلی برای عبور از رودخانه از سال‌های گذشته تاکنون استفاده می‌کنند.
جره از اتصال یک کابل به ۲ سر رودخانه ساخته می‌شود و با قرقره‌ای که دارد فرد یا افراد خود را به آن وصل کرده و از عرض رودخانه عبور می‌کنند.
>>قدمت جره به بلندای تاریخ عشایر
سابقه ساخت جره و استفاده از آن به سال‌های بسیار دور می‌رسد و قدمتی به بلندای تاریخ و هویت عشایر دارد و بنا بر گفته کارشناسان میراث فرهنگی، نمی‌توان تاریخی برای آن تعیین کرد اما یک کارشناس میراث فرهنگی در همین خصوص گفته است که ساخت جره به سبک کنونی به دوران قاجار می‌رسد.
اردشیر آخوندی در گفت‌وگو با خبرنگار >>ایرنا گفت: جره‌هایی که از سال‌های گذشته در منطقه وجود دارد از سیم‌های فلزی قوی (سیم بوکسل) ساخته شده است که قدمت آن به دوران قاجار و زمانی که انگلیسی‌ها وارد منطقه شده و اقدام به ساخت پل موجود در منطقه دوپلان می‌کنند، می‌رسد.
وی ادامه داد: این در حالی است که پیش از آن به نظر می‌رسد جره‌ها از طناب‌های نخی ساخته شده بودند و به عبارتی معبر و راه ارتباطی عشایر به جهان خارج بوده است.
این کارشناس میراث فرهنگی با بیان اینکه جره‌های کنونی در منطقه قابلیت ثبت ملی را دارد اظهار داشت: نه تنها برخی جره‌های کنونی ارزش تاریخی دارد و می‌طلبد که در فهرست آثار ملی ثبت شود بلکه با ثبت آن می‌توان این میراث را برای نسل‌های آینده نیز حفظ کرد و علاوه‌بر آن از این طریق می‌توان در حفظ اصالت‌های زندگی عشایری منطقه نیز گام اساسی برداشت.
آخوندی با بیان اینکه جره‌ها اتصال دهنده حرکت عشایر از یک سوی رودخانه به سوی دیگر بوده‌اند و به نوعی در گذشته به عنوان یک شبه ایلراه به شمار می‌رفته است تصریح کرد: اگر چه در سال‌های اخیر برخی مظاهر زندگی عشایر در مسیر کوچ رنگ باخته و در پاره‌ای از موارد شاهد کوچ ماشینی عشایر هستیم اما در گذشته این جره‌ها نقش اساسی را در انتقال عشایر از یک سوی رودخانه به سوی دیگر داشته است و امروزه می‌توان با حفظ این کاربری از آن به عنوان یک ابزار گردشگری بهره گرفت.
>>جره و گردشگری عشایری
یک کارشناس امور عشایر چهارمحال و بختیاری نیز در همین خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: در حال حاضر ۱۶ جره در نقاط مختلف استان از جمله شهرستان‌های کوهرنگ، لردگان و اردل در جابه‌جایی عشایر و کوچ آنها به مناطق ییلاقی فعال است.
نوید غریب‌شاهی افزود: این جره‌ها در گذشته تنها یک کاربری و آن هم انتقال عشایر از یک سوی رود به سوی دیگر را داشت اما در سال‌های اخیر برخی از آنها به وسیله‌ای برای انتقال گردشگران به نقاط گردشگری تبدیل شده و کاربری گردشگری ماجراجویانه را به خود گرفته است.
وی تصریح کرد: به طور نمونه جَرّه‌ای که در منطقه زرده‌لیمه واقع شده است برای انتقال گردشگران به آبشار منطقه استفاده می‌شود و گردشگران برای تماشای آبشار زیبای زرده‌لیمه با جره عبور می‌کنند.
این کارشناس امور عشایر که خود از خانواده عشایری استان به شمار می‌رود توانمندسازی عشایر را از ضرورت‌های این حوزه برشمرد و گفت: برای ایجاد درآمد پایدار در مناطق عشایری می‌طلبد که از تمامی ظرفیت‌ها بهره گرفت که یکی از این ظرفیت‌ها گردشگری است.
غریب‌شاهی تصریح کرد: در همین راستا ۲۰ طرح گردشگری عشایری تدوین و برخی وارد مرحله اجرا شده است که جَرّه نیز می‌تواند در این خصوص بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد.
گردشگری عشایری می‌تواند نقش محوری در توانمندسازی عشایر ایفا کند چراکه ورود گردشگر به منطقه عشایر می‌تواند در شناخت افراد مختلف با توانمندی‌های عشایر نقش موثری داشته باشد.
