کافئین موجود در کوکاکولا بهعنوان یک تنگکنندهی عروق عمل میکند؛ یعنی باعث باریک شدن رگها میشود. این اثر میتواند بر خلاف گشادشدن رگهایی که در جریان میگرن رخ میدهد عمل کند که یکی از عوامل اصلی درد میگرن است.
زمانی که رگها گشاد میشوند، ممکن است به اعصاب حساس به درد در نزدیکی خود فشار وارد کنند و آنها را فعال کنند. بهویژه به اعصاب سهقلو (trigeminal system) که اطلاعات مربوط به لمس، درد و دما را از سر و صورت به مغز منتقل میکند و همین موضوع باعث بروز درد ضربانی معروف میگرن میشود. به همین دلیل است که کافئین در بسیاری از داروهای بدون نسخهی سردرد گنجانده میشود.
در عین حال، قند و نمک موجود در کوکاکولا و سیبزمینی سرخکرده ممکن است به بازگرداندن تعادل قند خون و الکترولیتها کمک کند که دو عاملی هستند که در هنگام حمله میگرن ممکن است دچار اختلال شوند.
اما برای درک واقعی اینکه چرا این ترکیب میتواند مؤثر باشد، باید ببینیم دقیقا چه چیزی در طول یک میگرن در بدن اتفاق میافتد.
چهار مرحلهی میگرن
میگرن میتواند تحت تاثیر عوامل مختلفی آغاز شود. تغییرات هورمونی، استرس، نخوردن وعدههای غذایی، برخی غذاها، تغییرات آبوهوایی یا حتی تحریک بیشازحد بینایی. اما زمانی که آغاز میشود، از یک مسیر مشخص عبور میکند که آن را از سایر انواع سردرد متمایز میکند.
میگرن تنها یک سردرد نیست بلکه تجربهای تمامبدنی است که در چهار مرحله اتفاق میافتد، که دو مرحلهی نخست آن پیش از شروع درد رخ میدهند. این یعنی یک فرصت طلایی برای توقف آن پیش از شدت گرفتن درد وجود دارد و بسیاری از مبتلایان به میگرن بهطور ناخودآگاه با همین روشها از خود مراقبت میکنند.
۱. مرحلهی اولیه(Prodrome)
این نخستین مرحله است و میتواند ساعتها یا حتی روزها پیش از سردرد آغاز شود. در این مرحله، ممکن است احساس خستگی، تحریکپذیری یا افت ناگهانی خلقوخو داشته باشید. بیشتر افرادی که میگرن دارند، بهدرستی قادر به تشخیص این مرحله نیستند با اینکه بهترین زمان برای مداخله همینجاست.
در این مرحله، افراد اغلب هوس چیزهای خاصی میکنند. بسیاری از میگرنداران بیشتر خمیازه میکشند که به تنظیم دوپامین کمک میکند. برخی دیگر آب یخ مینوشند تا سیستم عصبی خودمختارشان را آرام کنند، یا سراغ همان کوکاکولا و سیبزمینی سرخکرده میروند.
این واکنشها تصادفی نیستند بلکه تلاشهای ناخودآگاه بدن برای بازگرداندن تعادل به سیستمهای عصبی-شیمیایی مغز هستند. ناهماهنگی در عملکرد سروتونین، دوپامین و سیستم عصبی از عوامل شناختهشده در بروز میگرناند.
۲. مرحلهی اورا (Aura)
این مرحله پس از مرحله اولیه پیش میآید و برخی افراد در آن دچار اختلالات بینایی مانند دیدن نورهای چشمکزن یا حسهای عجیب مثل سوزنسوزن شدن میشوند. حدود ۸۰ درصد از مبتلایان به میگرن اورا را تجربه نمیکنند، اما در مغز همهی آنها تغییرات موجمانند مشابهی رخ میدهد.
این نشانهها نتیجهی فعالیت الکتریکی شدیدی در مغز است که بلافاصله سرکوب میشود و منجر به تغییر در جریان خون و تنگی رگهای خونی میگردد. شدت این علائم بسته به ساختار و حساسیت قشر مغز متفاوت است.
۳. مرحلهی درد
مرحلهی درد زمانی آغاز میشود که رگهای تنگشده ناگهان گشاد میشوند. این گشادشدن ناگهانی، گیرندههای درد را فعال میکند و نتیجه، همان درد ضربانی شدید و اغلب ناتوانکنندهی میگرن است.
در این مرحله، بسیاری از افراد حتی میلی به غذا خوردن ندارند و ترجیح میدهند به داروهای میگرنی مانند روی بیاورند.
۴. مرحلهی پسادرد (Postdrome)
بعد از پایان درد شدید، مرحلهی پسادرد آغاز میشود. این فاز در حدود ۸۰ درصد از حملات میگرن رخ میدهد و شامل علائمی مانند تهوع، خستگی، کمآبی و دردهای عضلانی است.
برای بسیاری، این مرحلهی طولانی و فرساینده میتواند تقریبا بهاندازهی خود میگرن آزاردهنده باشد و عبور از تمام مراحل ممکن است چند روز یا حتی بیشتر زمان ببرد.
آگاهی، بهترین پیشگیری است
با اینکه درمان مفید است، اما پیشگیری بهتر است. شناسایی زودهنگام علائم اولیه میگرن و پاسخ به آنها به شکلی که مغز را پشتیبانی کند، میتواند تفاوت بزرگی ایجاد کند.
میگرن پیچیده، شخصی و اغلب غیرقابل پیشبینی است اما آگاهی قدرت میآورد. هیچ راهحل واحدی برای همه وجود ندارد، اما تشخیص مرحلهی اولیه و حمایت از سیستم عصبی پیش از شروع درد میتواند بهترین راه برای متوقف کردن حمله باشد.
چه تشخیص هوس شکلات بهعنوان یک علامت زیستی در نظر گرفته شود، یا نوشیدن آب یخ، یا حتی خوردن کوکاکولا و سیبزمینی سرخکرده، این اقدامات کوچک، ریشه در علم مغز دارند. آنها بازتابی از تلاش بدن برای محافظت از خود هستند. توسعهی روشهایی بر اساس واکنش مغزتان میتواند به شما کمک کند یک قدم جلوتر از درد بمانید.