به گزارش >>>>همشهری آنلاین، اقتصاد ایران از بامداد جمعه، ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ با تجاوز وحشیانه رژیم صهیونیستی وارد دوره جدیدی شد. گرچه با این حمله نظامی که پاسخ سخت موشکی ایران را در پی داشت، شهرک‌نشینان صهیونیست با هجوم به فروشگاه‌ها شروع به انباشت آذوقه و مایحتاج کردند؛ اما در ایران بدون اغراق تسلط مردم بر اوضاع و مدیریت دولت بر بازار موجب شده تا شرایط بازار آرام بماند.
به‌دنبال شوک جنگی رژیم صهیونیستی به اقتصاد ایران، برنامه‌ریزی برای حفظ پایداری شبکه‌های تأمین نیاز مردم اعم از کالاهای اساسی و آذوقه، نان، انرژی و سوخت و... با وجود خرابکاری مزدوران اسرائیلی در دستور کار دولت قرار گرفت.
پیرو این شرایط، تلویزیون اینترنتی همشهری با برگزاری سلسله میزگردهای تخصصی به بررسی ابعاد مختلف این رویداد می‌پردازد و در میزگرد حاضر با حضور سیدمهدی نیازی، قائم‌مقام و سرپرست اسبق وزارت صنعت، معدن و تجارت، به بررسی ابعاد مدیریت اقتصاد در شرایط جنگی پرداخته است.
مانور دوره‌ای مدیریت بازار
سیدمهدی نیازی، قائم‌مقام و سرپرست اسبق وزارت صنعت، معدن و تجارت: ما در طول سال، فارغ از اینکه چه اتفاقاتی در کشور رخ می‌دهد، به‌دلیل مناسبت‌های مختلف مانند شب عید، ماه مبارک رمضان، محرم و... همواره نوساناتی در عرضه و تقاضای کالا داریم و همیشه دولت‌ها به‌ویژه وزارتخانه‌های صمت و جهادکشاورزی از قبل برای مدیریت اوضاع برنامه‌ریزی می‌کنند. در این فرایند، دوره تأمین کالا متناسب با نیازهای مناسبت پیش از موعد برنامه‌ریزی می‌شود.
با توجه به این تجارب و شرایط خاص کرونا و عملیات وعده صادق یک و ۲، ایران نشان داد که با توجه به ظرفیت‌های کشور در تأمین نیازها، همیشه توانسته حتی در مواقعی که دنیا با بحران کالا مواجه می‌شود، در ایران چنین وضعیتی رخ ندهد.
تأمین نیاز با توان تولید داخل
ما نه‌تنها در داخل کشور مشکلی برای تأمین نیازها نداریم بلکه الآن بسیاری از این تولیدات در حال صادرات است و در بحث غذا از بزرگ‌ترین صادرکنندگان خاورمیانه هستیم. حالا هم باوجود شرایط جنگی، هیچ مسئله‌ای ازنظر کمبود کالا یا محدودیت نداریم و ذخایر در بهترین وضعیت است.
با این وضعیت با اتکا به توان داخل و با برنامه‌ریزی خوبی که دولت انجام داده جریان تولید و توزیع و صادرات کالا هیچ مشکلی ندارد. البته ما در شرایط فعلی به‌دلیل عید غدیر و پس‌ازآن ایام محرم، تقاضای مورد انتظار و حساب شده‌ای داریم که مثل همیشه برنامه‌ریزی مقتضی برای آن انجام شده و با مدیریت صحیح، این دوره نیز می‌گذرد.
اهمیت اطمینان بخشی به مردم
شما از هر خیابانی عبور کنید، انبوهی از مغازه‌ها و صنوف مختلف را می‌بینید که عادی کار می‌کنند و هیچ اختلالی نداریم. این را مردم به‌راحتی و وضوح می‌بینند؛ اما با این‌همه، باید برخی برنامه‌ها را برای اطمینان بخشی بیشتر به جامعه انجام دهیم.
دولت حتماً برنامه‌ریزی می‌کند مثل دستوری که بانک مرکزی برای تخصیص ارز واردات کالاهای اساسی و دارو صادر کرده است. این اتفاقات ضمن اینکه برای اعتمادسازی مؤثر است، می‌تواند اندک دغدغه‌های ماه‌های آتی را نیز برطرف کند.
در این مقطع می‌توان به دولت پیشنهاد کرد که فرایند واردات کالاهای اساسی را راحت‌تر کند و مراحل ثبت سفارش و مجوزها تسهیل شود. همزمان بانک مرکزی در تأمین ارز با جدیت بیشتر و سرعت بالاتر عمل کند تا جریان واردات کالاهای اساسی روان‌تر شود.