وی یادآور شد: کشت گیاهان دارویی، صنایع‌دستی و تولید گوشت قرمز از جمله طرح‌های اقتصادی برای تنوع‌بخشی به معیشت عشایر و ایجاد درآمد پایدار است که در این میان گردشگری عشایری می‌تواند نقش محوری را ایفا کند چراکه ورود گردشگر به منطقه عشایر می‌تواند در شناخت افراد مختلف با توانمندی‌های عشایر نقش موثری داشته باشد و گردشگران از محصولات عشایری استان خریداری کنند.
این کارشناس امور عشایر استان با بیان اینکه می‌توان با هدف رونق گردشگری عشایر از جَرّه‌ها به نحو مطلوبی بهره گرفت اظهار داشت: جره‌ها نه تنها می‌تواند به نوعی گردشگری ماجراجویانه به شمار آید بلکه می‌توان از آن به عنوان ابزاری برای ورود به محیط عشایری استفاده کرد.
بیشتر ببینید:
>>>>«جَرّه»
غریب‌شاهی افزود: بهره‌گیری از جره‌ها برای رونق گردشگری عشایری نیاز به ساماندهی دارد و می‌توان مسوولیت اداره و بهره‌گیری گردشگری از این وسایل را به عشایر و مردم محلی به عنوان مالکین عرفی آن واگذار کرد.
وی بر ضرورت تسهیل در اعطای مجوزهای لازم برای رونق گردشگری و فعالیت‌های اقتصادی در مناطق عشایری استان تاکید کرد و گفت: با تلاش‌های صورت گرفته استعلام‌های لازم برای انجام فعالیت‌های اقتصادی جامعه عشایری استان از ۱۸ مورد به چهار مورد استعلام در سال‌های گذشته کاهش یافته است اما با این وجود همچنان فرایندهای پرپیچ و خم اداری مانع‌تراشی می‌کند و می‌طلبد در این خصوص بیش از پیش تسهیل‌گری شود.
>>قابلیت‌های جره در رونق گردشگری ماجراجویانه استان
معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چهارمحال و بختیاری نیز در همین خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: این استان قابلیت‌های بسیاری در حوزه گردشگری طبیعی دارد و یکی از شاخه‌هایی که باید بیش از پیش به آن پرداخت گردشگری ماجراجویانه است.
هادی قاسمی نافچی افزود: یکی از ابزارهایی که برای رونق گردشگری ماجراجویانه در اختیار داریم، جره است که در گذشته مورد استفاده عشایر و مردم محلی قرار می‌گرفت اما امروزه به سبب تحولات راهسازی و تغییراتی که در کوچ صورت گرفته کمتر مورد استفاده آنها قرار می‌گیرد از همین رو می‌توان از آن در حوزه گردشگری بهره گرفت.
به گفته وی، با توجه به اینکه مالکیت عرفی جره‌ها با مردم محلی و عشایر است آنها می‌تواند برای ایجاد کسب و کار و رونق فعالیت‌هایی گردشگری با ابزار جره از این اداره‌کل مجوز دریافت کند و به صورت سازماندهی شده از این طریق درآمدزایی کنند.
نظارت بر ایمنی وسایل مربوط به گردشگری ماجراجویانه از سوی اداره‌کل استاندارد مورد بررسی و تایید قرار می‌گیرد.
معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه نظارت بر ایمنی وسایل مربوط به گردشگری ماجراجویانه از سوی اداره‌کل استاندارد مورد بررسی و تایید قرار می‌گیرد اظهار داشت: در فواصل زمانی مشخص، گروهی برای نظارت بر وسایل گردشگری ماجراجویانه نظیر بانجی جامپینگ یا زیپ لاین در استان حضور پیدا کرده و این وسایل را بررسی و ارزیابی می‌کنند و برای ایمنی جره نیز می‌توان از این طریق عمل کرد.
قاسمی یادآور شد: برای رونق کسب و کار و از جمله گردشگری عشایری این اداره‌کل آمادگی همکاری با نهادهای مربوطه نظیر امور عشایر را دارد.
این استان اگرچه از مواهب طبیعی و خدادادی بسیاری در حوزه گردشگری برخوردار است اما از آنجاکه مطابق با یک نقشه مدون هدایت و پیگیری نمی‌شود نتوانسته تاکنون در اقتصاد استان تاثیرگذار باشد و از همین رو برخی کارشناسان معتقدند که گردشگری همانند دیگر فعالیت‌ها باید مبتنی بر توسعه پایدار باشد تا بتواند به اهداف خود برسد.
>>گردشگری در استان و ضرورت‌های توسعه پایدار
عضو هیات علمی گروه مدیریت جهانگردی دانشگاه شهرکرد در همین خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: این استان با توجه به موقعیت جغرافیایی خاص خود ظرفیت‌های بالقوه فراوانی برای جذب گردشگر را دارد اما اینکه چگونه بتوان از ظرفیت‌های گردشگری این استان استفاده کرد پیش‌نیاز این مهم این است.
