گردن‌درد در سال‌های اخیر به یکی از شایع‌ترین اختلالات اسکلتی-عضلانی در دنیا تبدیل شده و موضوع این است که این درد به یک گروه سنی یا شغلی محدود نیست و همه گروه‌های سنی را درگیر کرده است؛ از نوجوانان تا سالمندان. و مسئولان هشدار داده‌اند که احتمالا به زودی شاهد اپیدمی این درد در کشور خواهیم بود. به گفته کارشناسان حتی نحوه قلیان کشیدن و اختلالات بیناییِ اصلاح‌نشده هم می‌توانند منجر به بروز گردن‌درد و تشدید آن شوند.
قلیان هم باعث گردن‌درد می‌شود!
براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، دردهای ناحیه گردن بعد از کمردرد، دومین علت ناتوانی ناشی از اختلالات عضلانی‌ـ‌اسکلتی هستند. چند روز پیش، معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتگو با رسانه‌ها از افزایش نگران‌کننده گردن‌درد در کشور خبر و گفت: درحال‌حاضر ۱۰ تا ۱۵ درصد از جمعیت کشور از گردن‌درد مزمن رنج می‌برند که مطابق میانگین جهانی است، اما این آمار از بسیاری از کشورها بالاتر است و اگر این روند ادامه پیدا کند، ممکن است در سال‌های آینده به یکی از بالاترین آمارهای جهانی تبدیل شویم.
متخصصان که از گردن‌درد به‌عنوان یک «اپیدمی خاموش» یاد می‌کنند، مهم‌ترین دلایل اپیدمی این درد در دنیا و ازجمله ایران را استفاده طولانی‌مدت از تلفن همراه در وضعیت نامناسب، کم‌تحرکی، وضعیت نادرست نشستن پشت میز کار، استفاده از بالش‌های غیراستاندارد، دراز کشیدن غیراصولی روی کاناپه و مبل، اضافه‌وزن، اختلالات خواب، استرس مزمن، رانندگی طولانی‌مدت بدون استراحت، ضعف عضلات گردن و شانه و مشکلات بینایی عنوان کرده‌اند.
رامین کردی، معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی تهران گفته که حتی نحوه قلیان کشیدن هم می‌تواند منجر به بروز گردن‌درد و تشدید آن شود. شاید بپرسید قلیان کشیدن، مشکلات بینایی و اختلال خواب چه ارتباطی با گردن‌درد دارند؟ جواب این است که اختلالات بیناییِ درمان‌نشده باعث می‌شود سر و گردن موقع کار یا مطالعه در وضعیت نامناسب قرار بگیرند که همین، فشار روی عضلات گردن را زیاد می‌کند.
ارتباط گردن‌درد و افسردگی
کاهش دامنه حرکتی گردن، انتشار درد به شانه‌ها و بازوها و حتی انگشتان، سردردهای تنشی، ضعف عضلانی، سفتی و اسپاسم عضلات گردن و شانه، اختلال در تعادل، اختلال خواب، فرسایش تدریجی مهره‌ها و دیسک‌های گردن از مهم‌ترین عوارض رایج این اختلال هستند.
به‌علاوه، درد مداوم و محدودیت حرکتی می‌تواند منجر به کاهش بهره‌وری شغلی، افت کیفیت زندگی، احساس ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره و افزایش هزینه‌های درمان شود. پس نمی‌توان به گردن‌درد تنها به عنوان یک درد واحد نگاه کرد؛ این درد روی کیفیت کل زندگی فردی و اجتماعی فرد تاثیر می‌گذارد.
شاید باورش سخت باشد، ممکن است بپرسید گردن‌درد چه ربطی به افسردگی دارد؟ باید بگوییم که درد طولانی‌مدت باعث خستگی روانی، تحریک‌پذیری و کاهش لذت از فعالیت‌های روزمره می‌شود، همچنین محدودیت حرکتی و کاهش توانایی فرد در انجام کارهای روزانه یا تفریحات، احساس ناتوانی را ایجاد می‌کند و انزوا را در پی دارد، درضمن گردن‌درد می‌تواند خواب را مختل کند که همین، عامل مهمی در بروز یا تشدید افسردگی است.
چطور از بروز این درد پیشگیری کنیم؟
همه می‌دانیم که در هر کاری پیشگیری بهتر از درمان است. چون درمان هم هزینه‌های سنگینی را روی دوش ما می‌گذارد و هم آن درد می‌تواند منجر به دردها و عوارض متعدد دیگری برای ما شود.
برای پیشگیری از گردن‌درد،اصلاح وضعیت بدنی موقع نشستن، ایستادن و کار کردن است. موقع نشستن پشت میز باید ستون فقرات صاف باشد، مانیتور باید هم‌سطح چشم قرار گیرد و شانه‌ها باید افتاده و آرام باشند. استفاده از صندلی‌های ارگونومیک، تنظیم ارتفاع میز و کیبورد و پرهیز از خم شدن طولانی به جلو هم از موارد ضروری هستند.
انجام حرکات کششی و تمرینات تقویتی منظم و هرروزه برای تقویت عضلات گردن و شانه است. تمریناتی مثل چرخش آرام گردن، کشش عضلات شانه، تقویت عضلات پشتی با وزنه‌های سبک می‌توانند نقش مؤثری در پیشگیری داشته باشند. همچنین بعد از هر ۳۰ تا ۴۵ دقیقه پشت میزنشینی باید چند دقیقه استراحت کنید و حرکات کششی انجام دهید.
کنترل استرس با انجام کارهایی مثل یوگا و مدیتیشن و ...، داشتن خواب کافی و باکیفیت، استفاده از بالش مناسب، اجتناب از حمل کیف‌های سنگین روی یک شانه، هستند.
مدت طولانی روی مبل دراز نکشید
دراز کشیدن روی کاناپه و مبل به شکل غیراصولی موقع تماشای تلویزیون یا برای کار با گوشی هم می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی باعث بروز یا تشدید گردن‌درد شود.کاناپه‌ها معمولاً برای نشستن کوتاه‌مدت طراحی شده‌اند. نه برای دراز کشیدن طولانی و با هدف مراقبت درست از گردن و کمر. وقتی سر در حالت نیمه‌خم یا پیچ‌خورده قرار می‌گیرد (مثلاً موقع دراز کشیدن به پهلو برای تماشای به تلویزیون)، فشار زیادی به عضلات و مهره‌های گردن وارد می‌شود. در حالت درازکش اغلب سر به جلو خم می‌شود یا گوشی بالای سر نگه داشته می‌شود که هردو حالت برای مهره‌های گردن مضرند. ماندن در یک وضعیت بدنی ناصحیح به‌مدت طولانی باعث خستگی، سفتی عضلات و گردن‌درد می‌شود.
توصیه متخصصان این است که موقع استفاده از گوشی یا تماشای تلویزیون، ستون فقرات در وضعیت صاف و پشتیبانی‌شده قرار بگیرد و گردن در راستای بدن باشد و از بالش مناسب هم استفاده شود.