یکی از موشک‌های بالستیک قدرتمند ایران، «خرمشهر ۴» است که در سالروز آزادسازی خرمشهر توسط وزارت دفاع کشورمان رونمایی شد.
به گزارش ایمنا، حداکثر برد این موشک ۲۰۰۰ کیلومتر بوده و می‌تواند سرجنگی به وزن ۱.۵ تن حمل کند، نوع سوخت خرمشهر ۴ هایپرگالیک است و از موتور پیشرفته اروند سود می‌برد. سرعت آن در خارج از جو ۱۶ ماخ و در داخل جو زمین حدود هشت ماخ برآورد شده و در فاز میانی قابل هدایت و کنترل است. در چهارم خرداد ۱۴۰۲ بود که وزارت دفاع ایران به همت محمدرضا آشتیانی، از موشک بالستیک دوربرد و سریع السیر خرمشهر ۴ با نام عملیاتی خیبر رونمایی کرد.
به گفته سرتیپ آشتیانی، خرمشهر ۴ یک موشک راهبردی و نقطه‌زن با قابلیت رادارگریزی است، این موشک در مقایسه با سایر اعضای خانواده خرمشهر دچار تغییراتی اساسی شده که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به سوخت جدید به نام هایپرگالیک و پیشرانه مدرن اروند اشاره کرد.
موتور اروند که با جدیدترین تکنولوژی روز دنیا طراحی شده، یک موتور برپایه سوخت مایع است و مهندسان تلاشگر کشورمان به‌منظور استفاده از سوخت خودمشتعل یا هایپرگالیک، سراغ موتور اروند رفتند تا بتوانند از این پیشرانه سوخت مایع بهره‌برداری حداکثری کنند.
نحوه عملکرد سوخت هایپرگالیک این گونه است که اجزای آن به محض تماس با یکدیگر آتش می‌گیرند و دیگر نیازی به سیستم احتراق نیست. چنین سوختی ساده و قابل اعتماد است و از آنجایی که تحت فشار فراوان کار می‌کند، به توربو پمپ احتیاج دارد.
به‌طور کلی این نوع سوخت از دو جز سوخت و اکسیدکننده شکل می‌گیرد که در دمای معمولی محیط به صورت مایع در دسترس هستند و به همین دلیل است که به آن‌ها پیشرانه مایع قابل ذخیره گفته می‌شود، با این اوصاف سوخت با فشار فراوان و به کمک دریچه‌های کنترل به محفظه احتراق وارد می‌شود و پس از طی مراحلی واکنش نشان داده و اشتعال صورت می‌گیرد.
از آنجایی که می‌توان با باز و بسته کردن دریچه‌ها، موتور را خاموش و روشن کرد و همه چیز را تحت کنترل درآورد، باید گفت که برای مانور فضاپیماها سوخت مناسبی است، خرمشهر ۴ را با این نوع سوخت مایع می‌توان تا سال‌ها در سیلوهای زیرزمینی نگه داشت و این یک ویژگی مطلوب و هیجان انگیز برای آن به حساب می‌آید.
نیروهای مسلح با تزریق سوخت به موشک، آن را برای چندین سال در انبارها نگهداری می‌کنند و هر زمان که بخواهند، از آن‌ها برای شلیک به سمت اهداف استفاده خواهند کرد. نیاز نداشتن به سوخت‌گیری مجدد هنگام شلیک و آماده‌سازی در کمتر از ۱۲ دقیقه، جزو مهم‌ترین مزیت‌های خرمشهر ۴ یا خیبر است.
به گفته برخی منابع، موشک بالستیک خرمشهر ۴ دارای برد ۲۰۰۰ کیلومتری با سرجنگی سنگین وزن ۱.۵ تنی است و به نظر می‌رسد که برد واقعی آن بیشتر از چیزی است که اعلام شده و به باور برخی از صاحب نظران، خیبر می‌تواند تا ۴۰۰۰ کیلومتر برد داشته باشد، همچنین طول سرجنگی چهار متر بوده و جزو سنگین‌وزن‌ترین نمونه‌های ساخته شده توسط ایران است و مقاومت خوبی هم در برابر جنگال دارد.
گفتنی است که از ۱.۵ تن وزن سرجنگی، حدود ۱۰۰۰ کیلوگرم برای مواد منفجره بوده و ۵۰۰ کیلوگرم دیگر مربوط به وزن تجهیزاتی همچون موتور، سیستم هدایت است، همچنین خرمشهر ۴ می‌تواند به جای یک سرجنگی با وزن ۱۵۰۰ کیلوگرمی از چندین سرجنگی سبک‌تر استفاده کند، مهندسان هوافضای سپاه برای اطلاع از وضعیت سرجنگی و اصلاح مسیر آن در خارج از جو زمین، داخل سرجنگی را با میکروموتورهای هدایتگر پر کرده‌اند، البته برد ۴ هزار کیلومتری زمانی در دسترس است که از وزن سرجنگی کاسته شود و میزان سوخت فعلی آن زیاد شود، سرعت خرمشهر ۴ خارج از جو زمین به حداکثر ۱۶ ماخ می‌رسد و قبل از اصابت هدف این موشک دارای سرعتی حدود هشت ماخ است.
