درحالی‌که علم پزشکی در دنیا در هر سال در حال پیشرفت است و دستاوردهای آن عظیم و خیره‌کننده است، اما همچنان عده‌ای دربرابر آن گارد می‌گیرند و برای خود دار و دسته هم راه انداخته‌اند.
در دوره پاندمی کرونا موارد زیادی از این خرافه‌های غیرعلمی و جاهلانه را حتی از سوی افراد شناخته‌شده شاهد بودیم؛ از تاکید بر نوشیدن ادرار شتر تا استعمال روغن بنفشه، خوردن وایتکس رقیق‌شده با لیمو، دود کردن عنبرنسارا و ... به عنوان راهی برای درمان این بیماری. خیلی از مخالفان واکسن کرونا در زمان پاندمی بارها روبروی ساختمان مجلس و وزارت بهداشت تحصن و تجمع کردند تا مخالفت خود را نشان دهند. در برنامه‌های صداوسیما نیز هنوز گاهی شاهد پخش برنامه‌هایی در ردِ اثربخشی برخی واکسن‌ها هستیم.
اما چرا عده‌ای دربرابر علم گارد می‌گیرند و دیگران را هم تشویق به این کار می‌کنند؟ ناآگاهی عمومی و ضعف سواد سلامت و سواد رسانه‌ای، بی‌اعتمادی به نهادهای علمی و پزشکی و همچنین بی‌اعتمادی عمومی به مراجع رسمی، مهم‌ترین دلیل پذیرش این اظهارات بی‌پایه است. اظهاراتی که اغلب ازسوی افرادی ارائه می‌شود که معمولا بویی از علم نبرده‌اند و شیاد هستند و برای سودجویی و دیده شدن بیشتر به این کارها اقدام می‌کنند.
صمدی می‌گوید: در سال‌های اخیر با وجود توسعه دانش پزشکی و گسترش برنامه‌های واکسیناسیون، مقاومت در برابر واکسن‌ها افزایش پیدا کرده است. این مقاومت اگرچه ظاهرا ریشه در دغدغه سلامت دارد، اما اغلب بر پایه اطلاعات نادرست، سوءبرداشت‌های علمی و ترویج باورهای بی‌پایه شکل گرفته است.
این متخصص طب ایرانی ادامه می‌دهد: یکی از نمونه‌های رایج این مقاومت، مخالفت با واکسن ب‌ث‌ژ است. بعضی از والدین، تحت‌تأثیر فعالان حوزه طب سنتی که معمولا فاقد دانش هستند، بروز توده در زیربغل نوزاد (مجاور ترقوه) پس از تزریق این واکسن را نشانه‌ای از آسیب تلقی می‌کنند. در حالی‌که ایجاد التهاب موضعی و گاهی تورم غدد لنفاوی، از عوارض شناخته‌شده و موقتی واکسن ب‌ث‌ژ است که معمولاً بدون مداخله درمانی خاصی خود به خود بهبود پیدا می‌کند. اما متاسفانه بعضی از افرادِ به‌ظاهر متخصص با بزرگ‌نمایی و وارونه جلوه دادن ماجرا هم باعث ترس و بی‌اعتمادی مردم می‌شوند و هم طبی سنتی و طب اسلامی را بی‌اعتبار می‌کنند.
استدلال مخالفان واکسن چیست؟
طرفداران طب سنتی که با واکسن‌ها مخالفت می‌کنند، استدلال‌های متعددی برای مخالفت خود مطرح می‌کنند. برخی معتقدند که «جسم انسان توانایی طبیعی مقابله با بیماری‌ها را دارد» و واکسیناسیون، این روند طبیعی را مختل می‌کند. گروهی دیگر، واکسن‌ها را به عنوان فرآورده‌های شیمیایی مضر یا دارای مواد سمی نظیر آلومینیوم، فرمالدهید یا جیوه تلقی می‌کنند. این در حالی است که تمام ترکیبات موجود در واکسن‌ها، مطابق با استانداردهای جهانی ایمنی دارویی بررسی و تأیید می‌شوند و میزان آنها در حدی نیست که تهدیدی برای سلامتی ایجاد کند.
از سوی دیگر، برخی افراد تحصیل‌کرده و حتی متخصصان طب سنتی از منظر فلسفی یا ایدئولوژیک با علم مدرن پزشکی تعارض دارند. بعضی از آنها علم مدرن را «ابزار سلطه فرهنگی غرب» می‌دانند و در چارچوب نظریه توطئه، واکسن‌ها را نوعی کنترل جمعیت یا وسیله‌ای برای وابسته نگه داشتن کشورها به صنعت دارویی بین‌المللی معرفی می‌کنند. این نگاه نه تنها فاقد پشتوانه علمی است، بلکه با امنیت سلامت عمومی نیز در تعارض جدی قرار دارد.
صمدی به عنوان کارشناس طب سنتی می‌گوید: انتشار اطلاعات غلط در فضای مجازی هم به این مقاومت‌ها دامن زده است. با گسترش دسترسی به شبکه‌های اجتماعی، افراد غیرمتخصص، تریبونی برای اظهار نظر پیدا کرده‌اند و باورهای خود را تبلیغ می‌کنند. فیلم‌ها و کلیپ‌هایی که ادعا می‌کنند «واکسن‌ها عامل اوتیسم، ناباروری یا سرطان هستند» با بهره‌گیری از زبان علمی اما بی‌پشتوانه باعث نگرانی بی‌مورد خانواده‌ها می‌شود. در حالی‌که تحقیقات متعدد بین‌المللی بارها نشان داده‌اند که ارتباطی میان واکسیناسیون و بروز چنین بیماری‌هایی وجود ندارد. درضمن واکسیناسیون، یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای پزشکی است که سالانه جان میلیون‌ها نفر را نجات می‌دهد.
این نگرش‌ها در سال‌های اخیر باعث کاهش چشمگیر تمایل به واکسیناسیون کودکان در برخی مناطق کشور به خصوص مناطق محروم شده است. درحالی‌که به گفته کارشناسان، واکسیناسیون نه تنها یک اقدام فردی، بلکه مسئولیتی اجتماعی است و نادیده گرفتن این مسئولیت هم سلامت عمومی را به خطر می‌اندازد و هم دستاوردهای چند دهه مبارزه جهانی با بیماری‌های واگیر را تهدید می‌کند. اما در این مسیر، آموزش دادن به مردم و استمرار آموزش‌ها بسیار اهمیت دارد و باعث می‌شود که خودشان آگاهانه شبه‌علم را کنار بگذارند و به علم پزشکی اعتماد کنند.