در جنگ ایران و عراق، طولانی‌ترین جنگ متعارف قرن بیستم، ارتش عراق با تجهیزات پیشرفته و حمایت برخی کشورهای غربی و عربی، به سرعت در عمق خاک ایران پیشروی کرد و شهرهای مرزی را به تصرف خود درآورد. خرمشهر، یکی از مهمترین شهرهای بندری ایران پس از حدود ۱۹ ماه اشغال، با رشادت رزمندگان ایرانی آزاد شد.
آزادسازی خرمشهر نه تنها از نظر نظامی اهمیت داشت، بلکه نمادی از مقاومت، ایستادگی و پیروزی حق بر باطل بود. این رویداد مهم، هر ساله در ایران گرامی داشته می‌شود و یادآور رشادت‌ها و فداکاری‌های رزمندگان اسلام است. با توجه فرا رسیدن سالگرد آزادسازی خرمشهر در این بخش از >>نمناک به سوالات شما عزیزان پاسخ داده ایم.
بعد از گذشت 35 روز از هجوم رژیم بعثی عراق به کشور ما، در چهارم آبان ماه سال 59 شهر خرمشهر سقوط و به اشغال عراق درآمد اما با رشادت و دلیری جنگنده ها در ساعت 11 صبح روز سوم خرداد سال 1361 خرمشهر آزاد شد.
یکی از بزرگترین رویداد‌های نظامی تاریخ ایران و یکی از بزرگترین نبرد‌های تاریخ دفاع مقدس عملیات بیت‌المقدس یا همان عملیات آزادسازی خرمشهر محسوب می‌شود. ۱۳۰ هزار رزمنده ایرانی در ساعت ۳۰ دقیقه بامداد دهم اردیبهشت ۱۳۶۱ در محور اهواز، خرمشهر و دشت آزادگان با هدف آزادی بخش وسیعی از جنوب ایران و تمرکز عمده بر بازپس گیری خرمشهر، عملیاتی را آغاز کردند که سه هفته به طول انجامید.
یکی از مهمترین و بزرگترین عملیات‌های دوران دفاع مقدس یعنی عملیات بیت المقدس آغاز شد، این عملیات منجر به آزاد سازی خرمشهر شد.
رمز این عملیات که دهم اردیبهشت سال ۶۱ با هدف آزادسازی خرمشهر آغاز شد، رمز مقدس یا «علی ابن ابی طالب(ع)» بود.
صدام در سخنانش خرمشهر را مروارید شط العرب نامید.بعثی ها در اعلامیه هایشان می گفتند:خرمشهر مانند بالشی است که بصره روی آن آرمیده است. آن‌ها اراده کرده بودند خرمشهر را برای همیشه از خاک ایران جدا کنند. روی دیوارهای خرمشهر جمله معروف «جئنا لنبقی» را نوشته بودند؛ یعنی «آمده‌ایم تا بمانیم».
بعد از آزاد شدن خرمشهر حال روحی و روانی صدام به هم ریخت و به گفته حسین کامل داماد صدام در ۲۴ ساعت اول یک پزشک همواره بالای سر او بود.
همانطور که گفتیم خرمشهر پس از 34 روز مقاومت در برابر دشمن در چهارم آبان ماه سال 59 شهر خرمشهر سقوط کرد و پس از 575 روز در كمتر از ۴۸ ساعت آزاد و به طور كامل از وجود نيروهاي ارتش عراق پاكسازي شد.
خرمشهر در عملیات بیت‌المقدس توسط ارتش جمهوری اسلامی ایران (به فرماندهی علی صیاد شیرازی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به فرماندهی محسن رضایی در ۳ خرداد ۱۳۶۱ آزاد شد.
محمد جهان آرا نیز با آغاز جنگ تحمیلی در سال 1359 به فرماندهی سپاه خرمشهر منصوب شد و نقشی کلیدی در فرماندهی و سازماندهی نیروهای مردمی در دفاع از خرمشهر داشت.
نحوه شهادت محمد جهان آرا اینگونه بود که در 7 مهر 1360 هنگامی که او به همراه جمعی از فرماندهان برای ارائه گزارش به امام خمینی عازم تهران بود، هواپیمای حامل آن ها در نزدیکی کهریزک سقوط کرد.