«مکی زنگنه» (Maky Zanganeh) از ایرانی‌هایی است که پس از انقلاب به خارج از کشور مهاجرت کرد و حالا در رتبه ۲۳ فهرست «ثروتمندترین زنان خودساخته آمریکا» در مجله فوربس قرار گرفته است. این میلیاردر خودساخته ۵۴ ساله یکی از ۳۸ زن میلیاردری است که در ایالات متحده خودساخته به ثروت رسیده‌اند و یکی از تنها ۵ زن حوزه بهداشت و درمان است که ثروتی بالای یک‌میلیارد دلار کسب کرده‌اند.
به گزارش دیجیاتو، زنگنه درحال‌حاضر مدیرعامل شرکت Summit Therapeutics مستقر در میامی آمریکاست. این شرکت فعال در حوزه بیوتکنولوژی ثروتی نزدیک یک‌میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار برای این کارآفرین ایرانی آمریکایی به ارمغان آورده است. مکی زنگنه همچنین به ۴ زبان فارسی، آلمانی، انگلیسی و فرانسوی مسلط است.
با داستان زندگی مکی زنگنه، کارآفرین ایرانی آمریکایی، بیشتر آشنا شوید
مکی زنگنه سال ۱۳۵۰ در تهران متولد شد. راه زنگنه از دخترمدرسه‌ای در تهران تا تبدیل شدن به مدیرعامل شرکت بیوتکنولوژی در میامی، مسیری عجیب بوده است. خانواده زنگنه ۴ سال پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران به آلمان مهاجرت کرد اما والدین او همچنان بین ایران و آلمان در رفت‌وآمد بودند.
ارزش‌های سنتی خانواده‌های ایرانی مانند ادب، سلامت جسم و توجه به تحصیل در خانواده آنها نیز حاکم بود. زنگنه می‌گوید: «تحصیل بالاترین اولویت بود.» خواهران بزرگ‌ترش هر ۲ در استراسبورگ فرانسه وارد دانشکده پزشکی شدند اما او تصمیم گرفت دندان‌پزشکی بخواند و سال ۱۹۹۵ از دانشگاه لویی پاستور (که اکنون دانشگاه استراسبورگ نام گرفته) فارغ‌التحصیل شد.
او خیلی زود دریافت دندان‌پزشکی مناسبش نیست. زنگنه دراین‌باره می‌گوید: «احساس می‌کردم هر روز در جعبه‌ای گیر افتاده‌ام و کار تکراری انجام می‌دهم.» سال ۱۹۹۷، یکی از دوستان خواهرش به زنگنه درباره شغلش در شرکت آمریکایی Computer Motion گفت. این شرکت در زمینه تولید بازوهای رباتیک جراحی‌های کم‌تهاجمی فعالیت می‌کرد. زنگنه شیفته این حوزه شد و توانست در دفتر استراسبورگ آن شرکت مشغول به کار شود.
پدرش او را قانع کرد که اگر می‌خواهد وارد دنیای کسب‌وکار شود، به مدرک MBA نیاز دارد؛ بنابراین زنگنه پاره‌وقت شروع به تحصیل کرد و سال ۱۹۹۸ موفق به دریافت این مدرک از دانشگاه بین‌المللی شیلِر (Schiller International University) شد.
آغاز فعالیت زنگنه در حوزه بیوتکنولوژی
مکی زنگنه در ۲۸ سالگی به سمت مدیریت کسب‌وکار Computer Motion در اروپا و خاورمیانه منصوب شد. در این سمت مسئول دیدار با جراحانی در دبی، عربستان سعودی و مصر بود و باید آنها را با فناوری‌های نوظهور در حوزه پزشکی آشنا می‌کرد. در همین دوره بود که زنگنه همکاری مستقیم با «باب دوگان»، مدیرعامل شرکت، را که از سال ۱۹۸۹ در Computer Motion سرمایه‌گذاری کرده بود، آغاز کرد.
دوگان که اکنون ۸۱ سال دارد، مکمل زنگنه بود. زنگنه همیشه دانش‌آموزی کوشا و کارمندی متعهد بود که مدارک عالی تحصیلی را کسب کرده بود. در مقابل، دوگان دست‌کم ۵ سال را در دانشگاه‌های UC Santa Barbara و UCLA گذرانده بود، بدون آنکه موفق به اخذ مدرک شود. دوگان عاشق موج‌سواری بود و به‌جز دوره سه‌ساله کوتاهی، همیشه برای خودش کار کرده بود.
سال ۲۰۰۳، دوگان سهام شرکت Computer Motion را به Intuitive Surgical فروخت سپس همراه زنگنه به‌دنبال فرصت بزرگ بعدی رفتند. زنگنه که آن زمان برای شرکت سرمایه‌گذاری شخصی دوگان کار می‌کرد، به شرکت Pharmacyclics علاقه‌مند شد. Pharmacyclics شرکت عمومی زیان‌ده بود که قصد داشت داروهایی را برای درمان سرطان توسعه دهد.
یکی از پسران دوگان نیز بر اثر سرطان مغز فوت کرده بود؛ بنابراین مأموریت Pharmacyclics برای او معنا و اهمیت شخصی داشت. دوگان و زنگنه هر ۲ آوریل ۲۰۰۴ در این شرکت سرمایه‌گذاری کردند.
