ایران با ۲۷.۳ تریلیون دلار ذخایر>> معدنی، پس از آمریکا، روسیه، عربستان و کانادا، در جایگاه پنجم جهان ایستاده است. با این حال، تنها ۲ درصد از این گنجینه عظیم شناسایی شده و رتبه پانزدهم در اکتشاف و استخراج، نشان‌دهنده شکاف بزرگی بین ظرفیت و عملکرد است. بیشتر فعالیت‌های معدنی ایران تاکنون در سطح زمین یا تا عمق ۱۵۰ متر انجام شده و این محدودیت، مانع بهره‌برداری از ۷ درصد ذخایر معدنی جهان شده که در اختیار ایران است.
چالش بزرگ استخراج عمیق: فناوری پیچیده، موفقیت اندک
تورج زارع، مدیرعامل شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (ایمپاسکو)، با اشاره به پیچیدگی‌های استخراج در عمق بیش از هزار متر، می‌گوید: «در اکتشاف عمیق وضعیت بهتری داریم، زیرا فناوری آن ساده‌تر است، اما در استخراج عمیق هنوز به موفقیت نرسیده‌ایم.» او تأکید کرد که این حوزه نیازمند فناوری پیشرفته‌ای است که باید از طریق واردات و بومی‌سازی به دست آید.
گام‌های اولیه برای فتح معادن عمیق
زارع از برنامه‌ریزی برای توسعه دانش استخراج معادن زیرزمینی خبر داد و گفت: «با همکاری بخش خصوصی، سرمایه‌گذاری برای بومی‌سازی این فناوری آغاز شده است.» در منطقه گل‌گهر سیرجان، مطالعات اولیه انجام و اسناد مرتبط تدوین شده، اما تبدیل این مطالعات به عملیات اجرایی نیازمند همکاری متخصصان داخلی و کشورهای صاحب فناوری است.
هدف‌گذاری بلندپروازانه: رشد ۱۳ درصدی بخش معدن
برنامه هفتم توسعه، رشد ۱۳ درصدی اقتصادی در بخش معدن را هدف‌گذاری کرده است. برای تحقق این هدف، علاوه بر افزایش اکتشاف و استخراج معادن سطحی، باید به اکتشاف و استخراج در لایه‌های نیمه‌عمیق و عمیق توجه ویژه‌ای شود. این امر نه‌تنها به افزایش تولید معدنی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند جایگاه ایران را در رتبه‌بندی جهانی استخراج بهبود بخشد.