>>همشهری آنلاین-لیلا شریف: «انفجار در بندرعباس» خبر تلخی بود که شنبه 6اردیبهشت داغی بر دل ایرانیها گذاشت و از همان لحظات اولیه در میان التهابها و دلنگرانیها، موجی از اخبار و فیلمهای حادثه، گوشیهای هوشمند شهروندان را تسخیر کرد. هر چند آگاهی از حادثه موجب شد تا تصاویر به یادماندنی همچون صف طولانی انتقال خون برای کمک به مجروحان رقم بخورد اما در سوی تاریک داستان باید قبول کرد که قرار گرفتن در برابر بمبارانهای خبری بدون داشتن تحلیل، نتیجهای جز آوار التهاب و اضطراب برای شهروندان ندارد.
در دنیای امروز، مواجهه لحظهای و بدون محدودیت با اخبار، به بخشی جداییناپذیر از زندگی روزمره تبدیل شده است اما آثار روانی و اجتماعی آن موجب شده که بسیاری از مدیریت هوشمند بهعنوان ترفندی برای پرهیز از انفعال و بیشفعالی در روزهای گره خورده با حوادث مختلف یاد کنند. اکبر نصراللهی، استاد ارتباطات در این رابطه معتقد است: « توجه مردم به مسائل عادی جلب نمیشود. مهم این است که تولید، انتشار و دروازهبانی خبر باید مسئولانه و متناسب با امنیت روحی و روانی مردم باشد. با اینکه مردم به اخبار منفی توجه میکنند اما راضی نیستند که همیشه خبرهای منفی بشنوند. امنیت روحی و روانی برای هرکسی مهم است.» او افزود: « شاید برخی بگویند که مردم توجهشان به این اخبار جلب میشود اما جاهایی دیده میشود که خود مخاطب هم اخبار منفی را پس میزند و نمیخواهد آنها را بشنود. الان مردم ما دچار چنین شرایطی شدهاند؛ از بس که رسانههای ما اصل بالانس و ارزشهای خبری را رعایت نکردهاند و با ارزش خبری، برخورد گرایشی داشتهاند و چنین اخباری را تولید و منتشر کردهاند. همچنین آنقدر غیرمسئولانه کار کرده و به امنیت روحی و روانی مردم بیتوجه بودهاند که بسیاری از مردم میگویند دوست ندارند اخبار را بخوانند یا بشنوند.»
از لحظه اول انفجار بندرعباس، اخبار مختلفی از سوی شهروندان، رسانههای رسمی و غیررسمی منتشر شد و کم نبودند افرادی که برای دوری از اضطرابهای دنبالهدار، با کشیدن حصاری خودساخته، تلاش کردند تا تنها در جریان اخباری مانند آمار کلی مجروحان و کشتهشدگان قرار بگیرند. منصوره که مدتها بهعنوان یک خبرنگار مشغول فعالیت بود، جزو همین افراد است و در این رابطه به همشهری گفت: «برای خودم هم عجیبه اما حجم اتفاقات انقدر بالاست که مجبورم فقط بخشی از اخبار رو بخونم، نمیدونم دقیق از چه زمانی این تصمیم رو گرفتم اما الان به جایی رسیدم که هم متوجه اخبار هستم و حس ناآگاهی ندارم، هم حواسم هست که اخبار با جزئیات زیاد دریافت نکنم، چون بعضی تصویرها هیچوقت از ذهنم پاک نمیشن.»
علیرضا شریفی یزدی، روانشناس اجتماعی به همشهری گفت: زمانی که با اخبار دردناکی مانند رخداد ناگوار بندرعباس روبهرو میشویم، نخستین کار این است که براساس سواد رسانهای که داریم، دست به دروازهبانی اخبار بزنیم و اجازه دریافت و تأثیرگذاری هر خبری را ندهیم؛ بهعبارت سادهتر، باید هر انسانی چند منبع خبر شناخته شده و مورد اعتماد خود داشته باشد و از آن کانال اخبار را پیگیری کند تا از کنشگری و همدلی جانماند و همچنین اگر امکان کمک به افراد آسیبدیده را دارد، دست به اقدام مناسب بزند، درست مانند کاری که هموطنانمان در سازمانهای اهدای خون انجام دادند و با دریافت اطلاعات درست برای کمک به مجروحان وارد میدان شدند.
او افزود: واقعیت این است که فیلتر کامل اخبار، مسیر را برای اقدامات انساندوستان میبندد؛ بنابراین افراد باید از خود بپرسند که کجای این حادثه ایستادهاند و چه کاری از دستشان ساخته است. اگر توان کمک دارند، وارد میدان شوند اما اگر کاری از دستشان ساخته نیست، باید بدانند که پیگیری لحظه به لحظه اخبار تنها موجب خراش روح و روانشان خواهد شد. در واقع مرز باریکی میان کنشگری و افسردگی در چنین شرایطی وجود دارد و افراد با دریافت به اندازه اطلاعات میتوانند حامی هموطنان آسیبدیده باشند.