دوگان تا سال ۲۰۰۸ سهم خود در شرکت Pharmacyclics را آن‌قدر افزایش داده بود که کنترل کامل این شرکت را به دست گرفت و خود را به‌عنوان مدیرعامل منصوب کرد. زنگنه نیز ابتدا به‌عنوان معاون توسعه کسب‌وکار سپس مدیر اجرایی عملیات به تیم مدیریتی پیوست.
زنگنه موفق شد از طریق مذاکره و همکاری با شرکت Johnson & Johnson درآمد فروش داروی جدید سرطان در ایالات متحده را برای شرکت Pharmacyclics دریافت و طی ۲ سال، پرداخت‌های اولیه‌ای به ارزش ۴۰۰ میلیون دلار را تضمین کند.
داروی شرکت Pharmacyclics به نام Imbruvica درنهایت به درمانی پرفروش برای لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL) تبدیل شد. افزایش چشمگیر قیمت سهام Pharmacyclics باعث شد دوگان سال ۲۰۱۳ نخستین بار وارد فهرست میلیاردرهای فوربس شود. ۲ سال بعد، غول دارویی AbbVie این شرکت را با قیمت ۲۱ میلیارد دلار خرید. زنگنه که حدود یک‌میلیون دلار در Pharmacyclics سرمایه‌گذاری کرده بود، پیش از کسر مالیات توانست ۲۲۵ میلیون دلار از این معامله سود ببرد.
سال ۲۰۱۹، زنگنه در سفری به فرانسه برای دیدار پدرش که قرار بود جراحی برای برداشتن تومور سرطانی انجام دهد، متوجه شد خودش نیز به سرطان پستان مرحله دوم مبتلا شده است. زنگنه در همان بیمارستان تحت عمل جراحی قرار گرفت، سپس به آمریکا بازگشت و مارس ۲۰۲۰ شیمی‌درمانی را آغاز کرد.
در همین زمان، دوگان شرکتی به‌نام Summit Therapeutics را که درحال دست‌وپنجه نرم‌کردن با مشکلات بود و کمتر از یک میلیون دلار درآمد داشت، هدف قرار داد. او با پرداخت ۶۳ میلیون دلار، ۶۰ درصد از سهام Summit Therapeutics را خریداری کرد و در آوریل ۲۰۲۰ به‌عنوان مدیرعامل منصوب شد. هفت ماه بعد نیز زنگنه پس از اتمام شیمی‌درمانی خود به‌عنوان مدیر ارشد عملیات و عضو هیئت‌مدیره به شرکت پیوست. در ژوئیه ۲۰۲۲، او به سمت هم‌مدیرعاملی شرکت منصوب شد.
رمز موفقیت این زوج دریافت لایسنس یک داروی ضدسرطان کمترشناخته‌شده از شرکتی در چین به نام Ivonescimab بود. این دارو در یک آزمایش بالینی توانست عملکرد بهتری از داروی Keytruda، که در سال ۲۰۲۴ نزدیک به ۳۰ میلیارد دلار برای شرکت Merck درآمد کسب کرد، از خود نشان دهد.
در پی این موفقیت، ارزش سهام شرکت Summit حدود ۵۷۵ درصد افزایش یافت و ارزش بازار این شرکت نیز به ۲۱ میلیارد دلار رسید.
در اواسط سال ۲۰۲۲ شرکت Summit تمرکز خود را بر داروی ضدسرطان Ivonescimab معطوف کرد. این دارو توسط یک شرکت ثبت‌شده در هنگ‌کنگ به نام Akeso تولید شده بود و در آن زمان در مرحله سوم کارآزمایی بالینی قرار داشت.
در دسامبر ۲۰۲۲، طرفین توافق کردند تا لایسنس داروی شرکت Akeso را با پرداخت ۵۰۰ میلیون دلار در مرحله اول و ۴٫۵ میلیارد دلار در صورت تأیید نهایی Ivonescimab، در اختیار Summit قرار دهند. داروی Ivonescimab حالا درحال پشت‌سرگذاشتن 11 کارآزمایی بالینی مرحله 3 در سراسر دنیاست.
سال ۲۰۲۴، شرکت Summit Therapeutics به مدیرعاملی مکی زنگنه توانست ارزش خود را به ۱۷ میلیارد دلار افزایش دهد. زنگنه که ۵ درصد سهام این شرکت را در اختیار دارد، با این افزایش قیمت سهام موفق شد دارایی‌های شخصی خود را به حدود یک‌میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار برساند.
وجهه نوآورانه داروی شرکت Summit رویکرد دوگانه آن در مبارزه با سرطان است. این دارو هم‌زمان سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کند تا به سلول‌های سرطانی حمله کند، و درعین‌حال با قطع جریان خون به تومورها، آنها را از منابع تغذیه محروم می‌سازد. براساس آزمایش‌های انجام‌شده، بیمارانی که داروی Summit را دریافت کرده بودند به‌طور میانگین ۱۱٫۱ ماه تا بازگشت دوباره سرطان فاصله داشتند، درحالی‌که این عدد برای دریافت‌کنندگان داروی Keytruda تنها ۵٫۸ ماه بود.
به‌عنوان کسی که توانسه سرطان را شکست دهد، زنگنه می‌گوید هیچ زمانی برای تلف‌کردن وجود ندارد و داروها باید سریع‌تر وارد بازار شوند. او دراین‌باره گفت: ««سرعت تصمیم‌گیری ما بالاست؛ [چون] می‌خواهیم مطمئن شویم واقعاً می‌توانیم به همه بیماران کمک کنیم.»