میزان خطای موشک بین ۱۰ تا ۳۰ متر اعلام شده و همان‌طور که گفتیم برای اصلاح مسیر و تسلط روی آن از موتورهای هدایتگر استفاده شده است. از آنجایی که خرمشهر ۴ پیش از اصابت به هدف دارای سرعت هشت ماخ است، می‌توان گفت که شانس سامانه‌های پدافندی اسرائیل برای رهگیری آن به حداقل ممکن می‌رسد، جنگال روی این بالستیک اثری ندارد، فردای روز رونمایی از موشک بالستیک خرمشهر ۴، جانشین وزیر دفاع خاطرنشان کرد که سلاح مخوف و مرگبار خیبر، مجهز به سیستم هدایت و کنترل خارج از جو بوده و به همین خاطر امکان جمینگ و ایجاد اختلال الکترونیکی روی آن میسر نیست.
در واقع هیچ‌یک از سیستم‌های هدایتی این موشک در داخل جو زمین فعال نیست و دشمن نمی‌تواند با تاکتیک‌های جنگ الکترونیک موجب تغییر مسیر یا ایجاد اخلال روی آن شود. یکی دیگر از توانمندی‌های موشک خرمشهر ۴ برای مقابله با جنگ الکترونیک دشمن، سیستم دفاع سایبری است که به کمک هوش مصنوعی می‌تواند سامانه‌های دفاع هوایی دشمن را فریب دهد و از کمین رهگیرهای آن‌ها فرار کند.
خرمشهر ۴ که با نام عملیاتی خیبر شناخته می‌شود، قادر به استفاده از جست‌وجوگر راداری و اپتیکی به صورت منفرد یا هم‌زمان بوده و از آنجایی که با هوش مصنوعی در ارتباط است، می‌تواند به راحتی اهداف متحرک دریایی و زمینی را مورد هدف قرار دهد، قابلیت پیشرفته‌ای به نام MIRV و MRV در عملیات وعده صادق (۱) و همچنین موشک باران بعدی دهم مهر ۱۴۰۳، دیدیم که نیروهای مسلح کشورمان از موشک‌هایی استفاده کردند که مجهز به کلاهک‌های بارشی بودند.
خرمشهر ۴ یکی از همین موشک‌هاست که می‌تواند داخل کلاهک اصلی‌اش، چندین کلاهک مستقل دیگر را جای دهد و آن‌ها را طوری برنامه‌ریزی کند که هر یک به اهداف مستقلی برخورد کنند. قابلیت MIRV نوعی از کلاهک جنگی است که می‌تواند با خود چندین کلاهک کوچک‌تر را حمل کند. علاوه‌بر این قابلیت باید به MRV اشاره کنیم که شبیه به کلاهک اولی است با این تفاوت که نمی‌تواند اهداف مستقلی را هدف قرار دهد و همه کلاهک‌ها به یک هدف و نزدیکی آن اصابت می‌کنند.
از جمله کشورهایی که ادعا می‌کنند زرادخانه‌های موشکی خود را مجهز به قابلیت MIRV کرده‌اند، می‌توان به آمریکا، فرانسه، روسیه و چین اشاره کرد، همچنین زمزمه‌هایی از تجهیز رژیم‌صهیونیستی و پاکستان به این ویژگی شنیده می‌شود که در دست بررسی است. نخستین بار در سال ۱۹۷۰ میلادی بود که ایالات متحده آمریکا با رونمایی از موشک LGM-30G Minuteman III، چنین توانمندی را معرفی کرد.
هم‌اکنون مهندسان پرتلاش کشورمان به این فناوری دست یافته و خرمشهر ۴ را مجهز به این قابلیت کلیدی کرده‌اند، پیش تر موشک خرمشهر ۲ مجهز به قابلیت کلاهک بارشی MRV شده بود که می‌توانست با حمل تعداد زیادی بمب و راکت، اهدافی همچون باندها، پادگان‌ها و تجمعات دشمن را مورد هدف قرار دهد، اما هوافضای سپاه دو نسل بعد این موشک را مجهز به MIRV کردند تا بتوانند اهداف مستقلی را منهدم کنند.
تفاوت موشک خرمشهر ۴ با Minuteman III آمریکا چیست؟
نخستین بار این ایالات متحده آمریکا بود که با رونمایی از موشک Minuteman III، قابلیت MIRV را به جهان شناساند، این موشک قدیمی شده و گرچه از قابلیت کلاهک بارشی مستقل بهره می‌برد، اما دقت و نقطه‌زنی خرمشهر ۴ را ندارد، همچنین آمریکایی‌ها این موشک را به‌منظور حمل چند سرجنگی اتمی با توان ۱۷۰ کیلوتن تی ان تی طراحی کردند و به‌هیچ‌وجه نقطه‌زن نیست.
کلاهک‌های هسته‌ای نیازی به ویژگی نقطه‌زنی ندارند، چراکه اگر به نزدیکی هدف یا چندصد متری آن هم اصابت کنند، انفجارهای بزرگی را به وجود می‌آورند. خرمشهر ۴ یک بالستیک با توانایی حمل مواد منفجره است و نیاز مبرمی به قابلیت نقطه‌زنی دارد، به همین خاطر باید هر یک از کلاهک‌های کوچک آنکه به سمت اهداف مستقل می‌روند، از دقت بالایی برخوردار باشند.
خرمشهر ۴ در یک نگاه
- طول: ۱۳ متر
- قطر: ۱.۵ متر
- وزن: ۳۰ تن
- وزن سرجنگی: ۱.۵ تن
- برد: ۲۰۰۰ کیلومتر تا ۴۰۰۰ کیلومتر
- دقت: ۱۰ تا ۳۰ متر ضریب خطا
- سوخت: هایپرگالیک – یک مرحله‌ای
- سرعت: ۱۶ ماخ خارج از جو و ۸ ماخ در جو
- تاریخ رونمایی: ۴ خرداد ۱۴۰۲