به گزارش >>>>همشهری آنلاین، مردم در دنیای دیجیتال امروز به طور معمول برای کسب اطلاعات بهداشتی یا پزشکی به اینترنت مراجعه می‌کنند. آنها علاوه بر جستجوی فعال آنلاین، اغلب با اطلاعات مرتبط با سلامت در رسانه‌های اجتماعی مواجه می‌شوند یا آن را از طریق ایمیل یا پیام‌های خانواده یا دوستان دریافت می‌کنند.
به اشتراک گذاشتن چنین پیام‌هایی با نزدیکان می‌تواند وسوسه‌انگیز باشد و اغلب چنین کاری با نیت خیر انجام می‌شود.
اگرچه حجم زیادی از محتوای مرتبط با سلامت به صورت آنلاین وجود دارد، اما همه آنها واقعی نیستند. در واقع، بسیاری از آنها نادرست یا گمراه‌کننده هستند و یک مشکل جدی در ارتباطات سلامت ایجاد می‌کنند: اطلاعات جعلی سلامت - چه ناآگاهانه و بی‌گناه به اشتراک گذاشته شوند، چه عمداً برای گمراه کردن یا ایجاد آسیب - می‌توانند بسیار جذاب‌تر از اطلاعات دقیق باشند.
این وضعیت باعث می‌شود که تشخیص دادن اینکه کدام منابع قابل‌اعتماد هستند و کدام محتواها ارزش به اشتراک گذاشته شدن را دارند، کار مشکلی شود.
جذابیت اطلاعات جعلی سلامت
اطلاعات جعلی سلامت می‌تواند اشکال گوناگون داشته باشد. برای مثال، ممکن است محتوای گمراه‌کننده‌ای باشد که حقایق را تحریف می‌کند تا یک موضوع یا فرد را در یک زمینه خاص قرار دهد. یا ممکن است مبتنی بر ارتباطات نادرست باشد، جایی که عناوین، تصاویر یا زیرنویس‌ها با محتوا همسو نیستند. با وجود این تنوع، چنین محتوایی اغلب چند ویژگی مشترک دارد که باعث می‌شود باورپذیرتر و قابل اشتراک‌گذاری‌تر از واقعیت به نظر برسد.
از یک طرف، اطلاعات جعلی سلامت اغلب به این دلیل درست به نظر می‌رسند که ذره‌ای حقیقت را با ادعاهای گمراه‌کننده ترکیب می‌کنند.
به عنوان مثال، در اوایل >>همه‌گیری کووید-۱۹، شایعات دروغین حاکی از آن بود که نوشیدن الکل یا مواد سفیدکننده می‌تواند افراد را از ویروس محافظت کند. با وجودی که الکل یا ماده سفیدکننده واقعاً می‌توانند ویروس‌ها را روی سطوحی مانند پیشخوان از بین ببرند، اما وقتی این مواد با پوست تماس پیدا می‌کنند یا وارد بدن می‌شوند، بسیار خطرناک هستند.
یکی دیگر از نشانه‌های اطلاعات جعلی سلامت این است که ایده‌هایی ارائه می‌شود که به اصطلاح بیش از حد خوب هستند که واقعی باشند. در انواع خاصی از اطلاعات جعلی سلامت، چیزی وجود دارد که می‌تواند باعث شود افراد احساس کنند به دانش ارزشمند یا انحصاری دسترسی دارند که دیگران ممکن است از آن بی‌اطلاع باشند. به عنوان مثال، ادعایی مانند «شکلات به شما در کاهش وزن کمک می‌کند» می‌تواند به ویژه جذاب باشد زیرا حس لذت بردن را القا می‌کند و به یک راه حل ساده و خوشایند برای یک مشکل پیچیده اشاره دارد. چنین اطلاعاتی اغلب سریع‌تر پخش می‌شوند زیرا هم شگفت‌انگیز و هم امیدوارکننده به نظر می‌رسند و آنچه را که برخی افراد می‌خواهند باور کنند، تأیید می‌کنند.
جنجال‌گرایی نیز باعث گسترش اطلاعات جعلی سلامت می‌شود. به عنوان مثال، وقتی منتقدان به دروغ ادعا کردند که آنتونی فائوچی، مدیر مؤسسه ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی آمریکا مسئول همه‌گیری کووید-۱۹ بوده است، توجه عمومی زیادی را به خود جلب کرد.
یک بررسی در مورد تردید در مورد واکسن که در سال ۲۰۲۰ منتشر شد، نشان داد که تیترهای جنجالی در گزارش‌های خبری که قبل از کارزارهای ملی واکسیناسیون فراگیر (viral) می‌شوند، می‌توانند والدین را از واکسینه کردن فرزندانشان منصرف کنند. این تیترها ظاهرا اطلاعات محرمانه و جنجالی را فاش می‌کنند که می‌توانند به طور کاذب اعتبار پیام را افزایش دهند.
وسوسه به اشتراک گذاشتن
اینترنت زمینه مساعدی را برای انتشار اطلاعات جعلی سلامت ایجاد کرده است. وب‌سایت‌های با ظاهر حرفه‌ای و پست‌های رسانه‌های اجتماعی با تیترهای گمراه‌کننده می‌توانند افراد را به کلیک کردن یا به اشتراک گذاشتن سریع ترغیب کنند و این امر خوانندگان بیشتری را به سمت مطالب نادرست سوق می‌دهد. مردم تمایل دارند اطلاعاتی را که معتقدند به آنها یا حلقه‌های اجتماعی‌شان مربوط است، به اشتراک بگذارند.
