راهنمای سفری به یک شهر اسلامی
کَث کلارک در یادداشت کوتاهی که در وبسایت گاردین بر این فیلم منتشر کرده نوشته: «در این مستند راهنمای سفری به شهر مقدس اسلامی ارائه شده است؛ شهری که در بریتانیا بیشتر با نام مدینه شناخته می‌شود و در عربستان سعودی واقع است. مدینه یکی از مقاصد اصلی گردشگری مذهبی به شمار می‌آید و پس از مکه دومین شهر مهم از این حیث است. این شهر میزبان نخستین مسجد اسلام و محل دفن پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) است. برای هرکسی که قصد بازدید از این شهر را دارد، این مستند درباره اماکن مقدس آن تماشایی و ارزشمند است.
احتمالاً غیرمسلمانان هنگام تماشای مستند بارها مجبور خواهند شد تلفن‌های خود را بردارند تا اصطلاحات و وقایع تاریخی را جست‌وجو کنند. صدای راوی حالتی قدیمی‌مآب و اندکی آکادمیک دارد، مانند مستندهای بی‌بی‌سی در دهه ۱۹۷۰. مستند با نگاهی گذرا به هجرت پیامبر از مکه به مدینه در سال ۶۲۲ میلادی آغاز می‌شود؛ رویدادی که آغاز تقویم اسلامی را رقم زد. در زمان حال، چهره‌های زائران پنجره‌ای به معنویت و اهمیت این سفر روحانی برای مؤمنان گشوده است، گرچه با هیچ‌کدام از آن‌ها مصاحبه نمی‌شود.»
چاپ ۸ میلیون قرآن در سال
در ادامه یادداشت کلارک آمده: «تمرکز اصلی فیلم بر گشت‌وگذاری در اماکن دیدنی شهر است: عمدتاً مساجد، اما همچنین به کارخانه پیشرفته چاپ قرآن که سالانه هشت میلیون نسخه منتشر می‌کند پرداخته شده است. تصاویر هوایی خیره‌کننده، شگفتی‌های این اماکن را به‌خوبی نشان می‌دهد، از جمله مسجدالنبی که ۲۵۰ چتر غول‌پیکر دارد و در دمای بالای ۳۰ درجه سانتی‌گراد، باز می‌شوند تا سقفی نیمه‌شفاف بر فراز صحن بسازند.
بخشی از فیلم بیش از حد اطلاعاتی است، مانند زمانی که راوی درباره ظرفیت پارکینگ یک مسجد یا ساعات باز بودن سالن مطالعه مسجدی دیگر توضیح می‌دهد. با این حال، برخی از این اطلاعات واقعاً شگفت‌انگیزند: برای مثال، ۶۰۰۰ نفر در نظافت و نگهداری مسجدالنبی مشارکت دارند.»
سه‌گانه‌ای درباره اسلام
وبسایت نشریه «گراتزیا» که مجله‌ای پاکستانی درباره فشن است و به فرهنگ، سبک زندگی و سرگرمی هم می‌پردازد در بخشی از مطلبی که به مناسبت اکران این مستند در سینمایی در لندن منتشر کرده نوشته: «کارگردان این فیلم، ابرار حسین، فیلم‌ساز مسلمان بریتانیایی، لحن فردی انقلابی را ندارد، گرچه آثارش چنین تأثیری داشته‌اند. با ساخت مستند «مدینه»، حسین سه‌گانه بلندپروازانه‌اش را درباره سه مکان مقدس اسلام تکمیل می‌کند؛ این سه‌گانه با «یک روز در حرم» آغاز شد، سپس با «یک شب در الاقصی» ادامه یافت و اکنون با این اثر به اوج خود رسیده است: مدینه، شهر پیامبر، که برای نخستین بار در قالبی سینمایی و بلند ساخته شده است.»
در این مطلب، درباره کارگردان این مستند می‌خوانیم: «اجرای حسین چشم‌گیر و ریشه‌دار است. او سال‌ها در پشت دوربین به‌صورت بی‌سروصدا فعالیت می‌کرد، تولید برنامه‌های دینی برای شبکه Islam Channel و ساخت محتوایی که شکاف‌های فرهنگی را پر می‌کرد. بعدها او با سفر به بیش از ۳۰ کشور، مستندهایی برای خیریه‌های بشردوستانه تولید کرد. دوربین او همیشه بر امر مقدس متمرکز بود، اما نه هرگز از فاصله‌ای دور.»
به اعتقاد نویسنده این مطلب آنچه مستند «مدینه» را متمایز می‌سازد، صرفاً دسترسی آن به اماکن مقدس یا نادر بودنش به‌عنوان موضوعی سینمایی نیست؛ بلکه شفافیت معنوی پشت دوربین است. حسین می‌گوید: «واقعاً شعار خاصی نداشتم، اما نیت بسیار خوبی داشتم. می‌خواستم چیزی بسازم که مسلمانان به آن افتخار کنند، چیزی که بتواند در رسانه‌های جریان اصلی نیز جایگاهی شایسته داشته باشد.»