پایگاه خبری «انتخاب» / امیرحسین جعفری: سفارت سابق آمریکا، واقع در خیابان آیتالله طالقانی، از ۱۳ آبان ۱۳۵۸ که به دست دانشجویان پیرو خط امام تسخیر شد، لانهی جاسوسی نام گرفت. ابتدا در دست دانشجویان پیرو خط امام بود و سپس به دست سپاه و ارگانهای زیرمجموعهی آن افتاد. در حال حاضر بخش اصلی ساختمان سفارت در اختیار میراث فرهنگی قرار دارد و به عنوان موزه استفاده میشود. بازدید از این موزه برای عموم آزاد است.
بخشهای دیگر این مجموعه در دست بسیج دانشجویی و سپاه است که خبرگزاری دانشجو (مجتمع فرهنگی دانشجویی ۱۳ آبان) و نهادهای دیگر از آن استفاده میکنند. این مکان بعضا به عنوان سخنرانیهای مختلف و برگزاری نمایشگاه «استکبارستیزی» نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
شایعات بازگشایی
با شروع مذاکرات ایران و آمریکا و پیشروی مثبت این گفتئگوها، اظهارنظرات و شایعات متعددی در خصوص ساختمان سابق سفارت آمریکا منتشر شد. برخی، حتی نسبت به بازگشایی درهای سفارت سابق آمریکا نیز اخباری منتشر کردند که عمدتا منابع قابل اعتماد و رسمی در میان آنها نبود.
در این میان، حرف و حدیثهای کوچه بازاری بسیاری در فضای مجازی نقل شد؛ از انتقال بخشهایی از نیروهای حاضر در این مکان تا پاک کردن شعارها و آمادهسازی ساختمان سفارت برای بازگشایی که در صورت دستیابی به توافق، سفیر آمریکا در آن مستقر شود. برخی نیز گمانهزنی را تا حد انتخاب سفیر پیش بردند و مدعی شدند که ویتکاف، سفیر آیندهی آمریکا در خیابان طالقانی است.
بازدید از واقعیت
به جهت شفافسازی این اخبار، امروز به عنوان خبرنگار «انتخاب» به محل سابق سفارت آمریکا مراجعه کردم. در سرتاسر دیوارهای سفارت همان نقاشیهای سابق خودنمایی میکرد و در بیرون سفارت چیزی تغییر نکرده بود. اگرچه بنرهای بزرگ و توجه برانگیز وجود نداشت. برای بازدید از ساختمان، با تهیهی بلیط اجازهی ورود پیدا کردم. در محوطهی بیرون ساختمان هم خبر خاصی نبود. با ورود به ساختمان یک بنر «مرگ بر آمریکا» خودنمایی میکرد و میشد از همین ابتدا مطمئن شد که اتفاق خاصی نیفتاده است.
پلهها ما را به سمت طبقهی بالا هدایت کرد، راهنمای جدی وجود نداشت و تنها با مراجعه به دفتر مدیر مجموعه و معرفی خود برای تهیه گزارش متوجه شدم که باید از اتاقها و راهروها بازدید کنم. نکته قابل توجه، عدم اجازهی فیلمبرداری بود. عکسبرداری، اما برای همه آزاد بود و برخلاف فیلمبرداری، نیاز به مجوز نداشت.
تلاش شد از تمامی بخشها عکسبرداری شود. موزه متشکل از اندکی از وسائل به جا ماندهی سفارت، اتاق سفیر، اتاق شنود، اتاق امن و... همراه با تصاویر و مجسمههای چند دانشجو و روزهای تسخیر بود. در انتها نیز یک ویدئو برای بازدیدکنندگان پخش میشد.
من تنها بازدیدکنندهی ایرانی سفارت بودم و به جز من تعدادی بازدیدکنندهی روس که همگی به بنرهای حجاب بی توجه بودند نیز در ساختمان حضور داشتند. یک اتاق برای فروش کتاب نیز وجود داشت که مسئول آن تلاش میکرد به روسها کالاهای فرهنگی معرفی کند، اما تمایلی نشان ندادند.
در این نقطه بازدید به پایان رسید و نهایتا نیم ساعت زمان میخواست، اما به طور کلی هیچ چیز در آن ساختمان عوض نشده بود و شعارها نیز سرجای خود بود. از این ساختمان که خارج شدم، چندین ساختمان نیز در کنار و پشت بنای اصلی قرار داشت. با مراجعه به ورودی آن مکانها، گیت بازرسی از ورودمان جلوگیری کرد و گفتند که این مکان شبهنظامی است. خودروهایی با پلاک دولتی نیز در آن رفت و آمد داشتند که تعلق سازمانیشان مشخص نبود. محوطهی سبز پشت سفارت که محل استقرار کارکنان و بخشهای اداری بوده است حالا نیز با کاربری اداری استفاده میشود و رنگ و بود تعطیلی یا نقل و انتقال نداشتند.
یکیدیگر از ساختمانهای مجاور نیز تابلوی ستاد پشتیبانی جبههی مقاومت را یدک میکشید، اما خبری در آن نبود و درهای آن برخلاف دیگر ساختمانها بسته بود. یک کافه نیز در کنار سفارت و نزدیک مترو طالقانی قرار داشت که مشخص بود بخشی از محوطهی سفارت بوده است.
در مجموع میتوان گفت که در سفارت سابق آمریکا هیچ خبری نیست و سفارت سابق آمریکا، سفارت آمریکا نشده است. حداقل تا این لحظه خبری در آن نبود و به نظر هم نمیرسد حتی در صورت بهبود روابط تا حد بازگشایی سفارتخانهها، از این ساختمان و جنبهی «استکبارستیزانه»ی آن دست کشیده شود.