مقاله‌ای با تیتر نادرست «زنجبیل در از بین بردن سرطان ۱۰۰۰۰ برابر موثرتر از شیمی‌درمانی است»، در سال ۲۰۱۹ بیش از ۸۰۰۰۰۰ بار در فیس‌بوک به اشتراک گذاشته شد. این مقاله شامل عوامل متعددی بود که باعث می‌شد افراد بدون راستی‌آزمایی احساس فوریت کنند و آن را به اشتراک بگذارند: تصاویر جذاب، داستان‌های احساسی، نمودارهای گمراه‌کننده، نقل قول‌هایی از متخصصان با حذف متن و محتوای قدیمی که دوباره منتشر می‌شود.
نشانه‌های بصری مانند لوگوهای سازمان‌های معتبر یا عکس‌های افرادی که روپوش‌های سفید پزشکی پوشیده‌اند، به این پست‌ها اعتبار می‌بخشند. این نوع محتوا قابلیت اشتراک‌گذاری بالایی دارد و اغلب در مقایسه با مطالعات علمی دقیق که ممکن است فاقد تیترها یا تصاویر چشم‌نواز، کلمات قابل فهم یا داستان‌های دراماتیک باشند، به افراد بسیار بیشتری می‌رسند.
اما اشتراک‌گذاری محتوا بدون تأیید اولیه آن، عواقبی در دنیای واقعی دارد. به عنوان مثال، مطالعات نشان داده‌اند که اطلاعات جعلی مربوط به کووید-۱۹ اعتماد مردم به دولت و سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی را کاهش می‌دهد و باعث می‌شود افراد کمتر از خدمات بهداشتی استفاده کنند یا به دنبال آن باشند.
ادعاهای بی‌اساس در مورد عوارض جانبی واکسن منجر به کاهش میزان واکسیناسیون در سطح جهان شده و به بازگشت بیماری‌های خطرناک، از جمله سرخک، دامن زده است.
اطلاعات نادرست رسانه‌های اجتماعی، مانند ادعاهای دروغین در مورد اینکه دارچین سرطان را درمان می‌کند، باعث بستری شدن در بیمارستان و حتی مرگ شده است. گسترش اطلاعات نادرست در مورد سلامت، همکاری با توصیه‌های مهم پیشگیری و درمان را کاهش داده و نیاز روزافزون متخصصان پزشکی را برای دریافت آموزش مناسب و توسعه مهارت‌های لازم برای مقابله مؤثر با اطلاعات جعلی سلامت افزایش داده است.
بیشتر بخوانید: >>چطور باور نکنید | درباره درست و نادرست اخبار پزشکی
چگونه با گسترش اطلاعات جعلی سلامت مبارزه کنیم
در عصر کنونی که اطلاعات زیادی در دسترس است و هر کسی می‌تواند محتوا ایجاد و به اشتراک بگذارد، توانایی تشخیص اطلاعات معتبر از اطلاعات گمراه‌کننده سلامت قبل از به اشتراک گذاشتن، بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. پژوهشگران و سازمان‌های بهداشت عمومی چندین استراتژی را برای کمک به مردم در تصمیم‌گیری‌های آگاهانه‌تر تشریح کرده‌اند.
مصرف‌کنندگان مراقبت‌های بهداشتی چه در رسانه‌های اجتماعی، چه از طریق ایمیل یا از طریق یک برنامه پیام‌رسان با اطلاعات سلامت مواجه شوند، می‌توانند از سه روش قابل اعتماد برای تأیید صحت و اعتبار آنها قبل از به اشتراک گذاشتن‌شان استفاده کنند:
هرگز به یک منبع واحد تکیه نکنید. در عوض، ادعای سلامت را در یک موتور جستجوی معتبر مانند گوگل وارد کنید و ببینید منابع معتبر چه می‌گویند. اطلاعات سازمان‌های معتبری مانند >>سازمان جهانی بهداشت یا >>صندوق کودکان سازمان ملل متحد یا ژورنال‌های معتبر پزشکی را در اولویت قرار دهید. اگر چندین منبع معتبر با هم موافق باشند، احتمال قابل اعتماد بودن اطلاعات بیشتر است. وب‌سایت‌های معتبر راستی‌آزمایی نیز می‌توانند به ریشه‌کن کردن اطلاعات جعلی کمک کنند.
. یک راه سریع برای ارزیابی اعتبار یک وب‌سایت، بررسی صفحه «درباره ما» (About us) آن است. این بخش معمولاً توضیح می‌دهد که چه کسی پشت محتوا، ماموریت و صلاحیت آن وب‌سایت است. همچنین، نام نویسنده را جستجو کنید. آیا آنها تخصص یا وابستگی شناخته شده‌ای با مؤسسات معتبر دارند؟ در نهایت، تاریخ انتشار را بررسی کنید. اطلاعات در اینترنت سال‌هاست که در گردش می‌مانند و ممکن است در شرایط فعلی دقیق‌ترین یا مرتبط‌ترین نباشد.
. اگر هنوز در مورد صحت یک ادعا مطمئن نیستید، بهتر است آن را برای خودتان نگه دارید. ارسال اطلاعات تأیید نشده می‌تواند ناخواسته به گسترش اطلاعات نادرست کمک کند و به طور بالقوه باعث آسیب شود، به خصوص در مورد سلامتی.
زیر سوال بردن ادعاهای مشکوک و به اشتراک گذاشتن اطلاعات تأیید شده نه تنها از رفتارهای ناامن و وحشت محافظت می‌کند، بلکه به مهار انتشار اطلاعات جعلی در مورد سلامت نیز کمک می‌کند. در زمانی که اطلاعات نادرست می‌توانند سریع‌تر از ویروس پخش شوند، لحظه‌ای مکث و راستی‌آزمایی می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند.