یکی از مهمترین نقاطی که تحت تأثیر توافق و رفع تحریمها قرار میگیرد، صنعت نفت و گاز است. نفت و گاز و پتروشیمی ایران درگیر تحریم است و عدم سرمایهگذاری و ورود تکنولوژیهای جدید، باعث بحرانهای جدی شده است. اگرچه انتظار نفتیها از آمریکا صرفاً کاهش فشار تحریم نیست بلکه مسأله نیاز به سرمایه آمریکایی برای بازسازی صنعت نفت و گاز است. به واقع آمریکاییها چه نقشهای برای نفت ایران در سر دارند؟
به جهت بررسی موضوع فوق، گفتگو کردیم با حمید حسینی، فعال صنعت نفت و پتروشیمی، که در ادامه مشروح آن را میخوانیم:
در صورت رفع تحریمها، صنعت نفت ایران چه انتظاری از آمریکا، خود و بازار جهانی دارد؟
قطعاً ما دنبال توافقی مثل برجام نیستیم. اینکه بخواهند به ما اجازه صادرات نفت دهند و بخشی از منابع را ازاد کنند، با توجه به ناترازیها و مشکلات ما، هیچ اتفاقی در اقتصاد کشور به وجود نمیآورد. سال گذشته 40 میلیارد دلار صادرات نفتی داشتهایم. با توجه به تمامی مشکلات، صادرات ما پابرجاست. اگر آمریکا بگوید شما دست از این کارها بردارید و شرط و شروط را بپذیریم و صادرات نفت آزاد شود، 10 درصد هزینههای تحریم کم میشود 2 درصد هم هزینهی نقل و انتقال کاهش مییابد. درآمد 40 میلیاردی ما آنوقت 45 میلیارد دلار میشود. این مسأله برای ما مشکل گشا نیست. آمریکا تحریمها را تنگ میکند چون میخواهد لغو تحریم نفت را به عنوان یک امتیاز به ما بفروشد. یک ماه قبل شرکت نفت رویدادی برگزار کرد و 135 میلیارد دلار پروژه معرفی کرد که نیاز به سرمایهگذاری دارد. ضمن اینکه هزاران پروژهی نیمه تمام داریم که نیاز به منابع مالی دارد. اصلاح پالایشگاه و تکمیل پتروشیمیها و پروژههای بالادستی نفت و گاز و.... بخشی از این نیاز به سرمایهگذاری است.
شکل ایدهآل توافق برای صنعت نفت ایران چیست؟
ما باید پای توافقی برویم که اهمیت و مزیت اقتصادی ایجاد کند. باید آمریکاییها را مکلف کنیم که در ایران سرمایهگذاری کنند. در این صورت ناترازی منابع مالی ما حل میشود و امنیت ما هم تأمین میشود. اگر توافقی میکنیم، از طریق سرمایهگذاری در حوزههای زیرساختی خیالمان راحت میشود. سرمایهگذاری آمریکاییها در ایران برای ما قدرت بازدارندگی میآورد. آقای عراقچی نیز این موضوع را مطرح کرده است.
مسلماً تمامی تحریمها در یک شب لغو نخواهند شد؛ در صورت توافق، ترامپ چگونه میتواند تحریمها را برای صنعت نفت ایران بردارد؟
برخی فکر میکنند اگر توافق شود باید تمامی تحریمهای آمریکا لغو شود، در حالیکه روند خیلی طولانی است. ترامپ میتواند به ما اطمینان دهد که یک سری از پروژهها در ایران از تحریم معاف هستند. ترامپ میتواند به بانکها و شرکتهای آمریکایی دستور دهد که از تحریم با ایران معاف هستند و میتوانند با ایران کار کنند. پروژههای ما در بخش بالادستی آماده است. آمریکاییها به سرعت میتوانند در این زمینه فعال شوند. در زیرساختهای برق و گاز و نفت میتوانند با تأمین مالی، به صحنه بیایند. ما در بحثهای نفت و پتروشیمی نیاز به تکنولوژی آمریکا داریم. آمریکا دارای بهترین تکنولوژیهای نفت و گاز جهان است. هیچ کشوری در دنیا تکنولوژی آمریکا را در زمینهی نفت فوق سنگین ندارد. گرایش و بدنه صنعت نفت بیشتر به تکنولوژی غربی تمایل دارد.
در صورت توافق صنعت نفت تا چه میزان توانایی رشد تولید و بازاریابی جدید دارد؟
ما تا 4.3 میلیون بشکه را تولید کردیم و نیاز به حفاری جدید نداریم. برای تولید بیشتر نیاز به تجهیزات جدید داریم. به خاطر تحریمها تولید چاههایی را متوقف کردیم که میتوانیم آنها را برگردانیم. در صورت داشتن تجهیزات و پمپهای پیشرفته و دستگاههای حفاری و سرمایه، میتوانیم به راحتی تولید را افزایش دهیم. یکی از مسائلی که دنیا به آن توجه دارد، افزایش مصرف نفت است. در سال 2035 مصرف نفت به حداکثر میرسد در سال 2035 تا 2045 ثابت میماند و بعد از آن کاهش مییابد. در این فاصله ایران میتواند خیلی خوب بازی کند.
در سالهای پیش رو ایران چگونه میتواند به یک بازیگر نفتی قدرتمند تبدیل شود؟ آمریکاییها چه ایدهآلی از نفت ایران در ذهن دارند؟
در دنیا هنوز 24 درصد سبد انرژی زغال سنگ است. اول زغال سنگ از میدان خارج میشود و بعد نفت کاهش مییابد. تولید نفت دنیا باید به 120 میلیون بشکه در روز برسد و در حال حاضر 105 میلیون است. عربستان و روسیه و آمریکا امکان افزایش تولید ندارند و 15 میلیون بشکه نفت هدفگذاری شده را چه کشوری باید تولید کند؟ بخش بزرگی از این نفت را ایران و لیبی و عراق باید تأمین کنند. یکی از محورهایی که آمریکا نسبت به ایران تغییر نگاه داده این نیست که ما تغییر کردیم، علت آن تغییر شرایط اقتصادی جهان است.