تک‌نرخی شدن ارز، هدایت نقدینگی و حکمرانی ریال از موضوعات مهمی بوده که در سال‌های اخیر همواره مورد تأکید قرار گرفته و دولت‌ها در مقاطعی توفیقاتی در این حوزه داشته‌اند و در زمان‌هایی با شکست‌هایی مواجه شده‌اند. در بحث بازار ارز، اخیراً بانک مرکزی و وزارت صمت، دست‌به‌کار اجرای سیاست امتیاز صادراتی که از سال ۱۴۰۱ طراحی شده بود شده‌اند که بسیار راهگشا خواهد بود.
ما در تاریخ کشور، رکورد صادرات را در سال گذشته شکستیم چون ظرفیت‌های صادراتی زیادی با قیمت رقابتی داریم؛ ازاین‌رو ما به لحاظ تأمین ارز هیچ مشکلی نداریم اما مکانیسم بازگشت ارز به فعالیت‌های اقتصادی روان نیست و به‌تبع آن در بحث واردات ممکن است با محدودیت‌هایی مواجه شویم.
یک نکته ظریفی که هست؛ به‌دلیل اینکه نرخ ارز به‌زعم صادرکننده اقتصادی و واقعی نیست گاهی تعللی در برگشت ارز داشتیم؛ اما اگر سیاست امتیاز صادرات اجرا شود می‌تواند انگیزه قوی برای بازگشت سریع ارز باشد.
این مکانیسم می‌گوید صادرات کالا متناسب با نوع کشور، کالا، فناوری و... ضریب امتیاز می‌گیرد و مثلاً صادرات به اروپا از صادرات به کشور همسایه ضریب بالاتری دارد. با این کار حاکمیت قدرت تنظیم‌گری تجارت دارد و می‌تواند صادرکننده را برای اجرای برنامه تجاری ترغیب کند. می‌تواند واردکننده را نیز دخیل کند و مثلاً ارز صادرکننده به یک کشور را به واردکننده از همان کشور اختصاص دهد.
اینگونه هم مقاصد صادراتی و هم مبادی وارداتی افزایش می‌یابد که عین اهداف اقتصادی مقاومتی است. با اجرای این سیاست امید خواهیم داشت که مسیر ارز برای صادرات روان شود و صادرکننده ترغیب به عرضه بموقع ارز شود و هیچ‌گونه شرایط اقتصادی قادر به برهم زدن این مکانیسم نخواهد بود.
دشمن در عرضه‌های مختلف بیکار نمی‌نشیند و برای برهم زدن آرامش و ذهن جامعه کار می‌کند. این هنر ماست که اطمینان خاطر به مردم بدهیم. مسئولان باید اطمینان را به مردم بدهند و مردم هم باید شرایط را بسنجند و در زمین دشمن بازی نکنند.
ما در جنگ جواب دشمن را می‌دهیم و در حوزه عملیات روانی هم باید مراقبت کنیم و اجازه ندهیم جامعه در زمین دشمن بازی کند.
کشور ما برای تأمین نیازهای وارداتی مبادی بسیاری دارد و حتی درصورت بسته شدن تنگه هرمز، از بندر شهید بهشتی چابهار، بنادر شمالی و گذرگاه‌های متعدد زمینی بهره‌مند است؛ ازاین‌رو هیچ نگرانی خاصی در بحث تأمین نیازهای وارداتی وجود ندارد.
موضوع بورس کارشناسی است؛ اما درمجموع بورس ایران آنقدر که از مسائل داخلی مرتبط با تولید و محیط کسب‌وکار و سیاستگذاری‌های خلق‌الساعه آسیب‌دیده و تهدید می‌شود از شرایط جنگی فعلی متأثر نیست. اگر روی رفع مشکلات قدیمی این بازار تمرکز شود می‌توان شرایط آن را به ثبات نزدیک کرد.
اگر اطمینان بخشی در بورس در دستور کار قرار بگیرد و امنیت اقتصادی سرمایه‌گذاری تأمین شود، وزن عوامل مثبت در این بازار آنقدر هست که شرایط جنگی را خنثی کند.
همچنین در بحث انرژی که ما پیش‌ازاین شرایط هم با چالش ناترازی مواجه بودیم، ناگزیر به اصلاح مدیریت مصرف هستیم؛ ازاین‌رو فارغ از اینکه شرایط جنگی باشد یا نه، باید سیاست‌های درست در این حوزه با برنامه کارشناسی و همراهی و اعتماد مردم اجرا شود.