سید محمد موسوی ادامه داد: در همین راستا لازم است در ابتدا ظرفیت‌های گردشگری استان را شناسایی کرد و از سوی دیگر نیاز بازار گردشگری استان را شناخت و بدانیم که پیشینه ورود گردشگران به استان چگونه بوده و نوع گردشگری در حال وقوع چه سمت و سویی دارد.
گردشگری در کنار تمامی مواهبی که برای استان‌ها دارد اما اگر بدون برنامه‌ریزی، مدیریت و نظارت کافی انجام گیرد در کوتاه‌مدت معکوس عمل کرده و تبعات منفی به همراه خواهد داشت.
وی با تاکید بر اینکه گردشگری در کنار تمامی مواهبی که برای استان‌ها دارد اما اگر بدون برنامه‌ریزی، مدیریت و نظارت کافی انجام گیرد در کوتاه‌مدت معکوس عمل کرده و موجب تبعات منفی زیادی می‌شود تصریح کرد: آنچه مشخص است باید گفت که گردشگری در چهارمحال و بختیاری بدون توجه به اصول توسعه پایدار گردشگری و بدون برنامه‌ریزی و نظارت و به صورت خودجوش در حال انجام است که می‌تواند در درازمدت آسیب زیادی به مقاصد گردشگرپذیر استان بزند.
این استاد دانشگاه توسعه گردشگری را نیازمند ورود هماهنگ همه دستگاه‌های مرتبط عنوان کرد و گفت: لازم است ابتدا همه دستگاه‌های اجرایی ذی‌نفع در گردشگری استان پای کار آمده و برای توسعه پایدار در این حوزه هم‌اندیشی و چاره‌اندیشی کنند.
موسوی پیشنهاد داد: تشکیل کارگروه‌ها و هسته‌های علمی و مشورتی با همکاری دانشگاه‌ها و استفاده از تجربه بخش خصوصی در همین رابطه می‌تواند برای دستگاه‌های اجرایی راهگشا باشد چرا که در این کارگروه‌ها ظرفیت‌های خاص و بالقوه گردشگری چه طبیعی و چه فرهنگی و چه جاذبه‌های ویژه در استان شناسایی و اقدامات لازم در خصوص بالفعل کردن آن صورت گیرد.
وی یادآور شد: خبر خوب این است که روند توسعه گردشگری در دنیا و در کشور ما از زندگی‌های ماشینی و پر هیاهو به سمت مناطق طبیعی، بکر و ناشناخته در حال سوق پیدا کردن است و لازم است که استان ما با توجه ظرفیت‌های بی‌نظیر خود آمادگی لازم را برای کسب سهم خوبی از این روند گردشگری پیدا کنند.
به گزارش ایرنا، آمارها حاکی از آنست که ۱۴ درصد جمعیت چهارمحال و بختیاری معادل ۱۲۴هزار و ۱۷۳ نفر در قالب ۲۵ هزار و ۱۱۰ خانوار را عشایر تشکیل می‌دهند و این استان از نظر جمعیت عشایری دومین استان کشور به شمار می‌رود و با دارا بودن یک میلیون و ۹۱۰ هزار و ۹۵۶ راس دام سبک و سنگین ۲۵ درصد گوشت کل کشور و ۳۵ درصد صنایع دستی و محصولات لبنی را تولید می‌کنند.
همچنین چهارمحال و بختیاری دارای بیش از ۸۰۰ جاذبه گردشگری شامل ۱۰۸ جاذبه طبیعی، ۶۷۴ جاذبه فرهنگی و تاریخی، هشت اثر دست‌ساز، ۱۲ روستای هدف گردشگری ملی و ۱۵ منطقه نمونه گردشگری است. این استان همچنین بیش از ۷۰۰ اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی دارد که شامل ۶۳۰ اثر منقول، پنج اثر منقول، ۷۸ اثر ناملموس و ۱۷ اثر طبیعی است که هریک از این آثار جاذبه‌ای دیدنی برای دوستداران تاریخ و طبیعت‌گردی است.
وجود ذخیرگاه جهانی زیست‌کره تنگ‌صیاد و سبزکوه، مناطق حفاظت شده، برخورداز سه هزار کیلومتر رودخانه، وجود آب و هوای چهارفصل، پایگاه قایق‌رانی و رفتینگ، برخورداری از نخستین سایت سنگفرش پاراگلایدر ایران، وجود مرتفع‌ترین سایت بانجی‌جامپینگ به ارتفاع ۷۵ متر در دوپلان شهرستان اردل، در کنار زندگی کوچ‌نشینی عشایر و جاذبه‌های فرهنگی نظیر صنایع دستی، سوغات محلی و روحیه مهمان‌نوازی مردم این مرز و بوم، چهارمحال و بختیاری را به یکی از مقاصد گردشگری کشور تبدیل کرده است.
در سند آمایش سرزمین این استان در کنار کشاورزی و صنعت گردشگری خود را به یکی از مزیت‌های نسبی این استان برای تحقق توسعه پایدار مطرح کرده است.