حوادث رادیواکتیو اگرچه نادرند، دانستن اقدامات صحیح هنگام وقوع آنها می‌تواند جان انسان‌ها را نجات دهد. مقامات رسمی در سراسر جهان بر اصلی ساده و سه‌مرحله‌ای تأکید می‌کنند: «بروید داخل، داخل بمانید، گوش به زنگ باشید.» در ادامه، راهنمای کامل اقدامات ضروری در چنین شرایطی را براساس توصیه‌های نهادهای معتبر بین‌المللی می‌خوانید.
اصل طلایی سه‌مرحله‌ای در شرایط اضطراری رادیواکتیو
به گفته >>آژانس سلامتی و امنیت بریتانیا، درصورت اعلام وضعیت اضطراری رادیواکتیو نزدیک شما، به‌سرعت و با آرامش این 3 گام را دنبال کنید:
۱. داخل بروید:
۲. داخل بمانید:
۳. گوش به زنگ باشید:
اقدامات ضروری پس از ورود به پناهگاه
رفع آلودگی شخصی: اگر هنگام وقوع حادثه در فضای باز بوده‌اید، فوراً اقدامات زیر را انجام دهید:
- لباس‌های بیرونی را درآورید: این کار به‌تنهایی تا 90 درصد ذرات رادیواکتیو را از شما دور می‌کند. لباس‌های آلوده را در کیسه پلاستیکی قرار بدهید و آن را دور از محل استقرار خود بگذارید.
- بدن خود را بشویید: با آب و صابون دوش بگیرید. موهایتان را با شامپو بشویید اما از نرم‌کننده مو استفاده نکنید؛ زیرا می‌تواند ذرات رادیواکتیو را به مو بچسباند.
- لباس تمیز بپوشید.
قرص‌های ید پایدار (فقط در موارد خاص): این قرص‌ها داروی عمومی ضدتشعشع نیستند. آنها فقط از غده تیروئید در برابر ید رادیواکتیو که ممکن است از حوادث نیروگاه‌های هسته‌ای آزاد شود، محافظت می‌کنند. این قرص‌ها را هرگز خودسرانه مصرف نکنید و فقط درصورت دستور صریح مقامات بهداشتی آنها را مصرف کنید.
آب و غذای ایمن: آب لوله‌کشی شهری و مواد غذایی که از قبل در خانه، یخچال یا کابینت‌های دربسته بوده‌اند، ایمن و قابل‌استفاده هستند.
مراقبت از حیوانات خانگی: حیوانات خانگی خود را داخل بیاورید، آنها را با آب و صابون بشویید و تا اطلاع ثانوی داخل پناهگاه نگه دارید.
چگونه از قبل برای وضعیت اضطراری رادیواکتیو آماده شویم؟
آمادگی قبلی، کلید مدیریت مؤثر هر بحرانی است. انجام اقدامات زیر پیش از وقوع حادثه می‌تواند کمک بزرگی کند:
۱. تهیه کیت اضطراری:
کیف یا جعبه آماده داشته باشید که شامل موارد ضروری زیر برای حداقل چند روز باشد:
۲. تدوین برنامه ارتباطی با خانواده:
با اعضای خانواده خود هماهنگ کنید و برنامه‌ای مشخص داشته باشید:
۳. داشتن راه‌های متعدد برای دریافت هشدارهای رسمی: به یک منبع اطلاعاتی اکتفا نکنید. مطمئن شوید می‌توانید هشدارهای رسمی را از چند طریق دریافت کنید.
باورهای غلط درباره شرایط اضطراری رادیواکتیو
اطلاعات نادرست می‌تواند در شرایط بحرانی خطرناک باشد. اینجا برخی از رایج‌ترین باورهای غلط و حقایق مربوط به آنها را می‌خوانید:
باور غلط 1: «در برابر تشعشعات رادیواکتیو هیچ کاری نمی‌توان انجام داد و همه‌چیز از دست رفته است.»
باور غلط 2: «حتی کوچک‌ترین مقدار تشعشع نیز خطرناک است و به شما آسیب می‌زند.»
باور غلط 3: «پزشکان و پرستارانی که افراد آلوده را درمان می‌کنند، جان خود را به خطر می‌اندازند.»